Zelfvertrouwen; zo versterk je dat

Zelfvertrouwen in de praktijk: Je loopt een kledingwinkel binnen en wordt door een vriendelijke dame begroet. Wanneer je aangeeft wat je zoekt loopt ze vastberaden naar een deel van de winkel en laat je een aantal opties zien. Ze kijkt je aan terwijl ze praat, is ontspannen en opgewekt en weet duidelijk waar ze het over heeft. Een prettige ervaring, en de kans is groot dat je de winkel uit loopt met een nieuwe set kleding die je zojuist met overtuiging hebt aangeschaft.

Zelfvertrouwen is kostbaar en ook heel prettig. Toch worstelen veel mensen er mee. Talloze redenen kunnen hieraan ten grondslag liggen. Toch heeft niemand reden om onzeker te zijn. Ieder mens is uniek en waardevol. Het is een kwestie van bewustzijn.

Wat is zelfvertrouwen?

Bij zelfvertrouwen wordt een onderscheid gemaakt tussen twee onderdelen: zelfredzaamheid en zelfwaardering. Zelfredzaamheid betekent dat je ervan overtuigd bent dat je over de vaardigheden beschikt die je nodig hebt voor de taken waarvoor je gesteld bent. Dit kan zeer uiteenlopende vormen aannemen. Voor de hand ligt zelfredzaamheid op het werk of in de taken van het dagelijks leven, maar wist je dat mensen die zich zelfredzaam voelen, bijvoorbeeld ook makkelijker te hulp schieten in noodsituaties[1]? Dat is op zich ook logisch, want als je ervan overtuigd bent dat je kunt helpen, dan doe je dat ook sneller.

Zelfredzaamheid maakt ook dat je doorgaat bij tegenslagen. Je bent ervan overtuigd dat je links- of rechtsom tot een oplossing komt, dus je gaat door totdat je die gevonden hebt. Het brengt ook de overtuiging met zich mee dat als je je inzet, je je doel zult bereiken, waardoor je tegenslagen en taaie perioden doorstaat om daar te komen. En het mooie is, het bereiken van je doel zal dit positieve zelfbeeld alleen nog maar verder versterken.

Deze zelfredzaamheid heeft enige overlap met het tweede onderdeel, namelijk zelfwaardering. Zelfwaardering is een meer algemene overtuiging dat je het recht hebt om er te zijn en in staat bent om met de omstandigheden in je leven om te gaan. Deels komt zelfwaardering van de waardering die de mensen om je heen voor je hebben. Toch is dat niet het enige. Ook je eigen overtuiging wanneer je juist handelt, dingen goed kunt en in staat bent om je doelen te bereiken geven je een gevoel van zelfwaardering.

Waar sta je zelf?

Voordat we verder gaan, eerst eens een test. Hieronder staat een vergelijking tussen kenmerken van iemand met zelfvertrouwen, en iemand die geen zelfvertrouwen heeft. Lees het eens door. Herken je zaken?

Bron: https://www.mindtools.com/selfconf.html

Aan deze voorbeelden is te zien dat zelfvertrouwen opbouwend is, in de eerste plaats voor jezelf. Maar het is ook prettig voor de mensen om je heen. Iemand met zelfvertrouwen is opgewekt, rechtdoorzee en haalt meer uit het leven. Het mooie is dat zelfvertrouwen zichzelf versterkt.

Handelen uit zelfvertrouwen maakt je effectief en daarmee wordt het zelfvertrouwen steeds verder bevestigd. Daarentegen kan een gebrek aan zelfvertrouwen juist destructief zijn. Je haalt jezelf naar beneden maar ontlokt ook negatieve reacties uit je omgeving. Een gezond zelfvertrouwen is dus goed voor jezelf en voor je omgeving. Het mooie is dat je je zelfvertrouwen positief kunt stimuleren. Hieronder vind je tips hoe je zelfverzekerd kunt groeien in 3 stappen.

Baas over je eigen denken

Allereerst is het van belang dat je autoriteit krijgt over je eigen gedachten. Deze gedachten zijn namelijk sturend voor je handelen. En je woorden hebben kracht. Letterlijk. Er zijn experimenten bekend waaruit blijkt dat water en producten bederven wanneer ze worden blootgesteld aan negatieve woorden, maar ook dat positieve woorden juist een opbouwende uitwerking hebben. Zo blijken zich bij positieve woorden de prachtigste, symmetrische waterkristallen te vormen[2]. Het menselijk lichaam bestaat voor het grootste deel uit water. Denk je eens in wat woorden dus met jouzelf en je lichaam doen!

Train jezelf competenter

Positief denken en jezelf bevestigen, zijn dus belangrijke middelen om je zelfvertrouwen te stimuleren. Maar, er is nog een volgende stap. Je kunt jezelf trainen zodat je ook inderdaad competenter wordt. Eerlijk is eerlijk: er is geen snelle formule. Je moet echt willen en bereid zijn om gefocust en doelgericht aan de slag te gaan. Stap voor stap zul je merken dat je sterker wordt en je vaardigheden ontwikkelt. En het mooie is, deze vaardigheden zullen zich vertalen in de dingen die je bereikt. Misschien eerst klein, maar stap voor stap steeds groter. Zo wordt je zelfvertrouwen een zichtbare en tastbare werkelijkheid.

Een goede voorbereiding is het halve werk

Mindtools.com onderscheidt hierin drie fasen. De eerste fase is een voorbereidingsfase. Maak de rekening op over waar je je op dit moment bevindt en waar je naartoe wilt. Het is als het plannen van een reis. Kijk eens naar wat je al bereikt hebt. Het is goed om dit op te schrijven en jezelf regelmatig aan te herinneren. Wees hier blij over en houdt deze punten voor ogen wanneer negatieve gedachten zich opdringen. Denk ook na over je sterktes en zwaktes.

