Hoe kan ik spontaner worden?

Hoe kan ik spontaner worden?

Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag over gekregen:

“Hoe kan ik spontaner worden? Ik ben bescheiden en vind het prettig om controle te houden, maar zou graag wat spontaner willen zijn”

Spontaniteit is een hele leuke eigenschap, maar wat bedoel je er precies mee? Ad rem zijn? Makkelijk iets zeggen wat in je opkomt? Snel een grapje kunnen maken? Impulsief zijn? Makkelijk op reis gaan? Snel ‘ja’ zeggen als iemand iets voorstelt?

Je kunt op veel verschillende vlakken spontaan zijn. Misschien ben je spontaan in gesprekken. Je weet snel wat je moet zeggen en in een nieuw gezelschap pak je gemakkelijk het woord. Als je dat niet hebt, denk je misschien wat te veel na.

Het kan ook dat je wat stiller en meer teruggetrokken bent, maar dat je veel spontane beslissingen maakt. Als een vriend je belt en zegt: “Ik rijd over een half uur de auto voor en dan gaan we op safari”, ga je zonder te twijfelen mee.

Spontaner worden begint met jezelf de volgende twee vragen stellen:

• Wat is spontaniteit?
• Waar mis ik de spontaniteit precies?

Stop met gedachtenlezen

Als Albert kijkt naar mensen die graag wat spontaner willen zijn, valt hem één ding op: mensen die minder spontaan zijn, doen vaak aan gedachtenlezen. Ze vragen zich constant af wat andere mensen over hen denken. Ze houden hele dialogen in hun hoofd.

Stel, je bevindt je in een gezelschap en je zou het leuk vinden om een gesprekje aan te knopen. In je hoofd begint vervolgens meteen een dialoog. Je hebt iemand op het oog die je graag wilt aanspreken. Maar voor je dat doet, vraag je je af: ‘Zit diegene wel op mij te wachten? Misschien maak ik wel een blunder!’

Je kunt eindeloos dialogen met jezelf blijven voeren. Maar uiteindelijk helpt het je niet verder. Hoe langer je tegen jezelf praat, hoe moeilijker het wordt om in actie te komen. Je bevriest in een beweging die eigenlijk heel natuurlijk zou zijn.

Ben jij je spontaniteit kwijtgeraakt?

De meeste kinderen zijn heel spontaan. Naarmate je ouder wordt, heb je wel eens je vingers gebrand. Je hebt je excuses moeten aanbieden voor iets wat je spontaan deed. Of je bent een paar keer gecorrigeerd. Op een gegeven moment ben je dingen wat meer gaan inkaderen.

Als je ouder wordt, ga je ook meer risico’s zien. Je krijgt meer verantwoordelijkheid. Als kind hoef je je nog geen zorgen te maken over je inkomen, gezondheid en een heleboel andere dingen. Het is logisch dat je op een gegeven moment een deel van die spontaniteit kwijtraakt. Maar het is wel heel jammer.

Misschien herken je het bij jezelf ook wel dat je in je jeugd een stuk spontaner was dan nu. Gelukkig is er ook goed nieuws. Het is heel goed mogelijk om een stukje van de spontaniteit uit je jeugd terug te pakken.

Albert merkt dat hij in zijn leven een stukje van zijn spontaniteit is kwijtgeraakt. Dat komt deels doordat hij vaak de meest wijze wil zijn in een gezelschap. Bij de opvoeding van zijn vier dochters had hij altijd het credo: opvoeden is voorleven. Spontaniteit hadden ze al van zichzelf en daarom wilde hij de andere kant laten zien. Hij wilde laten zien dat niet alles zomaar spontaan kan.

Ergens is het wel jammer dat je je spontaniteit kwijtraakt. Ondanks dat hij de meest wijze wil zijn, heeft Albert ook altijd wel het kind in zichzelf behouden. Soms schaamden zijn kinderen zich er zelfs voor. Als hij bijvoorbeeld over straat liep te dansen of gek liep te doen. Dat heeft hij ook wel vaak bewust ingezet.

Waarom spontaan zijn in Nederland zo moeilijk is

In de jaren 80 en 90 was er in de therapie een tijd waarin bio energetica heel populair was. ‘Acting out’ heette het. Je moest alles eruit dansen en schreeuwen. Of je lag op een matras en moest je voorstellen dat dat je schoonmoeder was. Je mocht er dan op slaan met een tennisracket.

Het doel van de therapie is om je weer vrij te maken. Het niet zozeer een slechte therapie, maar het ligt er wel aan hoe je ermee omgaat en wat voor begeleider je hebt. Jezelf vrij maken is in deze westerse maatschappij best lastig. We wonen in een van de dichtstbevolkte landen ter wereld.

Het is in Nederland lastig om spontaan te zijn. Er kijkt altijd wel iemand mee en mensen hebben zo een oordeel klaar. Andere culturen zijn vaak veel vrijer en spontaner. Je ziet er oudere mensen op straat dansen op de muziek van een straatmuzikant. Mensen in noordelijke landen zijn veel meer gereserveerd.

Juist daarom vindt Albert andere culturen zo inspirerend. Daar kun je nog veel van leren qua spontaniteit. Mensen zeggen wel eens: waar je mee omgaat, raak je besmet. Door andere culturen te leren kennen, kun je een stukje van die spontaniteit overnemen.

