Succesvol solliciteren? Hier moet je op letten!

Succesvol solliciteren? Hier moet je op letten!

Steeds weer als we De Psychologie van Succes Podcast opnemen op het IMU kantoor is het een warm onthaal. De mensen zijn altijd super enthousiast en blij. Om daarvoor te zorgen, kijken we bij sollicitaties verder dan alleen de kwaliteiten die iemand heeft.

Over dat solliciteren hebben we een vraag binnengekregen van bram. Hij studeert bedrijfskunde aan de Erasmus universiteit en vraagt zich af of wij tips hebben om jezelf te onderscheiden. En welke eigenschappen zoeken ondernemers eigenlijk in werknemers?

Belangrijke eigenschappen van een werknemer

Allereerst is het belangrijk om je te realiseren dat belangrijke eigenschappen van werknemers per branche ontzettend kunnen verschillen. De kwaliteiten die nodig zijn in de zorgsector zijn heel anders dan die voor werknemers in de ICT. Dat onderscheid moet je sowieso maken.

Toch zijn er eigenschappen die eigenlijk altijd wel van toepassing zijn. Albert kijkt altijd als eerste of een sollicitant stralende ogen heeft. Een sollicitant enthousiast zijn en dat kun je meteen zien aan de uitstraling.

Mensen zijn natuurlijk vaak zenuwachtig op hun sollicitatiegesprek. Maar je ziet wel of die oogjes flonkeren of niet. Of er een soort honger is. Honger om te komen werken. Om het verschil te kunnen maken. Als er iets is van een soort matheid of een soort opgelegde onverschilligheid, dan haakt Albert al meteen af.

Je sollicitatiegesprek goed voorbereiden

Na meer dan 100 sollicitatiegesprekken kunnen we stellen dat het niveau van solliciteren in Nederland extreem laag is. Bij studenten zien 9 van de 10 e-mails er als volgt uit: “Ik ben die en die, ik studeer aan deze opleiding. Ik moet van mijn opleiding een stage volgen. Zou dat eventueel bij jullie kunnen?” Dat is natuurlijk helemaal de verkeerde insteek.

Je ziet het ook bij gewone werknemers. Als we mensen uitnodigen is een van de eerste vragen: “Wat kun je vertellen over ons bedrijf?” Meer dan de helft heeft daar geen goed antwoord op. De marketeers verzinnen vaak iets en zeggen dan iets wat niet klopt. De techneuten zijn vaak wat minder vlot in hun babbel en geven meestal gewoon eerlijk toe dat ze het niet weten.

Eigenlijk is het best raar. Je gaat naar een bedrijf toe om te solliciteren. Dat houdt in dat je daar het merendeel van je wakkere uren gaat doorbrengen en iets wilt toevoegen. Maar je hebt geen idee waar je nu eigenlijk naartoe gaat. Je zou verwachten dat je dat op zijn minst wel zou weten.

Solliciteren lijkt wel een beetje op marketing. Als je aan klanten wilt komen, begint het met oprecht enthousiasme en oprechte interesse in de ander. Het is ook heel logisch dat je op een sollicitatiegesprek veel vragen stelt over het bedrijf in plaats van dat je alleen maar vragen beantwoord over wie je zelf bent. Dat is de eerste belangrijke tip voor als je een sollicitatiegesprek hebt.

Past jouw gedrag bij de functie?

Een tweede belangrijke tip voor als je een sollicitatie gaat voorbereiden is dat je in jezelf gelooft. Geloven in jezelf is natuurlijk een lekker vage term. Wie is ‘mezelf’? Je bestaat natuurlijk uit heel veel verschillende delen van jezelf. Maar wie zou je willen zijn in je werk?

Wat is je intentie? Waar verlang je naar? Wat wil je neerzetten? Waar wil je het verschil in maken? En hoe uit zich dat alles in je gedrag? Veel mensen formuleren prachtige containerbegrippen voor zichzelf: “Ik ben mezelf wanneer ik me vrij voel of wanneer ik met veel enthousiasme aan de slag kan.” Maar waar het om gaat, is hoe dat eruit ziet in je gedrag.

Stel, je ziet jou een dag aan het werk. Wat doe je dan vooral wel? Niet alleen ten aanzien van de werkzaamheden, maar ook ten aanzien van collegialiteit. Hoe ziet dat er dan uit als je jezelf bent? Ben je dan meer geconcentreerd bezig? Ben je vooral iemand die sociale contacten opzoekt? Ben je in verbinding tijdens de pauze? Ben je bereid om voor iemand anders een kopje koffie te halen?

Iets anders wat interessant is om over na te denken is waarom je kiest voor een bepaald bedrijf waar je wilt werken. Dat neem je al mee naar een sollicitatie. Vervolgens weet je ook in wat voor functie je terecht gaat komen. Vertoon je gedrag dat past bij deze functie?