Sta even stil bij je recente verleden en vraag je af wat vrienden en familie over je zouden zeggen. Wat zijn je kwaliteiten en waar moet je aan werken? Zet voor jezelf op een rij welke dingen nu echt belangrijk voor je zijn en waar je naartoe wilt.

Wat is je doel?

Kern is het stellen van doelen en het focussen op de juiste dingen, zodat je je onderweg ook niet laat afleiden door secundaire zaken. Volgens Mindtools is dit een kernpunt en komt zelfvertrouwen voort uit het stellen van doelen en het bijhouden of je deze behaald hebt. Het vergt dus een daadwerkelijke inzet. Hierbij is het ook van belang dat je je gedachten leert te sturen. Je moet leren om negatief denken allereerst al te herkennen, en vervolgens dit door de waarheid te vervangen.

Als laatste onderdeel van de voorbereidingsfase wordt genoemd dat je een toewijding in jezelf maakt om de doelen die je voor je hebt gesteld, na te streven en je hiervoor in te zetten. Wees je bewust van je eigen gedachten. Schrijf je twijfels op en denk er eens rustig over na. Misschien heb je het opgeblazen. Dat is mooi, want dan besef je nu dat je er geen aandacht aan moet besteden. Maar misschien zit er ook wel een kern van waarheid in. Dan is het zaak om je koers bij te stellen. Dit kan door bijvoorbeeld extra doelen te stellen om hiermee om te gaan. Wees realistisch. En wees niet bang om fouten te maken.

Een kanttekening: zelfverzekerd zijn betekent niet in een illusie leven. Mensen die overdreven zelfverzekerd zijn, kunnen onaanvaardbare risico’s nemen en flink op hun neus gaan of zelfs grote schade veroorzaken. Maar het kan ook maken dat ze juist verwachten dat alles er vroeg of laat toch wel gaat komen en daardoor nooit iets bereiken. Zelfverzekerd zijn is nuchter zijn en van daaruit handelen.

Kom in actie

Fase 2 is daadwerkelijk aan de slag gaan. Dit kan in het begin heel langzaam gaan, en dat is prima. Stel jezelf kleine doelen, zorg dat je ze behaalt en vier je overwinning. Volgens Mindtools is het van belang om je vaardigheden te versterken. Misschien moet je er zelfs wel een cursus voor volgen. Hoe dan ook, wees serieus en doe wat nodig is. Richt je verder op de basis. Je kunt een grote stap niet in één keer maken, het gaat stap voor stap.

Wees niet perfectionistisch en geniet van kleine overwinningen. In lijn hiermee is het zeer aan te raden om ook kleine doelen te stellen. Het moet een gewoonte worden om doelen te behalen en de winst te vieren. Later kun je dit steeds verder uitbouwen. Ten slotte moet je in deze fase je denken in de gaten blijven houden.

Negatieve gedachten laten je niet zomaar los. Blijf weerstand bieden en de waarheid er tegenover zetten. Dit heeft niet alleen betrekking op het behalen van overwinningen, maar ook het omgaan met fouten. Leren lopen gaat met vallen en opstaan. Dit geldt voor elke vorm van leren en groeien. Als het een keer niet goed gaat, zie het dan niet als een fout maar een leermoment. Kom jezelf eerlijk onder ogen en leer ervan. Op deze manier worden zelfs tegenslagen ervaringen die je sterker maken.

Mag het ook wat sneller?

De laatste fase is het versnellen van de juiste koers. Op een gegeven moment zul je merken dat je zelfvertrouwen aan het groeien is. Je hebt de slag te pakken en bent vastberaden om door te gaan. In deze fase kun je jezelf gaan uitdagen door steeds iets grotere doelen te stellen en je uitdagingen wat zwaarder te maken. Houd het realistisch; de bedoeling is nog altijd dat je ze ook daadwerkelijk behaalt. Maar je kunt jezelf ‘oprekken’ door dit behalen wat moeilijker te maken.

Deze laatste fase is ook een goed moment om nog eens terug te kijken naar je zelfvertrouwen. Is dit vooruit gegaan? Waarin is het veranderd? Zijn er misschien gebieden waar je nog niet veel vooruitgang ziet? Mooi, dan heb je nu helder dat hier misschien iets anders voor nodig is.

Belangrijk om te noemen is dat er voor dieperliggende oorzaken van onzekerheid geen makkelijke oplossing is. Dit artikel is daar ook niet voor bedoeld. Wat het je wel brengt is een realistische kijk op jezelf en wat je te bieden hebt, jezelf beginnen te waarderen om wie je bent en van daaruit een voller uitleven van alles wat jou gegeven is.

Wil je uitgebreider aan de slag om je zelfvertrouwen te vergroten? Dan is mijn online training Meer Zelfvertrouwen wellicht iets voor jou.

PS: Wat doe jij om je zelfvertrouwen een boost te geven? Laat het me weten in de reacties hieronder. Daar inspireer je ook weer anderen mee! Alvast bedankt.

[1] Arminio, J., Reason, R. D., Krieger, H., Serrano, S., & Neighbors, C. (2017). The Role of Self-Efficacy for Bystander Helping Behaviors in Risky Alcohol Situations. Journal of College Student Development, 58(3), 451-456.

[2] Dr. Masaru Emoto’s water experiment: woorden zijn levend! Zie: https://youtube.com/watch?v=au4qx_l8KEU