Wat is empathisch vermogen?

Empathie is een woord dat we nog wel eens gebruiken in ons dagelijkse leven. Maar wat is nu eigenlijk empathie? Wanneer is iemand empathisch en wanneer niet? Iemand die aardig is, is niet perse empathisch. Maar wat is het dan wel? Op het woord empathie, zijn betekenis en zijn ontstaan, gaan we vandaag dieper in. Ontdek hieronder of jij over empathisch vermogen beschikt…

Wat is empathie?

Empathie is een synoniem voor inlevingsvermogen. Het is een mooie eigenschap, waarmee je veel voor mensen kunt betekenen. Je voelt medeleven zonder medelijden te hebben. 

Medelijden, daar heeft niemand wat aan! Medeleven echter, je kunnen inleven in andermans verdriet, pijn en zorgen, zorgt voor ondersteuning en het begrijpen van die andere persoon. Je kunt je verplaatsen in andermans emoties.

Doordat je van die anderen hun emoties begrijpt kom je tot een fijn en vaak ook diepgaand gesprek. Geen beleefdheidsgesprek, niet langs elkaar heen praten, maar elkaar begrijpen en de emoties als het ware voelen. Je begrijpt naast het verbale ook het non-verbale, de lichaamstaal van de ander.

Niet iedereen heeft een empatisch vermogen. Men heeft in dat geval weinig tot geen inlevingsvermogen. Wat is hiervan de oorzaak? Het kan zijn dat het gewoon onvermogen is, egoïsme, of om zichzelf te beschermen.

Dat laatste zou kunnen gelden als empathie bestond uit medelijden hebben, maar dat is het dus niet. Medeleven is echt wat anders dan medelijden. Empathie kan het leven zoveel mooier maken als veel mensen die het wel in zich hebben maar niet in praktijk brengen, hierin verandering zouden aanbrengen.

De oorsprong van empathie

Empathie komt van het Griekse woord empatheia. Letterlijk betekend het invoelen, een term die voor het eerst werd gebruikt door psycholoog E.B Titchener in de jaren 20. Deze Amerikaanse psycholoog vond dat empathie voort komt uit een soort fysieke imitatie van de ontreddering van een ander, wat dan bij jezelf weer soortgelijke gevoelens kan opwekken. Dit zou zelfs in de babytijd al kunnen ontstaan. 

Daarom zijn de beginjaren van een mens ook altijd zo belangrijk. De aandacht, liefde en er ‘echt aanwezig zijn’ voor je kind zijn niet te onderschatten. Dit is (mede) de basis van een gelukkig persoon vol zelfvertrouwen. Hieronder vertel ik er meer over:

Empathie in de kindertijd

Ontwikkelingspsychologen hebben ontdekt dat empathie dus al in een vroeg stadium begint. Jonge kinderen kunnen zich plaatsvervangend ontredderd voelen, zelfs voor dat zij eigenlijk beseffen dat ze onafhankelijk van anderen mensen kunnen bestaan.

Zelfs baby’s van een paar maanden oud kunnen reageren als een ander kind in de war is of huilt. Ze gaan dan vaak mee huilen. Pas wanneer een kind rond de 1 jaar is komt het besef dat het niet om hun zelf maar om iemand anders gaat.

Wanneer is iemand empathisch?

Of je een persoon empathisch vindt is afhankelijk van hoe jijzelf het woord empathisch interpreteert. Dit heeft veelal te maken met ervaringen en jouw eigen gevoelens. De belangrijkste vraag hierbij is vind je dat deze persoon zich kan verplaatsen in een ander? Begrijpt hij of zij wat dit met iemand doet en wat voor impact het gebeuren op de ander heeft?

“Empathie gaat over het vinden van echo’s van iemand anders in jezelf” ~Mohsin Hamid

Empathisch luisteren

Wij mensen zijn erg egoïstisch ingesteld en veel met ons zelf bezig. We vertellen de ander graag wat wij hebben mee gemaakt, bereikt, maar ook hoeveel verdriet we ergens van hebben. Voor de gevoelens van een ander is niet altijd ruimte.

We luisteren wel, maar de aandacht is toch op ons zelf gericht. Op zich is dit niet altijd verkeerd om ook aan ons zelf te denken, zouden we de hele dag empathie vertonen, dan zouden we aan het eind van de dag totaal opgebrand zijn. Empathisch luisteren vraagt namelijk veel concentratie en energie. Je probeert de ander zo goed mogelijk te begrijpen.

“Empathie is de meest ingrijpende van de menselijke emoties” ~Gloria Steinem

Empathisch van nature?

In de psychologie bestaan er twee soorten gedrag. De nature en Nurture. Nature gedrag is wanneer men een biologische aanleg heeft voor een karaktereigenschap en hiervoor hoef je niets te doen.

Nurture is gedrag dat is aangeleerd of is te leren. Grote invloeden hierop zijn de opvoeding en iemands leefomgeving. In de wetenschap neemt men momenteel aan dat een van beiden, dus of nature of Nurture belangrijk is voor het verklaren van gedrag.

Empathie verrijkt je leven

Er zijn mensen die zeggen dat empathie je leven verrijkt. Een beetje is dat ook wel zo, want wanneer je interesse kunt tonen in een ander zal je dit zeker op een of andere manier terug ontvangen.

Mensen die echter te empathisch zijn kunnen soms ook meer problemen ervaren. De wereld lijkt erg hard en ze verlangen er vaak naar om wat onverschilliger te zijn. Empathie is een mooie eigenschap en geeft je de mogelijkheid om met andere een diepgaand gesprek te voeren.

Wanneer dit van nature niet in je zit, heb ik een mooie tip voor je. Het is namelijk erg waardevol om een diepgaand gesprek met een vriend of vriendin te voeren. Via internet vind je meerdere lijstjes met conversatiestarters. Dit zijn prima vragen om op een leuke en vlotte manier de diepte in te gaan met jouw gesprekken. Probeer het eens!

Empathie en social media

Je kunnen inleven in een ander is niet altijd even gemakkelijk. Zoals gezegd kan het soms ook te veel worden. Met de huidige sociaal media kanalen is het erg makkelijk om te voelen hoe iemand zich voelt en wat iemand mee maakt. Mensen zetten soms hun hele verhaal online, inclusief het gevoel wat zij hierbij ervaren.

Voor mensen die te empathisch zijn kan dit ongevraagd steeds opnieuw hard aan komen en erg vermoeiend zijn. Zijn de zinnen “Je trekt het je veel te veel aan” of “je kunt niet het leed van de hele wereld dragen” bekend? Hoor jij deze regelmatig? Dan kan het zijn dat je té empathisch bent.

Ben ik empathisch?

De vraag die je je nu meteen afvraagt is natuurlijk, ben ik ook zo empathisch? Daar kun jij zelf het beste antwoord op geven. Hoe ver kun jij je inleven in een ander? En vooral wat doe je er mee?

Je kunt natuurlijk het je aangrijpen en er niets mee doen, maar iemand veel empathie kan dat niet. Die komt in actie, breng wat te eten, helpt iemand of luister gewoon naar het verhaal wat iemand te vertellen heeft.

Zorg er wel voor dat de empathie niet de overhand neemt en het jou te veel wordt. Want wie staat er dan voor jou klaar? Probeer een evenwicht te vinden en een manier om er mee om te gaan wat voor jou werkt. Zorg dat te allen tijden het voor jou te behappen blijft…