Omgaan met hoog sensitieve mensen

Omgaan met hoog sensitieve mensen

We hebben een vraag gekregen over een onderwerp waar we het nog niet eerder over hebben gehad: hooggevoeligheid. Het is een best moeilijk onderwerp en ook wel een beetje controversieel.

De afgelopen vijf of tien jaar zijn er alleen al in Nederland tientallen boeken geschreven over hooggevoeligheid en hooggevoelige personen. Misschien is het een modegril of een trend, maar het ziet ernaar uit dat er steeds meer mensen zijn die zich daarin herkennen.

De vraag die we hebben binnengekregen, gaat vooral over hoe je omgaat met hooggevoeligheid. Degene die de vraag heeft gestuurd zal zich hier ongetwijfeld in herkennen. Het kan ook zijn dat je een relatie of collega hebt die hooggevoelig is. En dat vraagt wel om een bepaalde vorm van aandacht.

Hoogsensitiviteit, een trend of maatschappelijk gevolg?

Hoe komt het nu dat zoveel mensen tegenwoordig aangeven hooggevoelig te zijn? Het zou kunnen komen door de vragenlijsten die je op internet vindt. Of de verschillende boeken die over het onderwerp zijn uitgebracht. Hier staan veel containertermen in. Je herkent jezelf er daarom heel snel in. Dat zien we ook met testen voor ADHD. Mensen denken snel dat ze iets hebben, terwijl dat helemaal niet het geval is.

Toch willen we hoogsensitiviteit zeker niet bagatelliseren. Albert denkt zelf ook wel een bepaalde hooggevoeligheid te hebben. En Tonny ook wel een beetje. In de kern heeft iedereen wel een bepaalde gevoeligheid. De een heeft een wat hoger empathisch vermogen dan de ander. Als het echt om hoogsensitief gaat, dan is dat buitensporig en kan iemand heel snel geëmotioneerd zijn. Je voelt dan makkelijk aan hoe iemand anders zich voelt en kunt een humeur zelfs overnemen. Iemand die hooggevoelig is, is ook gevoelig voor licht, geluid en prikkels.

Wanneer mensen zich herkennen in het plaatje van ‘hooggevoelig zijn’, valt er vaak een hele last van hun schouders af. Ze ervaren vaak veel onrust en stress. Mensen gaan de symptomen die hierbij horen steeds beter bij zichzelf herkennen.

Een andere reden dat tegenwoordig zoveel mensen hooggevoelig lijken te zijn, kan zijn dat er zoveel prikkels zijn. We leven in een maatschappij waar steeds minder tijd is voor herstel. Tegelijkertijd komen er steeds meer prikkels bij. We zijn de afgelopen 20 jaar gemiddeld een uur en 20 minuten minder gaan slapen. Hierdoor hebben we minder veerkracht en weerstand tegen alle prikkels.

We leven in een maatschappij waar steeds minder tijd is voor herstel.

Volgens een Belgische hoogleraar, Elke Geraerts, is hooggevoeligheid een reden waardoor mensen eerder opbranden. Het blijft echter de vraag wat er eerder is. De kip of het ei. Wat is de oorzaak en wat is het gevolg. Maar als je toch al gevoelig bent voor prikkels, moet je nog beter aan stressbeheersing doen in je leven, want misschien loop je ook wel eerder risico om burn-out te raken.

Het belang van leren uitzoomen

In een ver verleden hebben we het ook al eens over dit onderwerp gehad. We zaten toen in een restaurant waar we hadden geluncht. Albert zei toen tegen Tonny: “Jij zit hier midden in het restaurant en bent je waarschijnlijk bewust van wat er aan al deze tafeltjes gebeurt.” En dat klopte ook. In zekere zin had hij alle gesprekken van alle mensen ergens meegekregen, op een ingezoomd niveau. Toen heeft Albert geleerd om in en uit te zoomen.

Je moet eigenlijk even boven jezelf uitstijgen om uit te zoomen, alle prikkels los te laten en je alleen maar te focussen op waar jij mee bezig bent.

Dat was toen een hele belangrijke stap. Tonny pakte alle prikkels uit de omgeving op, omdat hij was ingezoomd. Je moet eigenlijk even boven jezelf uitstijgen om uit te zoomen, alle prikkels los te laten en je alleen maar te focussen op waar jij mee bezig bent. Dit was een les waar Tonny de rest van zijn leven veel aan heeft gehad. Ook in zijn business, want in je werk kun je ook heel snel ingezoomd raken.

Als ondernemer zit Tonny nu heel erg op een uitgezoomd niveau. Hij heeft een dagplanning, weekplanning en weet zelfs in grote lijnen waar het bedrijf naartoe gaat. Dat is uitgezoomd. Maar je kunt natuurlijk extreem snel overgaan naar het ingezoomde, naar wat er voor die dag op je to-do lijst staat en welk belletje je nog moet plegen. Als een belletje dat je op een dag moet plegen net zo zwaar bij je binnenkomt als je jaarplan, dan is dat niet te doen. Daar moet je mee leren omgaan.

