Waarom is gapen zo aanstekelijk?

Waarom is gapen zo aanstekelijk? Is een vraag waar heel wat onderzoek naar is gedaan. Want, wie herkent dat niet? Je gaapt en binnen de kortste keren zie je anderen in je omgeving geeuwen. Trouwens ook honden, grasparkieten, katten en chimpansees hebben er mee te maken. Is geeuwen besmettelijk? Waarom en wat is gapen nu precies?

Wat is gapen?

Om antwoord te geven op waarom is gapen zo aanstekelijk, is het goed eerst te kijken wat geeuwen nu precies is. Gapen is een reflex vanuit je hersenen en een geeuw duurt zo’n 6 seconden. Het begint met een kriebel achter in je mond. Tegenhouden lukt nauwelijks. Je opent je mond, inhaleert diep lucht, strekt je armen en vervolgens blaas je de lucht uit. Tijdens het gapen spannen je spieren zich, versnelt je hartslag en gaat je bloeddruk omhoog. Je gaapt het vaakst onder andere wanneer je vermoeid bent, je verveelt of honger hebt. Maar waarom doe je dat eigenlijk?

Waarom gapen wij?

Over het waarom van gapen, hebben heel veel wetenschappers hun hoofd gebroken en allerlei theorieën ontwikkelt. Enkele voorbeelden van ideeën waarom je gaapt, zijn onder andere:

• gapen helpt om je brein af te koelen. Door frisse lucht in te ademen bied je je hersenen verkoeling. Handig als je wakker moet blijven of geconcentreerd wilt werken.
• door te geeuwen verhoog je het zuurstofgehalte in je bloed en breng je het koolstofdioxidegehalte omlaag;
• geeuwen als voorbereiding op een inspanning, want je spieren spannen zich, je hartslag versnelt en je bloeddruk gaat omhoog;
• ook wordt gapen als communicatiemiddel gezien. Al in de oertijd zou gapen een manier zijn geweest om onderling te communiceren dat je honger had of wilde slapen.

Allemaal mooie theorieën voor een dagelijks fenomeen: gapen. Maar de reden waarom we geeuwen en met welk doel blijft nog steeds een raadsel. Wat wel onomstotelijk vast staat is dat geeuwen besmettelijk is: zien gapen, doet gapen.

En… waarom is gapen zo aanstekelijk?

Waarom is gapen zo aanstekelijk? Er is veel onderzoek gedaan naar deze vraag. Verschillende experimenten hebben inmiddels bewezen dat als er iemand in je directe omgeving gaapt de kans groot is dat jij dat ook gaat doen. Trouwens ook praten over gapen, erover lezen, gaapplaatjes bekijken en iemand horen gapen, kan aanstekelijk werken. Misschien gaap je zelfs nu tijdens het lezen van deze tekst. Maar, waarom is gapen zo aanstekelijk? Hieronder enkele hypothesen over geeuwbesmetting.

 Contact zoeken en communiceren

Volgens verschillende onderzoekers is geeuwen een onbewuste manier van communiceren. Je geeft door te gapen aan dat je moe bent, je verveelt of honger hebt. Zie je een ander gapen? Dan doe je onbewust de ander na. Om contact te zoeken en/of de sympathie van een ander op te wekken. Vergelijkbare mechanismes treden in werking bij bijvoorbeeld lachen. Hiermee laat je zien dat je iets leuk vindt of blij bent en een ander pikt dat op en doet mee. Kortom: Samen gapen, verbindt.

Imitatiegedrag

Er zijn ook wetenschappers die op de vraag: Waarom is gapen zo aanstekelijk, antwoorden dat nageeuwen aangeleerd is. Uit studies blijkt namelijk dat jonge kinderen niet spontaan gaan geeuwen als zij anderen zien gapen of plaatsjes en filmpjes erover bekijken. De reden? Vermoedelijk is het deel in de hersenen dat verantwoordelijk is voor het nabootsen van gedrag en sociale vaardigheden nog niet voldoende ontwikkeld. Want, als je iets hebt aangeleerd dan kun je bij het zien van bepaald gedrag bepaalde programma’s in je hersenen activeren en onbewust anderen gaan nadoen. Overigens wil dat niet zeggen dat kinderen niet gapen, want uit onderzoek blijkt dat ook ongeboren baby’s in de baarmoeder al geeuwen.

Empathie

Ook empathie wordt regelmatig in verband gebracht met meegapen en veel onderzoeken gaan hierover. Zo blijkt uit een Engels onderzoek (Universiteit van Leeds) dat wanneer je een groot inlevingsvermogen hebt, empatisch bent, je eerder meedoet als anderen gapen.

Vervolgens toont een Italiaanse studie (Universiteit van Pisa) aan dat je overigens best selectief bent als het gaat om meegapen. Zo gaap je veel sneller mee met familieleden. Terwijl vrienden, bekenden of wildvreemden zien geeuwen veel minder aanstekelijk is. Ook minder empathie kunnen opbrengen voor een ander kan erop wijzen dat je minder vatbaar bent voor na(g)apen.

Onderzoek met autistische kinderen toonde al eens aan dat zij minder snel meegeeuwen, omdat ze minder empathie kunnen opbrengen voor andere kinderen en gapen waardoor ze minder gevoelig zijn voor geeuwbesmetting.

Kortom, er zijn heel veel onderzoeken, studies en experimenten gedaan naar gapen en waarom gapen zo aanstekelijk is. Toch blijft het lastig een sluitend en eenduidig antwoord op de vraag te geven. De verwachting is dan ook dat er de komende jaren nog heel wat onderzoeken zullen volgen om meer inzicht te krijgen in een zo alledaags verschijnsel als gapen.

Waarom is gapen zo aanstekelijk voor jou? Laat het mij weten onderaan het artikel!