Makkelijker 'Nee' leren zeggen

Moeite met nee zeggen?

Geen ‘Nee’ kunnen zeggen. Het is een probleem waar veel mensen last van hebben. Het past ook heel goed in het kader van stress. Als je constant maar meegaat in wat andere mensen willen en niet genoeg voor jezelf opkomt, kan dat veel stress opleveren. 

Mensen doen heel veel omdat ze denken dat het van ze verwacht wordt. Ze durven moeilijk ‘nee’ te zeggen, omdat ze bang zijn voor afwijzing. Ze zijn bang de connectie te missen en mensen kwijt te raken. Het is een goede skill om te hebben dat je ‘nee’ kan zeggen. 

Het is alweer het derde deel van onze minicursus over leven zonder stress. In dit deel willen we je nog wat meer praktische tips geven over hoe je kunt zorgen voor minder stress in je leven. Een van de belangrijkste tools is om te leren begrenzen en voor jezelf te durven kiezen. Dat doe je door ‘nee’ te zeggen tegen een ander. 

Wat is de reden dat je stress hebt?

Als je de vorige aflevering hebt gekeken, geluisterd of gelezen en je hebt dat lijstje gemaakt met wat jou energie oplevert en energie kost, dan zullen daar een aantal pijnlijke dingen tussen zitten. Bijvoorbeeld je vriendengroep. Misschien heb je een groep van vijf vaste mensen waar je regelmatig mee afspreekt, maar zit er één iemand bij die jou energie kost. Het is een moeilijke confrontatie om dat toe te durven geven. Als jij jouw stressniveau of jouw energie niet meer wilt laten belemmeren, zul je daar ‘nee’ tegen moeten zeggen.

De reden dat je stress hebt, is dat je iets al te lang hebt uitgesteld.

Het kan ook zijn dat je bepaalde taken hebt in je werk. Als ondernemer kies je je eigen taken, dus het zou relatief makkelijk zijn om iets wat je energie kost niet meer te doen. Maar als je ergens in loondienst bent, moet je dat tegen je werkgever of tegen je collega’s gaan zeggen. Dat zijn best wel spannende dingen om te zeggen, maar je ontkomt er niet aan.

De reden dat je stress hebt, is dat je iets al te lang hebt uitgesteld. Wanneer je iets uitstelt, komt dat vaak doordat je het spannend vindt om de confrontatie aan te gaan. Aan iedereen die dat spannend vindt (inclusief wij zelf): “Welkom op aarde. Op aarde heb je nu eenmaal te maken met weerstand verhogen, hoe doe je dat?"

Weerstand heb je nodig om te kunnen groeien. Dus je ontkomt er niet aan wil je jezelf ontwikkelen. Je moet confrontaties aangaan.” 

Er is altijd een keuzemogelijkheid

Het woord ‘moeten’ impliceert dat je geen keuzemogelijkheid hebt. Maar die heb je wel. Je kunt er ook voor kiezen om tijdelijk je kop in het zand te steken. Dat noemen ze ook wel kort geluk, maar lange pijn. Uiteindelijk zal het leven je dwingen die confrontatie alsnog aan te gaan. Doe je dat niet, dan zul je steeds meer stressklachten krijgen.

Van alle dingen waar je bang voor bent, komt 80% niet uit.

Je kunt iets voor je uit blijven schuiven, maar er is altijd een stemmetje in je hoofd dat zegt dat je het hoe dan ook een keer moet aangaan. Hoe eerder dat je dat doet, hoe sneller je er doorheen bent. Je kent ongetwijfeld de opluchting van iets waar je lang tegenop zag, maar nu toch hebt gedaan. Vaak valt het achteraf enorm mee. Van alle dingen waar je bang voor bent, komt 80% niet uit.

Negatieve gevolgen van geen ‘nee’ durven zeggen

De meeste mensen doen liever iets voor een ander dan voor zichzelf. Zodra ze in de basis veilig zijn dan. Het menselijk brein is in eerste instantie enorm egocentrisch. We denken altijd eerst aan onszelf. Pas als onze basisbehoeftes (zoals eten en veiligheid) in orde zijn, komt de volgende behoefte: de connectie met anderen. 

Mensen geven liever iets aan een ander dan dat ze zelf ontvangen. Ze helpen liever een ander dan zichzelf. Ze durven geen ‘nee’ te zeggen tegen die ander. We weten echter uit ervaring dat het te veel helpen van iemand anders, uiteindelijk beide partijen niet verder brengt. Als je iemand anders te veel helpt of niet durft te confronteren met iets wat je dwars zit, dan ontneem je die ander de mogelijkheid om daarin te groeien en in zijn eigen kracht te gaan staan. 