Wat je niet moet doen als je hoog sensitief bent

Als je van jezelf weet dat je gevoeliger bent voor prikkels, is het belangrijk om je leven niet te veel te gaan beperken. Sommige mensen doen bepaalde activiteiten niet meer omdat ze hooggevoelig zijn. Ze denken niet meer goed onder de mensen te kunnen zijn. Je ziet dat die mensen zich steeds verder gaan isoleren. Dan wordt het middel erger dan de kwaal.

Als je van jezelf weet dat je gevoeliger bent voor prikkels, is het belangrijk om je leven niet te veel te gaan beperken.

Je kunt wel degelijk met je hooggevoeligheid omgaan, alleen je moet jezelf iets meer in acht nemen. Om mee te beginnen kun je prikkels gaan afbouwen. Begin al in de kindertijd, als je merkt dat kinderen hooggevoelig zijn. Je ziet sommige kinderen in de box liggen met 30 verschillende speeltjes en ook nog een iPad. Dat is veel te veel. Een kind kan ook niet kiezen.

Datzelfde geldt ook voor volwassenen die soms het gevoel hebben in een enorme ballenbak terechtgekomen te zijn. Ze zijn overprikkeld door geluid, licht, soms ook door geuren. Probeer een evenwicht voor jezelf te creëren waarbij je minder prikkels tot je neemt. Dat betekent soms dat je heel bewust de tv de deur uit moet doen. Of je telefoon op een bepaald tijdstip moet opbergen. Het begint soms al bij voeding. Dat je bepaalde voedingsstoffen minder moet gaan eten. Misschien ben je wel allergisch voor iets.

Probeer een evenwicht voor jezelf te creëren waarbij je minder prikkels tot je neemt.

Iedereen reageert anders op voedingsmiddelen. Misschien breng je je immuunsysteem bijvoorbeeld wel in de opperste stand van paraatheid door koemelk te drinken of iets met gluten te eten. Sommige mensen kunnen ook heel slecht tegen koffie. Er zijn zelfs mensen die allergisch zijn voor alcohol. Die zijn na twee glazen al dronken. Het kan dan vervelend zijn om niet mee te kunnen drinken met de rest. Maar dan zijn het twee glazen en dat is het dan voor jou. Of dat zijn twee kopjes koffie en dat is het. Waarom zou je daar overheen gaan?

Bewuster leven als hoog sensitief persoon

Als je hooggevoelig bent, is het goed om te leren nog bewuster te genieten van wat wel kan. Maak echt een ritueel van dat ene kopje koffie dat je op een dag drinkt. Bouw er iets omheen en pak echt even een moment voor jezelf. Zo kun je veel meer genieten van wat je aan het doen bent.

Je gaat zo meer connectie maken met alles. Hooggevoelige mensen hebben soms de neiging om ergens boven te hangen en niet te kunnen landen. Om geen contact te kunnen maken met de materie. Materie bindt je ook aan de aarde. Soms lijkt die aarde voor iemand die hooggevoelig is bijna een vijand te zijn.

Als je hooggevoelig bent, is het goed om te leren nog bewuster te genieten van wat wel kan.

Soms proberen mensen die hoog sensitief zijn de aarde zoveel mogelijk te ontvluchten. Maar het is juist een realiteit die je kunt omarmen. Alleen zul je jouw realiteit misschien wat prikkel-armer moeten maken dan de maatschappij van je verlangt. Dat vraagt wel wat stevigheid om daarvoor te gaan staan. Zonder dat het je teveel stress gaat opleveren.

Sommige mensen maken iets heel groots van hun hooggevoeligheid. Ze gaan bijna barricades opzetten en gaan met spandoeken de straat op. Iedereen moet maar rekening met hen houden. Ze denken niet te kunnen slapen omdat er wifi-straling in een ruimte is. Die mensen zijn er. Ze kunnen niet onder een hoogspanningsmast lopen of hebben moeite om in een vliegtuig te zitten.

Realiseer je dat je jezelf niet zomaar in een hutje in de bergen kunt opsluiten. Je hebt hier wel wat te doen. Zorg gewoon voor wat minder prikkels. En als er wel prikkels zijn, geniet dan zoveel mogelijk. Maak er een feestje van. Integreer het op die manier in je leven.

Als er wel prikkels zijn, geniet dan zoveel mogelijk. Maak er een feestje van.

Je spanning op tijd ontladen

Mensen die hoog sensitief zijn hebben er baat bij om hun stressniveau extra te gaan onderzoeken. Soms zitten er bepaalde trauma’s onder. Misschien heb je emotionele indrukken die je niet hebt uitgedrukt. Voor je gevoel zit je op een vulkaan met je vingers in je oren. Dat trauma, die spanning van de emotionele ontlading wil naar buiten, maar ergens is het nog te spannend. Je wilt het niet, je kunt het niet of je durft die spanning van die emotie niet te ontladen, omdat je bang bent om de gevolgen.

Mensen die hoog sensitief zijn hebben er baat bij om hun stressniveau extra te gaan onderzoeken.

