Kritiek geven en ontvangen

09/11/2018

2 min

Er bestaan drie verschillende manieren om op lastige gebeurtenissen te reageren: wegkruipen, knokken en aanpakken. Wegkruipen leidt ertoe dat jij je ongelukkig voelt omdat er geen rekening met jou wordt gehouden; als je niet vertelt wat je wilt of wat je ergens van vindt kan de ander dat ook niet weten.

“Er is maar één manier om kritiek te vermijden: niets doen, niets zeggen en niets zijn” ~Aristoteles

Reageren op kritiek door weg te kruipen

Ik zal beginnen met een aantal voorbeelden:

niet zeggen hoe jij je voelt.
niet zeggen dat je het niet eens bent met een ander.
doen wat de ander wil terwijl jij er eigenlijk geen zin in hebt.

Doel: het vermijden van conflicten, ruzies en spanningen. Gevolgen: inwendig gespannen blijven en/of klachten krijgen als hoofdpijn, Hyperventilatie, wat is de oorzaak en hoe kom je er vanaf?

Reageren op kritiek door te knokken

Bij knokken maak jij wel jouw mening of wensen duidelijk, maar dit gebeurt zo heftig dat de ander ervan schrikt en meteen zijn stekels overeind zet. Hij is dan niet meer erg geneigd om verder naar jou te luisteren of rekening met jouw wensen te houden. Enkele voorbeelden:

de ander uitschelden als die iets verkeerd doet.
de ander een steek onder water geven om hem terug te pakken.
de ander in gezelschap belachelijk maken.
de ander een klap geven omdat die iets doet wat u niet aanstaat.

Doel: voor jezelf opkomen om de ander te laten weten hoe jij je voelt en hoe je denkt. Gevolgen: ruzies, schelden over en weer, het probleem wordt niet opgelost.

Reageren op kritiek door aan te pakken

Aanpakken is in feite een ander woord voor: voor jouw rechten opkomen en om een gunst vragen, op tijd ‘nee’ zeggen en kritiek geven. Bijvoorbeeld:

zeggen hoe jij je voelt: boos, blij, geërgerd.
zeggen dat je het niet met de ander eens bent.
zeggen dat je er niets voor voelt om te doen wat de ander van je vraagt.

Doel: voor jezelf opkomen en de ander laten weten hoe u zich voelt en hoe u denkt, zonder deze ander tekort te doen. Gevolgen: samen komen tot overleg, waardoor de spanning zakt; u opgelucht voelen als u uw hart heeft gelucht.

kritiek-geven

Kritiek ontvangen

Indien je kritiek ontvangt, let dan op de volgende punten:

Als je niet zo snel iets weet te zeggen, zeg dan bijvoorbeeld ‘het overvalt mij een beetje’ of herhaal wat de ander zegt om te kijken of je het begrepen hebt, dus `jij vindt dat ik…’.
Uitleg vragen of een voorbeeld vragen als het niet duidelijk is wat de ander bedoelt.
Jouw eigen mening geven als je de kritiek niet terecht vindt.
Toegeven als je de kritiek wel terecht vindt.

Wat moet je niet doen als je kritiek ontvangt?

Wat je niet moet doen is:

Uitgebreid jouw excuses aanbieden.
Agressief worden of in de verdediging schieten.
Ontkennen als kritiek terecht is.
Opgeblazen reageren, bijvoorbeeld: ‘Ik doe ook alles fout’; ‘Het is ook nooit goed’.

Kritiek geven

Kritiek geven is eigenlijk iemand vragen om zich anders te gedragen. Omdat niemand het leuk vindt om bekritiseerd te worden is het belangrijk om de volgende punten goed aan te houden.

Beschrijf de feitelijke situatie, haal geen oude koeien uit de sloot. Geef kritiek als het kan met een voorbeeld. Dus niet: ‘Doe niet altijd zo stom’, maar: ‘Ik vind dat je toen we van het weekend op bezoek waren bij de buren… ‘
Vermijd termen als ‘nooit’ en ‘altijd’.
Vertel de ander hoe jij je hierdoor voelt. Begin deze zin met het woordje ‘ik’. Dus: ‘ik vind…, ik denk…,ik voel’ en niet ‘jij bent…, jij denkt … etc.’
Vertel de ander wat je wilt. Begin hier ook met het woordje ‘ik’. Geef kritiek met de bedoeling dat de ander er iets aan heeft.
Geef de ander kans op weerwoord, bijvoorbeeld door te vragen: ‘Wat vind jij ervan?’ of: ‘Begrijp je?’.
Kies het juiste moment.
Begin met iets positiefs over de ander. Bijvoorbeeld: ‘je weet dat ik je heel graag mag, of ik waardeer je harde werk’.

“Het is veel eenvoudiger om kritiek te leveren dan om het bij het rechte eind te hebben” ~Benjamin Disraeli