Creativiteit ontwikkelen
Creativiteit ontwikkelen
Steve Jobs zei ooit: “Ik sta ervan versteld dat spontaan succes zo’n lange aanloop kan hebben.” Dat is eigenlijk met deze podcast ook het geval. Het product van bijna 60 jaar voorbereiding komt naar voren. We nemen al onze podcasts heel spontaan op, zonder echte voorbereiding. Door deze manier van werken komt onze creativiteit het best tot zijn recht. Creativiteit laat zich niet plannen.
Voordat je gaat voetballen, moet je eerste de lijnen trekken van het veld. Dat werkt bij creativiteit ook zo. Binnen bepaalde kaders is er ruimte voor improvisatie en creativiteit. Bij deze podcast bestaan deze kaders bijvoorbeeld uit de tijdsduur van 20 minuten, het feit dat we vragen beantwoorden en dat we idealiter bij het onderwerp van de vraag blijven. Iets wat soms wel en soms niet lukt.
Het bijzondere aan creëren
Het woord creëren is iets bijzonders. Als je kijkt naar wat succesvolle ondernemers onderscheid van alle andere mensen, dan zit dat hem in de creatie. Alles begint met creatie. De mogelijkheden zijn oneindig.
Je hoeft het niet eens te zijn met elke vorm van creatie. Soms loop je door het museum en dan zie je een kunstwerk hangen en denk je: ‘Dat durf je nog creatie te noemen? Die twee strepen op dat doek kan een kind ook wel maken.’ Maar is dat wel zo? Blijkbaar niet, want anders had je het zelf wel gedaan.
Of het nu gaat om het ontwikkelen van software of het bedenken van een klantoplossing, het creatieproces gaat dag en nacht door. Creatie kan alle vormen aannemen. Gekker dan de waarheid wordt het niet. En gekker dan de creatie wordt het ook niet.
Het creatieproces gaat altijd door, zelfs in je slaap. Als ondernemer kun je soms wakker worden en dan denk je ‘hoe bizar heb ik gedroomd?!’. Op het moment dat je bewustzijn zich er niet mee bemoeit, heb je in je slaap alle tijd en ruimte om te creëren. Dan kun je plots tot de meest onmogelijke dingen komen. Dat is iets heel bijzonders.
Creativiteit laat zich niet afdwingen
Creëren is iets dat je elke dag doet. Ook als je er niet bewust mee bezig bent. Ga maar na, je schrijft social media posts, e-mails en WhatsApp-berichtjes. En soms ben je er bewuster mee bezig, bijvoorbeeld met het schrijven van blogs, ebooks of zelfs een fysiek boek. Maar als je gaat kijken naar waar je nu echt tevreden over bent, is dat waarschijnlijk heel minimaal. Vaak zijn er maar een paar stukken die er echt uitspringen.
Soms leg je jezelf een enorme druk op. Je vindt dat iets perfect moet zijn en je wilt ‘je eigen niveau halen’. Misschien weet zelf nog niet eens precies wat dat niveau dan precies is. Zodra er een druk is om te presteren in combinatie met de angst om te falen, is dat een killer voor creativiteit. Creativiteit laat zich namelijk niet leiden door dat soort processen.
Maar er is hoop! In het boek ‘Originals’ van Adam Grant lees je hoe Martin Luther King twee weken voor zijn beroemde speech te horen kreeg dat hij de speech moest geven. Maar hij ging niet meteen schrijven. Pas de avond van tevoren, om 10 uur ‘s avonds begon hij met het schrijven van het belangrijkste stuk van zijn speech.
Martin Luther King liet het idee van zijn speech twee weken lang rijpen in zijn hoofd, zonder er bewust over na te denken. Uiteindelijk heeft hij tijdens de speech zelf alsnog geïmproviseerd. De ‘I have a dream’ stond niet eens in zijn speech. Dat kwam voort uit de creativiteit in het moment.
Creativiteit vs. focus
Het verhaal van Martin Luther King en hoe hij zijn speech schreef geeft veel geruststelling. Je moet ruimte inbouwen en het vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?" data-excerpt="Weinig vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om? Mensen vragen ons weleens: wat is nu de reden van jullie succes? Om eerlijk te zijn bereiden we de podcasts nauwelijks voor. Ze ontstaan in het moment. Omdat voor.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om-1170x500.jpg" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/weinig-vertrouwen-in-een-ander-hoe-ga-je-ermee-om/">vertrouwen hebben dat je die creativiteit hebt en dat die aan de oppervlakte komt wanneer die het hardste nodig is.
Creativiteit en focus gaan slecht samen. Als je bijvoorbeeld zegt: volgende week op maandag tussen 10 en 11, dan ga ik creatief zijn. Dan lukt het niet. Creativiteit laat zich niet zomaar afdwingen.
Bijna iedereen heeft te maken met een innerlijke criticus die voortdurend zegt dat wat je maakt of doet niet goed genoeg is. Dat geldt zeker als je ondernemer bent. Dan wordt er een bepaalde vorm van creativiteit van je verwacht. Of dat nu is creatief communiceren met je medewerkers of creatief werken met je klanten. Er wordt op allerlei manieren creativiteit van je gevraagd.
Creativiteit betekent dat je buiten de kaders durft te denken. Hoe meer je dat probeert af te dwingen, des te moeizamer het gaat. Het probleem ligt er niet in om focus te houden. Het gaat er juist veel meer om dat je het vertrouwen hebt dat je precies datgene krijgt dat je op dat moment nodig hebt. Dat is de definitie van overvloed.