Voorbeelden van succesvolle sollicitaties bij de IMU

Dat gedrag tijdens de sollicitatie past bij de functie zien we regelmatig terug bij de IMU. Daniëlle kwam hier bijvoorbeeld ooit solliciteren. Dat is een creatieveling. Wat zij had gedaan, is dat zij haar sollicitatiebrief in dezelfde stijl als onze website had gemaakt. Ze had ons een soort IMU design salespage toegestuurd als sollicitatie. Dan laat je met je gedrag meteen zien hoe je werkt in de functie die je gaat bekleden.

In dezelfde week kwam Joost solliciteren. Hij kwam voor technische support. Hij was veel rustiger en was vooral heel geduldig. Dat moet je wel hebben op de technische support. Ook in dat geval laat je meteen het gedrag zien dat past bij je functie.

Een tijd geleden hebben we een ontwikkelaar gehad die ook tijdens zijn sollicitatiegesprek al gedrag liet zien dat we perfect vonden passen bij de functie waar hij voor kwam. Je hebt wellicht wel een idee hoe een goede programmeur qua persoonlijkheid is.

Hij kwam midden in de zomer solliciteren. Het was 30 graden buiten. Maar hij stond met een dikke winterjas met bontkraag binnen. We zeiden: “Jongen, wat heb je een dikke jas aan.” En hij zei: “Dat komt, ik heb ooit wel een zomerjas gehad, maar je raadt het al…” Wij hadden natuurlijk geen idee. Toen zei hij: “Ja, zakken uitgescheurd he, te dunne stof.” Dat vonden wij zo legendarisch.

Het was voor hem zo logisch, want hij dacht ik heb heel veel spullen die in mijn winterjas zitten. Als het dan zomer wordt en ik doe die spullen in mijn zomerjas, dan is dat te veel en dan scheuren mijn zakken uit. Oftewel: ik kan nooit van mijn leven meer een zomerjas aan. Daarom heb ik altijd een winterjas aan.

Daarom dachten we meteen: “Wat een geniaal type, die moet ik hebben.” Hij is heel gefocust op één ding en kan heel goed verbanden leggen. Het is misschien een gek voorbeeld, maar het paste wel bij de functie die we in gedachten hadden.

Gaat graag de uitdaging aan

Een andere belangrijke eigenschap voor medewerkers is dat ze competitief zijn. Iemand die competitief is, wil winnen op alle vlakken. Daarin zit een verlangen om te groeien en te blijven ontwikkelen. Om altijd voorbij de comfortzone te gaan. Dat is wat je wilt van een medewerker.

Je ziet vaak dat er bij medewerkers na de gewenningsperiode een soort vanzelfsprekendheid in hun gedrag sluipt. Veel mensen veranderen niet zo makkelijk meer als ze eenmaal in een bepaald gedragspatroon zijn gekomen. Die vanzelfsprekendheid kun je uit elkaar trekken als je competitief bent.

Het komt helaas weinig voor dat je echt competitieve medewerkers tegenkomt. Mensen beloven het wel en benoemen het ook altijd. Maar toch is de wil om te veranderen, die voorkomt uit het verlangen om altijd het beste te willen, ver te zoeken. Heb je die eigenschap wel echt, dan heb je een enorme pre.

Bereid om risico te lopen

Een goede werknemer moet bereid zijn om risico te lopen. De enige constante in het leven is dat alles verandert. De vraag is of jij bereid bent om daarin mee te veranderen. Om te veranderen ontkom je er niet aan om ook risico te durven lopen en dat te laten zien.

Deze eigenschap gaat niet op voor werknemers in elk beroep. Als je registeraccountant bent dan hoef je misschien wat minder bereid te zijn om risico te lopen. Maar in de meeste beroepen geldt het wel.

Het is belangrijk dat je het ook fijn vindt om dingen te onderzoeken en dat je daar ook een bepaalde nieuwsgierigheid naar hebt. Je ontkomt er dan niet aan om ook buiten de gebaande paden te gaan. Zeker in deze tijd waarin zoveel zo snel verandert moet die bereidheid om te veranderen groot zijn. En die kan alleen maar groot zijn als ook bereid bent om risico te lopen.

Willen leren vanuit de juiste intentie

Een werknemer die zich wil blijven ontwikkelen is vaak een positieve eigenschap. Maar een goede tip voor je sollicitatiegesprek is dat je hier wel de juiste intentie bij hebt. Mensen die net van de opleiding komen nemen het willen vaak mee als wapen in hun sollicitatiegesprek. Alleen is in dat geval de intentie niet altijd goed.