Iemand anders te veel helpen is vaak nadelig voor je eigen energie. Tonny heeft dat zakelijk ook vaak meegemaakt. Vooral in het begin merkte hij dat hij niet goed tegen personeelsleden durfde te zeggen dat ze niet goed functioneerden en daarom maar het contract verlengde, terwijl hij dat eigenlijk niet wilde. Door de confrontatie niet aan te gaan, hield hij de situatie in stand. Hij doet zichzelf tekort, doordat iemand in het team niet goed presteert. En ook de ander doet hij tekort, want die heeft geen idee en blijft functioneren zoals hij al deed. Hij krijgt hierdoor niet de mogelijkheid om te groeien. 

Om hulp leren vragen

‘Nee’ leren zeggen is een van de thema’s die je moet aanpakken wanneer je stress hebt. Een ander belangrijk thema is om hulp leren vragen. Je moet aan de ene kant voor jezelf leren opkomen en jezelf begrenzen, maar ook leren om hulp te vragen is van levensbelang. 

Hulp vragen, dingen loslaten en bij iemand anders neerleggen, dat is voor ons Tonny echt een proces van jaren geweest. Hij is er steeds beter in geworden. In de particuliere wereld hebben we het over hulp vragen. In de zakelijke wereld noemen we het delegeren.

Als je anderen niet om hulp durft te vragen, zit daar altijd een reden onder.

Veel mensen zijn niet zo goed in delegeren. Ze denken het zelf beter te kunnen dan een ander. Daarom willen ze het liever zelf doen. Ook kan het dat ze die ander niet vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?"

Als je anderen niet om hulp durft te vragen, zit daar altijd een reden onder. Op een gegeven moment wordt het een bron van stress. Je bordje komt steeds voller te liggen. Je hebt een to-do lijst waar alleen maar dingen bij komen en steeds minder vanaf gaan. Je weet dan dat je je in de richting van stress en overspannenheid aan het manoeuvreren bent. Er moet iets van je bordje af. 

Als je werknemer bent, kun je het idee hebben dat ondernemers makkelijk praten hebben. Misschien wordt er binnen je bedrijf steeds meer gereorganiseerd en moet je met steeds minder mensen steeds meer taken gaan doen. Dat kun je niet zomaar veranderen. Wat je wel kunt doen is een gesprek met je werkgever aangaan. Je kunt aangeven dat er te weinig mensen zijn en je daardoor niet om hulp kunt vragen. 

Kan er niets aan de situatie veranderd worden, ga dan een gesprek aan over de gedeelde verantwoordelijkheid. Geef aan welke verantwoordelijkheid je zelf kunt dragen. Voor welke taken wel en welke taken niet. Geef aan dat je de gedeelde verantwoordelijkheid hebt op het moment dat het niet af is. Op dat moment zul je merken dat er al meer rust komt in je systeem.

Keuzestress en prioriteiten stellen

Los van leren ‘nee’ zeggen en om hulp durven vragen is er nog een andere manier om structureel met stress om te gaan. Leer onderscheid maken tussen wat belangrijk is en wat een bepaalde tijdsdruk heeft. Het verschil tussen dringend en belangrijk. 

Het belangrijkste om op dit gebied te leren, is prioriteiten stellen. Dat heeft te maken met keuzes maken. In de eerste aflevering van deze minicursus vertelden we al dat stress pas echt stress wordt op het moment dat je geen keuzemogelijkheid hebt. 

Je moet op een dag heel wat keuzes maken. Kleine taken, grote taken, confrontaties die je aan moet gaan. Keuzestress komt doordat je enorm veel op je af krijgt. Je bent bang om iets te missen, waardoor je keuzestress krijgt. 

Prioriteiten stellen en keuzes maken doe je de hele dag door. Het begint al als je ‘s morgens wakker wordt. Blijf je nog even liggen of kom je uit je bed. Ga je sporten of ga je dat niet doen? Gun je jezelf tijd om te ontbijten of doe je dat niet? Neem je tijd om even rustig de krant te lezen of ga je gelijk vol aan de slag?

Kiezen voor wat echt belangrijk is

Leef je eigen leven, niet dat van iemand anders. Uiteindelijk gaat het er allemaal om dat je aan het eind van je leven tevreden kunt terugkijken op het feit dat je je vooral hebt beziggehouden met de dingen die jij belangrijk vond.

Leef je eigen leven, niet dat van iemand anders. 

In het boek ‘The Five Regrets of the Dying’ schrijft een Australische verpleegkundige die haar hele leven lang terminale zorg heeft verleend aan mensen over de dingen waar zij aan het eind van hun leven spijt van hadden. Veel van deze mensen zeiden dat ze wilden dat ze meer tijd hadden doorgebracht met hun dierbaren. Anderen wilden dat ze meer hadden genoten van de kleine dingen. Of ze wilden dat ze de mensen waarvan ze echt hielden wat meer tijd en aandacht hadden gegeven. 

