Stoppen met piekeren, hoe doe je dat?

Wat is piekeren?

Piekeren is een mentale activiteit die bijna iedereen wel eens ervaart. Het is het herhaaldelijk en obsessief nadenken over negatieve gedachten, problemen en zorgen. Hoewel een zekere mate van bezorgdheid normaal is, kan overmatig piekeren leiden tot verschillende negatieve gevolgen voor de geestelijke gezondheid en het dagelijks functioneren. In dit artikel zullen we de effecten van piekeren bespreken en enkele strategieën verkennen om ermee om te gaan.

Hoe komt het dat de ene persoon meer piekert dan de ander? Wat zijn de gevolgen van piekeren? En hoe kun je stoppen met piekeren?

Mensen beginnen te piekeren als ze het gevoel hebben dat iets niet is afgerond en dat ze er geen controle over hebben.

Je kunt bijvoorbeeld piekeren omdat je niet gelukkig meer bent op je werk. Je denkt erover om te stoppen met je baan, maar je weet nog niet goed hoe je dat gaat brengen. Je weet ook niet wat ervoor in de plaats komt, want je hebt nog geen andere baan. En je weet ook niet hoe je omgeving erop gaat reageren en hoe je het financieel gaat aanpakken.

Wanneer je gaat piekeren, creëer je op meerdere gebieden van je leven een probleem op basis van één keuze die je moet maken, in dit geval stoppen of doorgaan met je baan. Zolang je de keuze niet maakt, probeer je in je hoofd allerlei oplossingen te bedenken om uiteindelijk tot die keuze te komen.

De gevolgen van piekeren

De gevolgen van piekeren:

• Negatieve impact op de geestelijke gezondheid: Overmatig piekeren kan leiden tot verhoogde angstgevoelens, depressie en stress. Het voortdurend malen van negatieve gedachten kan de gemoedstoestand aantasten en een gevoel van machteloosheid en hopeloosheid veroorzaken.
• Slaapproblemen: Piekeren kan een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van de slaap. Mensen die piekeren hebben vaak moeite met inslapen of worden regelmatig wakker tijdens de nacht. Een gebrek aan slaap kan de algehele gezondheid en het welzijn beïnvloeden.
• Verminderde concentratie en productiviteit: Door piekeren kunnen gedachten worden overgenomen door zorgen en problemen, waardoor het moeilijk wordt om te focussen op taken en activiteiten. Dit kan leiden tot verminderde productiviteit op het werk of op school.
• Negatieve impact op relaties: Het voortdurend bezig zijn met zorgen en negatieve gedachten kan een tol eisen op relaties. Piekeren kan ervoor zorgen dat iemand zich terugtrekt, minder aanwezig is in het moment en minder aandacht heeft voor anderen.

Piekeren kan een grote tol eisen op onze geestelijke gezondheid, slaap, concentratie en relaties. Het is belangrijk om bewust te worden van piekergedachten en effectieve strategieën toe te passen om ermee om te gaan. Door negatieve gedachten te identificeren, mindfulness te beoefenen, actie te ondernemen, een gezonde levensstijl te ontwikkelen en met anderen te praten, kunnen we piekeren verminderen en een positievere gemoedstoestand bevorderen.

Let op: Als piekeren ernstige gevolgen heeft voor je geestelijke gezondheid en dagelijks functioneren, is het altijd raadzaam om professionele hulp te zoeken bij een therapeut of psycholoog.

Piekeren is de verkeerde kant op fantaseren

Eigenlijk is piekeren hetzelfde als fantaseren. Fantaseren in de positieve vorm heeft te maken met hoop. Piekeren gaat juist de andere kant op. Het gaat niet over hoop, maar juist over angst. Je hebt een negatieve gedachte en die trek je door.

Of je nu positief of negatief denkt, het is allebei fictief.

Je kunt niets voorspellen voor de toekomst. Je brein kan geen nieuwe dingen creëren. Het kan alleen maar reageren op wat er binnenkomt en terugkijken. Ook kan je brein dingen met elkaar combineren. Je kunt twee oude herinneringen bij elkaar brengen. Het lijkt dan nieuw, maar het is nog steeds gebaseerd op ervaringen uit het verleden.

Als je fantaseert of piekert, ga je graven in je verleden en vul je de toekomst in. Of je nu positief of negatief denkt, het is allebei fictief. Als je piekert, gaat het altijd over een bepaalde angst die je hebt. Je blijft in een soort negatief cirkeltje hangen en breekt er maar niet doorheen.

