De Drama Driehoek, zo kom je er uit!

De Drama Driehoek, een concept ontwikkeld door psycholoog Stephen Karpman, is een model dat de complexe dynamiek van menselijke interacties en conflicten illustreert. Het model is gebaseerd op drie rollen

1. De Redder
2. De Aanklager
3. Het slachtoffer

In dit blog duiken we diep in de betekenis van de Drama Driehoek, hoe deze zich manifesteert in onze dagelijkse interacties, en hoe we deze destructieve patronen kunnen doorbreken.

De Redder

De Redder is de persoon die zich verantwoordelijk voelt voor het oplossen van de problemen van anderen. Ze nemen vaak de verantwoordelijkheid op zich voor de problemen van anderen en proberen oplossingen te bieden, zelfs als ze niet om hulp zijn gevraagd. Hoewel dit op het eerste gezicht misschien een positieve rol lijkt, kan het in werkelijkheid leiden tot afhankelijkheid en een gebrek aan persoonlijke verantwoordelijkheid bij het Slachtoffer.

Bijvoorbeeld, een moeder die voortdurend tussenkomt om de problemen van haar kind op te lossen, kan de rol van Redder op zich nemen. Hoewel haar intenties goed zijn, kan dit gedrag het kind ervan weerhouden om zelfstandigheid en probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen.

De Aanklager

De Aanklager is de persoon die anderen de schuld geeft van hun problemen. Ze wijzen vaak met de vinger naar anderen en bekritiseren hun acties. Dit kan leiden tot defensiviteit en conflict, en het kan het Slachtoffer het gevoel geven dat ze machteloos en gecontroleerd zijn.

Bijvoorbeeld, een manager die voortdurend kritiek levert op zijn teamleden en hen de schuld geeft van projectvertragingen, kan de rol van Aanklager op zich nemen. Hoewel hij misschien denkt dat hij zijn team motiveert om harder te werken, kan dit gedrag in werkelijkheid leiden tot een negatieve werkomgeving en een laag moreel.

Het Slachtoffer

Het Slachtoffer is de persoon die zich machteloos en onderdrukt voelt. Ze hebben het gevoel dat ze geen controle hebben over hun situatie en dat ze het doelwit zijn van de acties van anderen. Dit kan leiden tot een gevoel van hulpeloosheid en een gebrek aan verantwoordelijkheid voor hun eigen leven.

Bijvoorbeeld, een student die voortdurend klaagt over zijn zware cursusbelasting en de oneerlijkheid van zijn professoren, kan de rol van Slachtoffer op zich nemen. Hoewel hij misschien echt worstelt met zijn cursussen, kan dit gedrag hem ervan weerhouden om proactieve stappen te nemen om zijn situatie te verbeteren.

Dynamiek van de Drama Driehoek

De dynamiek van de Drama Driehoek is complex en kan leiden tot ongezonde en destructieve relaties. Wanneer mensen vastzitten in deze rollen, kunnen ze zich gevangen voelen in een cyclus van conflict, schuld en afhankelijkheid.

Bijvoorbeeld, een Redder kan zich overweldigd voelen door de verantwoordelijkheid om anderen te 'redden', en kan zich uiteindelijk als een Slachtoffer gaan voelen. Een Aanklager kan zich gefrustreerd en boos voelen, wat kan leiden tot meer conflict en beschuldigingen. En een Slachtoffer kan zich machteloos en gecontroleerd voelen, wat kan leiden tot afhankelijkheid en een gebrek aan persoonlijke verantwoordelijkheid.

Voorbeeld: Drama Driehoek in de familie

Laten we eens kijken naar een voorbeeld van hoe de Drama Driehoek zich kan manifesteren in een familiecontext.

In dit scenario hebben we een moeder (de Redder), een vader (de Aanklager), en een tienerdochter (het Slachtoffer). De dochter heeft moeite op school en in plaats van haar te helpen strategieën te ontwikkelen om haar studievaardigheden te verbeteren, neemt de moeder het op zich om haar huiswerk voor haar te doen om haar te 'redden' van slechte cijfers.

