Schamen voor jezelf? - Voel je je voor jezelf beschaamd?

We gebruiken het woord schaamte vaak om de woorden “ongelukkig” of “teleurstellend” weer te geven, zoals in de uitdrukking “dat is jammer” of “wat jammer”.

Schaamte is in feite een zeer krachtige emotie. Door vooraanstaande psychotherapeuten wordt dit de meesteremotie genoemd, vanwege de enorme impact die het op ons heeft.

Schaamte kan worden ervaren door een individu, een gezin, een cultuur of zelfs door een natie. Voorbeelden hiervan zijn etnische zuivering, holocaust, kolonialisme, slavernij, enzovoort. Schaamte heeft de laagste energie die ermee verbonden is. Het berooft ons eigenlijk van onze energie (en zelfvertrouwen) in plaats van ons te verheffen met energie, zoals bijvoorbeeld geluk doet.

Schuld en schaamte zijn niet gelijk

We moeten duidelijk zijn om schaamte te scheiden van schuld. Schuldgevoel is een gepaste emotie van spijt wanneer we iets hebben gedaan waarvan we weten dat het fout is. En die op de ene of andere manier iemand fysiek of emotioneel pijn heeft gedaan. We voelen ons schuldig en kunnen vervolgens kiezen of we de zaken rechtzetten of niet.

Schuldgevoelens en manipulatie

Sommige mensen proberen bij anderen schuldgevoelens op te wekken. Het is een manier om hen te manipuleren om in hun eigen behoeften te voorzien die door die andere persoon worden vervuld.

Als dit ons vaak overkwam toen we klein waren, hebben we waarschijnlijk geleerd om ons elke keer slecht te voelen. En vervolgens ons gedrag te veranderen om de andere persoon te behagen, maar ten koste van onze eigen authenticiteit.

Aan de andere kant wordt schaamte geassocieerd met geloven dat je slecht bent. Het is geen slechtheid geassocieerd met een daad, maar met het gevoel van zelf, van wie je bent in je kern.

Schaamte tussen generaties

Niemand wordt geboren met schaamte. Het wordt doorgegeven door de generaties van onze familie, schaamte tussen generaties. Het wordt opgepikt door onze andere zorgverleners, leraren, religieuze instellingen, militaire training en vele andere bronnen.

We gebruiken schaamte om mensen te beheersen en te pletten. Wanneer mensen zich schamen, voelen ze zich laag, leeg en waardeloos. Ze kunnen gemakkelijk worden gemanipuleerd, onderdrukt en uitgebuit.

Een spectrum van emoties

“Schaamte voelen is het einde van een spectrum van emoties te hebben bereikt, waaronder zelfbewustzijn”

Schaamte is natuurlijk veel groter dan de andere niveaus; waarbij we ons allemaal nog steeds op onszelf concentreren en onszelf beoordelen als niet-OK, niet goed genoeg, een mislukking en niet waardig om in de buurt te zijn.

Wanneer we ons in schaamte blootstellen aan de wereld, bijvoorbeeld extreem kwetsbaar, willen we ons verbergen. We kijken naar beneden of weg van anderen. We verbergen ons gezicht en we verkleinen onze lichaamsgrootte terwijl we in de put van schaamte zakken.

Macht krijgen

De meeste gezinnen (ongeveer 90%) kunnen tot op zekere hoogte worden omschreven als disfunctioneel. Velen gebruiken schaamte als wapen om macht te krijgen over een ander lid van de groep of familie.

Beschuldigingen en vernederingen

We zien ook “tegen-schaamte” wanneer er een uitwisseling is van beschamende, beschuldigende en vernederende opmerkingen die zijn ontworpen om de ander zich nog lager te laten voelen.

We kunnen dit vermommen als onschadelijk en speels geklets, maar een blik in de ogen van een kind aan de ontvangende kant hiervan, laat zien dat het verre van onschadelijk of leuk is.

Verslaafd raken aan schaamte

We kunnen verslaafd raken aan het voelen van de intensiteit van schaamte. Sommige mensen hebben onbewust een verband gelegd tussen de piekervaring van schaamte en seksuele opwinding, resulterend in psychoseksuele en relatieproblemen.

Verdediging tegen schaamte

Omdat schaamte zo’n slopende en veel voorkomende emotie is, is het logisch dat we onszelf proberen te verdedigen tegen de impact ervan. Naast het tegengaan van schaamteloze opmerkingen, kunnen we ook opmerkingen gebruiken die de impact beperken van wat iemand anders zegt of doet.

We proberen de indruk te wekken dat we er niet om geven, of dat we van niemand hulp accepteren in het geval we als kwetsbaar worden beschouwd of liefdadigheid ontvangen.

Misschien lijkt een op schaamte gebaseerde persoon de wereld erg trots en opschepperig te zijn, of zelfingenomen. Maar als we ons het gewonde kind voorstellen achter deze poging om zichzelf op te blazen, kunnen we mededogen hebben voor hun strijd om zichzelf ervan te overtuigen dat ze echt in orde zijn.

Agressie als verdediging

We kunnen agressie ook zien als een verdediging, in het licht van de dreiging van schaamte. Wanneer een kwetsbare persoon een schaamteloze opmerking waarneemt (vooral als die persoon afkomstig is uit een achtergrond van misbruik of verwaarlozing), kunnen ze reageren met de opgekropte woede die is opgeslagen in eerdere schaamteloze delen in hun leven.

Ze kunnen ongecontroleerd uithalen, vaak met zeer ernstige of zelfs fatale gevolgen voor hun slachtoffer, vooral als er alcohol bij betrokken is, omdat dit de remmers losmaakt die meestal zo’n woede dieper in de psyché verborgen houden.

Negatieve gevolgen van schaamte

Zelfmoord kan voor sommige mensen een extreme manier zijn om het publieke oordeel en de schaamte te vermijden door hun slechte daden en hun zwakker dan geportretteerde karakter aan het licht te brengen.

Mensen liegen vaak om hun schaamte te verbergen, alleen om meer schaamte te voelen wanneer dergelijke leugens worden blootgelegd. Dit zijn niet de dwangmatige leugens van de persoonlijkheidsgestoorde persoon die een heel fictief leven kan leiden met een complex web van leugens.

Zulke ongeordende mensen hebben de neiging om zich niet te schamen, spijt te hebben, empathie te overwegen of te zorgen voor het welzijn en de gevoelens van een ander.

Schaamte en een narcist

We zien het opgeblazen ego van de narcist die op alle mogelijke manieren probeert te verschijnen dan andere mensen. Hun gevoel kan moeilijk zijn om uit te dagen, vooral in psychotherapie wanneer ze slechtheid op de therapeut projecteren.

Ze zullen waarschijnlijk de therapie zeer snel beëindigen en daardoor ervoor te zorgen dat zij de macht behouden om de ene te zijn die de andere persoon verwerpt.

Echte empathie kan een manier zijn onder de radar, wanneer men probeert de echte gevoelens van schaamte van de narcist te bereiken, maar alleen als gevoelig en oprecht bedoeld, en niet alleen als een wapen om hun diepe onderliggende kwetsbaarheid bloot te leggen.