Hoe om te gaan met piekeren

• Identificeer en confronteer negatieve gedachten: Probeer bewust te worden van negatieve gedachten en ze te onderzoeken. Stel jezelf de vraag of deze gedachten reëel en nuttig zijn. Vaak zullen ze dat niet zijn en kun je ze proberen los te laten.
• Beoefen mindfulness: Mindfulness helpt om met piekeren om te gaan door de aandacht te richten op het huidige moment. Door je bewust te worden van je zintuigen en je ademhaling, kun je jezelf uit de greep van zorgelijke gedachten halen.
• Onderneem actie: Als je je zorgen maakt over iets specifieks, probeer dan actie te ondernemen om het probleem aan te pakken. Door kleine stappen te zetten, kun je een gevoel van controle krijgen en de angst verminderen.
• Ontwikkel een gezonde levensstijl: Een goede nachtrust, regelmatige lichaamsbeweging en gezonde voeding kunnen allemaal bijdragen aan het verminderen van piekeren. Zorg voor voldoende ontspanning en neem de tijd voor activiteiten die je vreugde en voldoening brengen.
• Praat met anderen: Het delen van je zorgen met vertrouwde vrienden, familieleden of een professional kan enorm helpen. Soms kan het uitspreken van je gedachten en gevoelens een opluchting zijn en nieuwe perspectieven bieden.

Hoe kun je stoppen met piekeren?

Iedereen piekert af en toe weleens. Dat is ook niet erg. Piekeren geeft je de gelegenheid om dingen te onderzoeken. Om alle scenario’s nog eens op een rijtje te zetten. Dat is precies wat je doet als je begint met piekeren. Je bedenkt welke oplossingen er allemaal zijn.

Piekeren geeft je de gelegenheid om dingen te onderzoeken.

Op een gegeven moment heb je alle oplossingen wel bedacht. En dan? Dan begin je gewoon weer opnieuw. Zodra dat gebeurt, ben je aan het piekeren. Dat is het moment om te stoppen, want waarom zou je steeds iets herhalen wat je al weet?

Dat zomaar stoppen met piekeren is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe pak je dat nu aan? Om te beginnen, kun je het piekeren heel bewust aanpakken. Geef jezelf gewoon elke dag een piekerkwartier. Merk je dat je alsmaar blijft piekeren over een bepaald thema dat je nog niet hebt opgelost? Plan dan een piekermoment in en pieker erop los.

Geef jezelf elke dag een piekerkwartier.

Zodra je piekerkwartier voorbij is, stop je er weer mee. Je brein is het hier niet atijd mee eens. Het kan nog een beetje napruttelen. Je kunt je dan afvragen: is dit iets nieuws of hadden we dat al besproken tijdens het piekerkwartiertje? Je gaat zo letterlijk het gesprek aan met het deel van jou dat piekert.

Merk je dat je ‘s avonds als je in bed ligt weer begint te piekeren? Dan kun je tegen jezelf zeggen: morgen ga ik hier weer over nadenken, maar nu niet. Je roept jezelf letterlijk een halt toe.

Welke confrontatie ben jij nog niet aangegaan?

Merk je dat je piekert omdat je bang bent voor een bepaalde situatie? Of omdat je een knoop moet doorhakken en er zelf nog geen controle op hebt? Kijk dan eerst eens waar je wél invloed op hebt. Misschien heb je niet alles onder controle, maar op veel dingen heb je wel degelijk invloed.

Laten we het voorbeeld dat je wilt stoppen met je baan er nog eens bijpakken. Misschien ligt de onvrede niet zozeer aan het werk, maar zijn er situaties of mensen waar je de confrontatie nog niet mee bent aangegaan. Probeer dat dan eerst te doen, voordat je je baan opzegt. Stoppen met je werk is het ultieme, maar is daarmee het werkelijke probleem opgelost? Meestal niet.

De mens lijdt het meest onder het lijden dat hij vreest.

De confrontatie aangaan is spannend. Het is veiliger om in je hoofd te blijven piekeren en hele scenario’s te bedenken. Of om hele dialogen met jezelf te voeren over hoe je het zou aanpakken. Maar vervolgens doe je het niet.

De mens lijdt het meest onder het lijden dat hij vreest. Het nadenken over het doemscenario is vaak erger dan het feitelijke doemscenario. Meestal vindt het doemscenario ook helemaal niet plaats. Van alle dingen waar je bang voor bent, komt 80% niet uit.