De vader, die gefrustreerd is door de lage cijfers van zijn dochter en de interventie van zijn vrouw, neemt de rol van Aanklager op zich. Hij beschuldigt zijn vrouw ervan hun dochter te coddelen en haar niet de verantwoordelijkheid te laten nemen voor haar eigen werk. Hij kan ook zijn dochter beschuldigen van luiheid of gebrek aan inzet.

De dochter, die zich overweldigd voelt door haar schoolwerk en de spanning tussen haar ouders, neemt de rol van Slachtoffer op zich. Ze voelt zich machteloos om haar situatie te veranderen en gelooft dat ze geen controle heeft over haar prestaties op school.

In deze situatie blijft de familie vastzitten in de Drama Driehoek, met elk lid dat hun respectieve rollen speelt en de cyclus van drama en conflict in stand houdt. Het doorbreken van deze cyclus zou vereisen dat elk lid hun rol binnen de Driehoek erkent en actieve stappen onderneemt om hun gedrag te veranderen.

Bijvoorbeeld, de moeder zou kunnen leren om haar dochter te ondersteunen zonder haar werk voor haar te doen, de vader zou kunnen leren om zijn frustraties op een constructieve manier te uiten zonder te beschuldigen, en de dochter zou kunnen leren om verantwoordelijkheid te nemen voor haar eigen schoolwerk en om hulp te vragen wanneer ze die nodig heeft.

Het is belangrijk om te onthouden dat het doorbreken van de Drama Driehoek tijd en oefening vergt. Het kan nuttig zijn om de hulp in te roepen van een therapeut of coach om deze veranderingen te begeleiden en te ondersteunen.

Doorbreken van de Drama Driehoek

Het doorbreken van de Drama Driehoek vereist bewustzijn, moed en de bereidheid om veranderingen aan te brengen in de manier waarop we met anderen omgaan. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om te beginnen om te beginnen:

1. Bewustwording: Het eerste wat je moet doen is je bewust worden van de patronen en rollen die je speelt in je relaties. Dit kan betekenen dat je aandacht besteedt aan je gedrag, je emoties en je reacties op anderen. Het kan ook betekenen dat je hulp zoekt van een therapeut of coach om je te helpen deze patronen te herkennen.
2. Verantwoordelijkheid nemen: Zodra je je bewust bent van je patronen, is de volgende stap om verantwoordelijkheid te nemen voor je deel in de Drama Driehoek. Dit betekent dat je erkent dat je een rol speelt in de dynamiek en dat je bereid bent om veranderingen aan te brengen in je gedrag.
3. Nieuwe vaardigheden leren: Het doorbreken van de Drama Driehoek vereist vaak het leren van nieuwe vaardigheden, zoals assertiviteit, grenzen stellen, en zelfzorg. Dit kan betekenen dat je een cursus volgt, een boek leest, of werkt met een therapeut of coach om deze vaardigheden te ontwikkelen.
4. Oefenen, oefenen, oefenen: Zoals bij elke nieuwe vaardigheid, is oefening de sleutel tot succes. Dit betekent dat je de nieuwe vaardigheden die je leert consequent moet toepassen in je relaties. Het kan in het begin moeilijk zijn, maar met de tijd en oefening zul je merken dat je minder vaak in de Drama Driehoek terechtkomt.
5. Zelfcompassie: Het is belangrijk om jezelf niet te hard te beoordelen als je merkt dat je terugvalt in oude patronen. Verandering is moeilijk en het kost tijd. Wees geduldig met jezelf en behandel jezelf met vriendelijkheid en compassie terwijl je door dit proces gaat.