Je moet je als werkgever afvragen of een persoon iets komt halen of juist iets brengen. Vaak is het het eerste. Tijdens een sollicitatiegesprek hoor je vaak: “Ik kan hier heel veel leren en ik kan hier carrière maken.” Vaak zit er dan een ondertoon in dat ze weer weg zijn zodra ze alles hebben geleerd. Dat is voor een werkgever helemaal niet aantrekkelijk.

Maak daarom altijd de nuance erbij dat de functie je op het lijf geschreven is, maar dat je hoopt dat er ruimte is om de functie te verbreden. Bijvoorbeeld om je creativiteit erin kwijt te kunnen. Om de functie beter te maken dan dat het al is. Je wilt je dan ook blijven ontwikkelen, maar wel met de intentie om het bedrijf te laten groeien. Dat is iets heel anders dan “Ik wil hier zoveel mogelijk leren, zodat ik kan ontwikkelen.” Alle ‘ik, ik, ik’ is niet heel aantrekkelijk als je in een sollicitatiegesprek zit.

Hoe ga je om met tegenslagen?

De manier waarop je omgaat met tegenslagen is een eigenschap die belangrijk is voor werknemers. De wereld verandert constant. Als je gaat groeien, ontkom je niet aan tegenslagen. Dat is onvermijdelijk, in welke vorm dan ook. Hoe harder je groeit, hoe meer tegenslagen je krijgt. Je krijgt met een bepaalde vorm van stress te maken. Heb je de flexibiliteit en de creativiteit om daar steeds opnieuw weer naar te kijken?

Een onderdeel van het omgaan met tegenslag is dat je het vermogen hebt om betere vragen te stellen aan jezelf en de mensen om je heen. Heb je dat? Veel mensen draaien zichzelf vast als het druk of chaotisch wordt. Er is teveel structuur gekomen, maar ergens gaat die structuur kraken. Heb je dan de creativiteit om daar buiten te denken en daarin mee te gaan? Kun je ook buiten de lijnen van het bedrijf denken? Kun je het anders invullen dan hoe het altijd gegaan is?

Contactuele eigenschappen

Hoe makkelijk of hoe moeilijk leg je contact? Contactuele eigenschappen zijn heel belangrijk voor een goede werknemer. Tegenwoordig zie je dat er veel verbinding is via social media. Mensen zijn de hele dag online. Maar zijn ze nog in contact? In veel gevallen niet. Een van de belangrijkste redenen waarom met name jongeren een psycholoog bezoeken, is eenzaamheid.

Eenzaamheid komt voort vanuit het feit dat je blijkbaar moeilijk in staat bent om contact te leggen. Verbinding is een natuurlijke staat van zijn. Je moet heel erg je best doen om uit contact te zijn. Het kost ontzettend veel energie om uit verbinding te zijn. Dus waarom zou je niet op en natuurlijke manier voortdurend die verbinding opzoeken? Daar zit weer angst voor afwijzing onder. Maar dat mag je wel oefenen.

Als je makkelijk contact kunt leggen, haal je daar heel veel voordeel uit. Als Albert zijn dochters één ding goed geleerd heeft, is dat iedere keer weer opnieuw contact leggen. Ook in moeilijke of vreemde situaties. Om hulp durven vragen. In verbinding blijven. Dat zie je nu terug in hoe ze zich ontwikkelen in hun studie en op het werk. Ze worden geprezen om hun contactuele eigenschappen. Dat is relevant voor elke baan waar je in zit.

Vriendschap binnen het team

De laatste belangrijke eigenschap is dat er vriendschap ontstaat tussen de medewerkers in een bedrijf. Bij IMU is er de biertjes test die steeds weer gedaan wordt tijdens een sollicitatie. Als iemand op sollicitatie komt, dan weten we zodra diegene op de bank gaat zitten al wel of het een ja of en nee is. Dat is met een blind date ook zo. Soms worden we verrast.

Het begint met hoe de sollicitatie gaat, of iemand het juiste profiel heeft, past bij het bedrijf en de juiste persoonlijkheid heeft. Daarna komt de biertjes test. Deze is heel simpel: vraag je af of je met deze persoon ook een biertje zou gaan drinken. Als het antwoord daarop ja is, dan zit je redelijk goed. Dan weet je dat dat voor de rest van het team waarschijnlijk ook wel zal gelden.

De tweede vraag is dan altijd: stel dat ik met deze persoon op vakantie ga en ik zit naast deze persoon aan tafel tijdens het diner, zou ik dan liever hebben dat ik met iemand anders zou zijn? Dit is een belangrijke test als je langere tijd met iemand gaat samenwerken. Je wilt er dan comfortabel mee zijn om met elkaar op vakantie te gaan. Het is belangrijk dat iedereen binnen het bedrijf elkaar goed ligt.