Het is goed dat je bepaalde doemscenario’s ziet. Het laat je ontdekken. Daarom is het ook niet zo erg om af en toe even te piekeren. Je bent gewoon even alle mogelijke opties aan het verkennen. Je moet er alleen niet in blijven hangen. Je wilt alle risico’s verkennen en vervolgens een stap zetten.

Onderzoek je piekergedachtes

Meestal pieker je over iets wat die dag is gebeurd. Misschien heb je slecht nieuws gehoord, bijvoorbeeld over je relatie, je werk of voor je bedrijf. Je hebt er eigenlijk niet zo’n last van, maar zodra je in bed gaat liggen, gaat het malen. Het wordt groter en je komt er niet meer uit.

Wanneer zoiets gebeurt, kun je voor jezelf gaan onderzoeken wat voor angst eronder ligt. Bedenk je ook wat je de volgende ochtend kunt doen om het voor jezelf anders in te richten.

Het is heel nuttig om te onderzoeken wat voor angst daaronder ligt. Wat zou je morgenochtend kunnen doen om het voor jezelf anders in te richten? Begin met kleine stapjes. In je piekergedachte heb je de neiging om het groots aan te pakken. Maar dan wordt het zo groots dat je brein zegt: “Dit wordt te spannend, we verschuiven het naar morgen.” En dat is weer voer om over te gaan piekeren.

Stoppen met piekeren door de juiste vragen te stellen

Als mensen piekeren, beginnen hun gedachten vaak met ‘waarom’. “Waarom moet mij dit overkomen?” “Waarom doet die persoon zo tegen mij?” “Waarom kunnen ze nu niet anders doen?” “Waarom gebeurt dit nu in de wereld?”

In plaats van ‘waarom’ vragen, kun je jezelf beter bekrachtigende vragen stellen.

Ouders met kleine kinderen kennen dit ongetwijfeld. Op een gegeven moment komen kinderen in de ‘waarom’ fase. Uiteindelijk gaat het kind of de ouder antwoorden met ‘daarom’. Achter elke vraag komt wel weer een antwoord waar je ook weer een ‘waarom’ vraag op kunt stellen. Merk je dat je dit soort gesprekken met jezelf aan het voeren bent? Dan weet je dat je de verkeerde vragen stelt.

In plaats van ‘waarom’ vragen, kun je jezelf beter bekrachtigende vragen stellen. Wat zou je vandaag kunnen doen om de confrontatie met je werk aan te gaan? Of: welke mogelijkheden zou je nog meer kunnen onderzoeken om dit probleem te tackelen?

Op deze vragen komt altijd een positieve uitkomst. Er zit meteen een actie aan gekoppeld. Leer jezelf aan om betere vragen te stellen, zodat je niet eindeloos klem blijft zitten in het piekeren.

Van piekeren naar progressie

Piekeren gaat je nooit de oplossing brengen die je zoekt. Daarvoor is altijd actie nodig. Oefen daarom met situaties die spannend voor je zijn.

In de waan van de dag kun je je piekergedachtes nog wel wegstoppen. Daarom gaan de meeste mensen ‘s nachts piekeren. Je omgeving is weg, je lichaam is tot stilstand gekomen en je bent niet enthousiast ergens mee bezig. Er ontstaat ruimte. Dat is wanneer de onzekerheden komen bovendrijven.

Af en toe een nachtje piekeren is helemaal niet zo erg. Maar je moet jezelf wel trainen om dat gevoel te onderzoeken en er de dag erna iets aan te doen.

Hoe kun je ervoor zorgen dat het piekeren juist zorgt voor progressie? Het enige stukje dat je moet omdraaien, is dat je de verkeerde kant op aan het fantaseren bent. Zodra je het idee hebt dat je in de groei bent en weer ergens naartoe gaat, kun je weer vooruit fantaseren. Zodra je tot stilstand komt of een tegenslag hebt, is er geen progressie, maar ga je achteruit.

De stappen die Albert meestal zet met mensen om uit het piekeren te komen:

• Een andere focus: bedenk je waar je naartoe wilt groeien in plaats van waar je van weg wilt.
• Een positieve affirmatie: je hebt controle over de positieve gedachte die je wel wilt hebben.
• Een helder beeld: hoe zie je jezelf als je de confrontatie bent aangegaan en het gered hebt? Pak dat beeld erbij.
• Ademhaling: focus je op je ademhaling om je gedachten tot rust te brengen.