Van Drama- naar winnaarsdriehoek

Het concept van de Winnaarsdriehoek werd geïntroduceerd door Acey Choy als een positief alternatief voor de Drama Driehoek. In de Winnaarsdriehoek worden de rollen van Redder, Aanklager en Slachtoffer vervangen door de rollen van Helper, Assertieve persoon en Kwetsbare persoon. Laten we eens kijken hoe we van de Drama Driehoek naar de Winnaarsdriehoek kunnen bewegen:

Van Redder naar Helper

In plaats van het probleem van iemand anders over te nemen en op te lossen (de rol van de Redder), kan men de rol van Helper aannemen. Een Helper biedt ondersteuning en assistentie, maar respecteert de autonomie en het vermogen van de andere persoon om zijn eigen problemen op te lossen. Dit kan betekenen dat je advies geeft, middelen aanbiedt of gewoon luistert, maar uiteindelijk erken je dat de andere persoon verantwoordelijk is voor zijn eigen leven en beslissingen.

Van Aanklager naar Assertieve persoon

In plaats van anderen te beschuldigen of te bekritiseren (de rol van de Aanklager), kan men de rol van Assertieve persoon aannemen. Een Assertieve persoon kan zijn behoeften en grenzen duidelijk en respectvol communiceren zonder anderen te kleineren of te controleren. Dit kan betekenen dat je op een constructieve manier feedback geeft, je eigen behoeften uitdrukt en gezonde grenzen stelt.

Van Slachtoffer naar Kwetsbare persoon

In plaats van zich machteloos en onderdrukt te voelen (de rol van het Slachtoffer), kan men de rol van Kwetsbare persoon aannemen. Een Kwetsbare persoon erkent zijn eigen gevoelens en behoeften en is bereid om hulp te vragen wanneer dat nodig is. Dit kan betekenen dat je je eigen emoties erkent, verantwoordelijkheid neemt voor je eigen leven en actieve stappen onderneemt om je situatie te verbeteren.

Het is belangrijk om te onthouden dat het bewegen van de Drama Driehoek naar de Winnaarsdriehoek tijd en oefening vergt. Het vereist zelfbewustzijn, emotionele intelligentie en de bereidheid om oude patronen te doorbreken en nieuwe, gezondere manieren van interactie aan te nemen. Het kan nuttig zijn om de hulp in te roepen van een therapeut of coach om deze veranderingen te begeleiden en te ondersteunen.

Meer info over de Drama Driehoek

Als je meer wilt weten over de Drama Driehoek en hoe je deze kunt doorbreken, zijn hier enkele bronnen die je misschien nuttig vindt:

• The Power of TED* (*The Empowerment Dynamic) - Dit boek van David Emerald biedt een alternatief voor de Drama Driehoek, bekend als de Empowerment Dynamic, die de rollen van Redder, Aanklager en Slachtoffer vervangt door Coach, Uitdager en Schepper.
• Breaking Free from the Drama Triangle and Victim Consciousness - Een artikel van Lynne Forrest over het herkennen van de Drama Driehoek en het doorbreken van het patroon van slachtofferschap.
• The Drama Triangle and Compassion - Een reeks audio-oefeningen van het Compassionate Mind Foundation om je te helpen uit de Drama Driehoek te stappen en meer compassie te ontwikkelen voor jezelf en anderen.
• About the Drama Triangle – And how to escape it - Een artikel dat de rollen in de Drama Driehoek uitlegt en hoe je deze kunt veranderen om een evenwichtiger en gezonder leven te leiden.

De Drama Driehoek is een krachtig model dat ons kan helpen de patronen in onze relaties te begrijpen en te veranderen. Hoewel het doorbreken van deze patronen moeilijk kan zijn, is het mogelijk met bewustzijn, moed en de bereidheid om veranderingen aan te brengen in de manier waarop we met anderen omgaan. Door uit de Drama Driehoek te stappen en gezondere manieren van interactie aan te nemen, kunnen we meer voldoening en geluk in onze relaties en in ons leven vinden.

Ik hoop dat dit artikel je heeft geholpen om een dieper begrip te krijgen van de Drama Driehoek en de stappen die je kunt nemen om deze te doorbreken.