Ondertussen hangt er een hele onweerswolk om je heen. Die hangt in de lucht en iedereen voelt dat het drukkend is. Vooral kinderen en huisdieren hebben dat heel goed in de gaten. Als jij veel spanning bij je hebt, gaan ze daarop reageren. Je kinderen hangen opeens in de gordijnen, de kat pist in de woonkamer, de hond begint aan het meubilair te kluiven. Die reageren op de spanning en willen dat de spanning ontladen wordt. 

Wat je als hooggevoelig persoon sowieso niet moet doen, is je op je omgeving afreageren. Vind in plaats daarvan een manier om die spanning af te laden. Misschien moet je wel even met je buik op het gazon gaan liggen en die spanning afladen naar de aarde. Zoals een onweerswolk die bliksemt het hoogste punt pakt en op die manier zijn spanning ontlaadt. Ook water helpt heel goed. Je kunt gaan zwemmen of in bad gaan. Vul je bad dan met bad- of himalaya zout. Het zout zorgt ervoor dat je spanning kunt afgeven en daardoor ontladen. 

Veel mensen merken dat ze zich ook weer beter voelen als ze zich gedoucht hebben. Rustige muziek, zacht wiegen, natuur, sporten, het zijn allemaal manieren om je spanning te ontladen. Na afloop zul je merken dat het drukkende gevoel weer helemaal ontladen is.

Als er echt iets is in de vorm van een trauma, dan moet je echt een coaching of therapeutisch traject aangaan. Zo kan die wond uit het verleden gaan helen. Daarna zul je merken dat je veel minder snel last hebt van die prikkels in je directe omgeving.

Hooggevoeligheid of stress

De kenmerken van hooggevoeligheid komen sterk overeen met de symptomen die je ervaart als je stress hebt. Daarom herkennen zoveel mensen zich in de symptomen van hooggevoeligheid. Tonny denkt zelf niet hoogsensitief te zijn, maar herkent bijvoorbeeld wel dat hij niet goed tegen harde geluiden kan. Zo heeft hij bijvoorbeeld een vreselijke hekel aan sirenes.

Op een gegeven moment is hij gaan kijken wanneer hij nu het meeste last heeft van harde geluiden. Dat blijkt te zijn als hij onder stress staat. Als hij onder stress staat en er komt een vrachtwagen langsrijden, net als hij met iemand zit te kletsen op het terras, dan roept dat extreme irritatie op. Hij blokkeert dan volledig.

Het is heel interessant om jezelf daar bewust van te worden. Wanneer vertoon je die symptomen nu? Ben je niet hoogsensitief, dan zul je de symptomen waarschijnlijk vertonen als je onder stress staat. Je lichaam geeft je een alarmsignaal. Tonny vindt het nu iets positiefs. Als hij merkt dat hij snel geïrriteerd is of last heeft van harde geluiden, dan weet hij dat het tijd is om even gas terug te nemen. Dat is positief.

Je lichaam probeert stress uit je leven te houden. Het zet je aan om de dingen te doen die goed voor je zijn. Zie het daarom als iets positiefs.

Ben je hoogsensitief en heb je dit altijd, dus niet alleen als je onder stress staat, dan nog steeds is het een hele fijne manier van je lichaam om jou rustig te houden. Je lichaam probeert stress uit je leven te houden. Het zet je aan om de dingen te doen die goed voor je zijn. Zie het daarom als iets positiefs.

Hoe je heel bewust een ervaring kunt afsluiten

Albert gebruikt zijn eigen hooggevoeligheid binnen zijn vak. Hij kan zich moeiteloos verplaatsen in de ander. Dat geeft de ander direct het gevoel dat hij op zijn gemak is. Dat er connectie en verbinding zijn. Albert vervloeit ook heel makkelijk met de ander. Hij heeft heel makkelijk begrip voor de ander. Daardoor heeft hij ook heel snel mensen bij zich.

Dat is ook een hele mooie eigenschap. Alleen moet hij er daarna wel voor zorgen dat hij ook heel bewust dat contact weer afsluit. Dat doet hij op allerlei manieren. Albert: “We hebben nu weer een hele middag gezellig podcasts opgenomen. Het is echt weer een feest. Om dit te kunnen doen en dit een succes te maken, moet je ook echt vervloeien met elkaar. Je moet echt afgestemd zijn en weten hoe je op de ander moet reageren”.

Wanneer Albert straks weer naar buiten loopt, doet hij de deur heel bewust dicht en sluit hij dit stuk ook af. Als hij dan in de trein stapt en dichter bij huis komt, neemt hij letterlijk en figuurlijk meer afstand. Dat is niet onaardig bedoeld, maar het is om zichzelf weer compact te maken. Om te weten dat hij nu weer in een volgende fase of volgende periode gaat. Hij kan en mag zichzelf ook weer losmaken.

Als hij thuis is, dan checkt hij altijd of er nog iets in de ontmoeting is wat nog is blijven hangen. Heeft hij misschien een verv