Wacht niet tot je sterfbed om dit te realiseren. Er is alleen maar nu. Alleen nu kun je besluiten wat op dit moment het belangrijkst is in je leven. Diep vanbinnen weet je dat wel. Je weet waar je blij van wordt, energie van krijgt en gepassioneerd over bent. 

Durven loslaten

Het kan zijn dat de bandbreedte waarbinnen je kunt bewegen heel smal is. Misschien heb je veel verplichtingen op je werk, een groot sociaal netwerk of allerlei andere verplichtingen in je leven. Maar je kunt altijd wel vijf minuten per dag vrijmaken om als me-time in te richten voor jezelf. 

Diep van binnen weet je wel wat je energie geeft en wat je energie kost. Maar je moet jezelf wel toelaten om bij dat gevoel te komen. Dat is best moeilijk als je gewoon in de flow zit, in de rat race. We hebben het vaker over loslaten gehad en ook dit heeft weer met loslaten te maken. Het is een constant proces.

Bij Tonny begon toen hij als ondernemer nog geen personeel of kantoor had. Hij had alles zelf vast en voelde een ultieme vrijheid. Om verder te gaan moest hij vervolgens dingen gaan loslaten. Zo is hij zijn klantenservice en boekhouding gaan uitbesteden aan een externe partij. Zoiets simpels is al een eerste fase van loslaten. 

Het gaat verder dan alleen werk loslaten. Je moet het ook emotioneel loslaten. Je moet er vertrouwen in hebben dat iemand anders het gaat doen en dat het goed komt. Hiermee komen we weer bij het ‘nee’ zeggen. Je maakt de keuze dat iets niet meer in je leven is. Ook dat is een vorm van ‘nee’ zeggen. 

Je hebt iets verzameld en vastgehouden. Dat gaf je stress. Daarom is het tijd om los te laten. Uiteindelijk kun je hier steeds verder in gaan. 

Oefenen met ‘nee’ zeggen

Hoe meer je gaat loslaten, hoe beter het lijstje van dingen die je energie kosten en opleveren in balans komt. Totdat je een leven hebt waarin je alleen nog maar dingen doet die jou energie geven. Je komt daar niet in één keer. Het gaat stap voor stap. Je hebt steeds vaker ‘nee’ moeten zeggen tegen steeds grotere dingen. 

‘Nee’ zeggen is iets wat je moet oefenen. Je kunt het best zo klein mogelijk beginnen en het steeds groter maken. Op een gegeven moment wordt het bijna een sport. Je gaat steeds vaker ‘nee’ zeggen tegen steeds grotere dingen. 

Het is natuurlijk heel makkelijk gezegd dat je in je leven alleen maar de leuke dingen moet doen. Maar vraag je eens af waarom niet? Misschien komt het een beetje door de calvinistische achtergrond dat mensen het idee hebben hard te moeten werken om hun geld te verdienen. Het moet zwaar zijn. In de sportschool zie je het ook weleens. Het idee van no pain, no gain. Maar misschien is dat wel een gepasseerd station. Misschien leven we wel in een tijdperk waarin je veel meer je passie mag gaan leven. Er zijn meer mogelijkheden dan ooit. 

We zijn echt uit het industriële tijdperk. We zijn nu in een tijd waarin in feite iedereen zijn eigen business zou kunnen opbouwen als hij dat zou willen. Er is meer geld dan ooit. Er zijn meer middelen en meer mogelijkheden. 

Kiezen voor jezelf en voor je passies begint met tijd nemen voor jezelf. Vraag jezelf af: “Wat wil ik nu?” Dat kun je op verschillende manieren uitspreken:

Wat wil ik nu?

Wat wil ik nu?

Wat wil ik nu?

Wat wil ik nu?

Neem voldoende rust

Nadat je je grenzen hebt aangegeven, om hulp hebt gevraagd en prioriteiten hebt gesteld, is er nog een vierde manier om beter met stress om te gaan: bouw herstelmomenten voor jezelf in. Door dit te doen, maak je ook tijd vrij voor inzicht en overzicht. Je geeft jezelf tijd om uit te zoomen en de relativiteit van dingen in te zien. 

Als je jezelf ergens druk over maakt, vraag je dan af hoe belangrijk het nu echt is. Waar heb je het zo druk mee? Is dat ook het leven waarmee je uiteindelijk aan het einde van je leven herinnerd wilt worden? Als dat niet zo is, dan weet je dat het tijd is om iets te gaan veranderen.

Laat je licht stralen

Als afsluiter pakken we er een stukje van de speech van Nelson Mandela bij. Hij gaf deze speech toen hij president van Zuid-Afrika werd. Veel mensen vragen zich af wie ze zijn om inspirerend te zijn. Maar het