Bepaalt je omgeving hoe spontaan je bent?

Tonny merkt dat hij in verschillende omgevingen ook een andere identiteit kan laten zien. Binnen zijn familie is hij de kluns. Degene die je niet om een boodschap kan sturen, omdat hij altijd wel iets vergeet. Hij is heel spontaan en een echte gangmaker.

Maar als hij een dag later met zijn eigen team in de bar staat, is hij de verstandige. Degene die je juist wel om een boodschap kan sturen. Hij vergeet niets en heeft een olifantengeheugen. En hij is er niet per se heel spontaan. Je identiteit groeit soms zo. In een nieuwe omgeving heb je een nieuwe kans om een andere versie van jezelf te zijn.

Tonny vindt het geweldig om zich te laten inspireren door anderen. Hij vindt het fascinerend om dingen in anderen te zien die hij zelf niet heeft.

Zo was hij laatst een stukje aan het wandelen met onze vriend Chris. Ze kwamen twee dames tegen, van wie één een felgekleurde broek aan had. Bij Tonny zou het niet opkomen om er iets over te zeggen. Of als hij al iets tegen die dames zou zeggen, zou hij niet weten wat. Maar Chris riep spontaan: “Oh, wat heb je een fantastische broek aan!” Dat meisje was meteen vrolijk.

Spontaner worden? Zo transformeer je je persoonlijkheid

Het geheim om spontaner te worden, zit erin dat je dingen doet zonder erbij na te denken. Alleen als je in een gezelschap bent van mensen die jou niet zo kennen, dan doe je dat niet zomaar. Dan denk je na over wat zij ervan zouden vinden als je je ineens spontaan gaat gedragen.

Het is heerlijk om soms in een andere omgeving te zijn waarin je je spontaniteit kunt oefenen. Dat kan bijvoorbeeld in een ander cultuur of een ander land. Of ga eens in je eentje op vakantie. Dan kun je zijn wie je bent. Ga gewoon dingen doen zonder erover na te denken. Op een gegeven moment sluipt die spontaniteit vanzelf in je systeem.

Verandering van omgeving kan enorm stimuleren om spontaniteit te ontwikkelen. Je kunt een hele andere persoonlijkheid aannemen. Als mens heb je verschillende rollen. Nu zijn we podcasters. Als Albert thuiskomt, wordt het niet gewaardeerd als hij de therapeut uithangt. En als hij een cliënt ontvangt, zou diegene het ook vreemd vinden als hij zich gedraagt als liefdevolle partner.

Je kunt in verschillende deelpersoonlijkheden stappen. Echte filmsterren doen niets anders. Zij hebben zich helemaal ingeleefd in de lichaamshouding, ademhaling en gezichtsuitdrukking. Ze worden werkelijk iemand anders. Op die manier kun je ook spontaniteit opwekken bij jezelf.

Stapje voor stapje spontaner worden

Als je spontaner wilt worden, draait het er vooral om dat je niet zoveel moet nadenken. In de praktijk is dat heel lastig. Als je mensen aansluit op meetapparatuur en ze opdraagt om te ontspannen, gebeurt het tegenovergestelde. Ze proberen zo hard om te ontspannen dat ze juist niet ontspannen zijn. Dat geldt ook voor spontaniteit. Als iemand tegen je zegt: “Doe nu spontaan een dansje”, gaat je brein op slot.

Spontaniteit komt uit je hart. Je hart maakt een sprongetje en je doet het eerste wat in je opkomt. In deze coronatijd is dat soms lastig. Je hart zegt dat je iemand spontaan wilt vastpakken, maar dan ga je nadenken en besef je je: ik moet anderhalve meter afstand houden. Dan rem je jezelf in je spontaniteit.

De eerste impuls die je krijgt, komt vanuit je hart. Vaak duurt dat niet langer dan vijf seconden. Daar moet je je heel bewust van zijn. Als je langer dan vijf seconden wacht, heb je de kans verkeken en is de spontaniteit al weg.

In dit coronajaar is elke vorm van spontaniteit uit het leven geëlimineerd. Juist daardoor hebben mensen nog meer behoefte gekregen aan spontaniteit. Je zag het bijvoorbeeld toen er een tijdje terug een paar dagen achter elkaar vroor. Heel Nederland ging spontaan het ijs op. Op dat soort momenten zie je de enorme behoefte aan spontaniteit die mensen hebben.

Als je overal regeltjes aan gaat hangen, is het al snel niet meer leuk. Dat is een mooi inzicht uit het coronajaar. Als je de spontaniteit uit het leven haalt, wordt het heel zwaar. Dan ga je het missen.

Het is voor iedereen leuker als je spontaan bent en in het moment leeft. Niemand zit te wachten op de verstandige. Daar word je zelf ook niet vrolijk van. Dan denk je er teveel over na. En achteraf denk je er nóg een keer over na.

Ga gewoon eens oefenen met spontane dingen doen. Begin met kleine stapjes. Je hoeft niet ineens de meest spontane persoon ter wereld te zijn. Spreek gewoon eens iemand aan in het openbaar. Zo kun je jezelf elke dag een klein opdrachtje geven en stapje voor stapje steeds spontaner worden.