Een artiest volgens Toon Hermans
In een interview vertelt Toon Hermans over zijn leven. Het interview lijkt in de eerste instantie heel abstract, maar als je het meerdere keren kijkt, kom je iedere keer weer een laag verder.
Toon Hermans krijgt in het interview de vraag: “Als je terugkijkt op je leven, ben je dan blij met wie je bent geworden?” Zijn antwoord daarop was dat hij misschien juist te veel is geworden. Zijn leven is heel erg in elkaar gezet. Mensen zeiden wat hij moest doen om succes af te dwingen. Ook al ben je iets geworden, dan hoef je het in je kern nog niet te zijn. Dan is het in elkaar gezet. Met creëren geldt dit eigenlijk ook.
Als je van tevoren weet wat je gaat schrijven of wat je gaat zeggen, dan is dat niet authentiek. Dat is geen creativiteit. Het is in elkaar gezet.
Een kunstenaar is eigenlijk iemand die niet weet wat hij zelf aan het doen is. Iemand die niet weet wat hij zelf aan het maken is. Het is een zijnswijze die zich ontvouwt. Net als een plantje dat uit de grond komt. De grond weet niet dat er een plantje uit komt en het plantje weet niet dat het uit de grond komt. Het ontstaat in het proces en vertrouwt op het fundament dat er ligt. Dat werkt ook zo bij creativiteit.
Als je gaat creëren ga je in het moment iets maken. Je gaat maken wat er op dat moment tot je komt en het moet ook niet meer zijn dan dat. Dat is een hele bevrijdende gedachte. Het betekent dat je je overgeeft aan het moment.
Kun je creativiteit oefenen?
Kun je ruimte creëren voor spontaner worden?" data-excerpt="Hoe kan ik spontaner worden? Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/vrouwen-blij-gelukkig-gesprek-1170x500.jpg?t=1617691916" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-kan-ik-spontaner-worden/">spontaner worden?" data-excerpt="Hoe kan ik spontaner worden? Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/vrouwen-blij-gelukkig-gesprek-1170x500.jpg?t=1617691916" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-kan-ik-spontaner-worden/">spontaner worden?" data-excerpt="Hoe kan ik spontaner worden? Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/vrouwen-blij-gelukkig-gesprek-1170x500.jpg?t=1617691916" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-kan-ik-spontaner-worden/">spontaner worden?" data-excerpt="Hoe kan ik spontaner worden? Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/vrouwen-blij-gelukkig-gesprek-1170x500.jpg?t=1617691916" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-kan-ik-spontaner-worden/">spontaner worden?" data-excerpt="Hoe kan ik spontaner worden? Als je de profielen op Tinder mag geloven, is 99% van ons land heel spontaan. Het lijkt de meestvoorkomende én de meest populaire karaktereigenschap. Maar toch hebben we er een vraag.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/vrouwen-blij-gelukkig-gesprek-1170x500.jpg?t=1617691916" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-kan-ik-spontaner-worden/">spontaniteit? Dat kan alleen maar als je durft te falen. Je durft te falen op het moment dat je loskomt van het keeping up appearances. Je wilt voorkomen dat je ego een rol gaat spelen. Om echt creatief te zijn, moet je je geen zorgen maken over wat anderen van je vinden. Het zijn puur je eigen gedachten die je projecteert op de buitenwereld.
Als je volledig vrij wilt gaat creëren, moet je stoppen met gedachten lezen. Stop met gedachten lezen. Je kunt onmogelijk in het hoofd van anderen kruipen. Dat denk je misschien wel, maar je zit er gegarandeerd naast. Je kunt die ander nog zo goed kennen en het idee hebben dat je die ander snapt, maar dat is niet zo. Doe die poging ook niet, want het zijn allemaal je eigen gedachten.
Creatief zijn draait om jezelf de vrijheid gunnen. Dat zie je ook bij artiesten. Dat zijn vrije geesten. Op een gegeven moment trekken ze zich nog maar heel weinig aan van de buitenwereld. Je kunt dat asociaal noemen, maar tegelijkertijd zijn het ook de mensen die wij zo bewonderen. We vinden het vaak fantastisch als iemand iets uitdrukt en creëert. Diep van binnen zouden we dat ook wel willen, maar zelf oordelen we daar nog te veel voor.
Druk om te presteren
Als je succes wilt behalen met je creatie, voel je de druk om te presteren. Hierdoor ontstaat ook de angst om te falen. Om een bepaalde prestatie neer te zetten, kun je je alleen maar meten aan wat al bekend is. Je gaat kijken naar wat je zelf al hebt ervaren of naar wat andere mensen al hebben gedaan. Creativiteit is juist onbekend terrein. Zodra die druk gaat meespelen, kun je automatisch al niet meer op onbekend terrein zijn.
In de muziekwereld wordt ook vaak gezegd: één hit vraagt honderd pogingen. Van de artiesten die bekend zijn, zien we alleen maar de allergrootste hits. We vergeten dan de andere tientallen of zelfs honderden nummers die ze hebben gemaakt en die niet succesvol geworden zijn.
Elthon John is na een lange carrière eindelijk gestopt met optreden. Laatst kreeg hij in de talkshow de vraag wat hij nu van plan is om te gaan doen. Hij antwoordde dat hij zich wil gaan richten op de nummers die hij zelf heel mooi vond, maar die het nooit hebben gehaald om op een album te verschijnen. Deze nummers maakte hij puur voor zichzelf. Door deze nummers nu de tijd en ruimte te geven, kan het zelfs alsnog dat ze ook nog succesvol worden.
Durf te falen
De moraal van dit hele verhaal is: waarom zou je wachten? Durf te falen. Het is onmogelijk om rekening te houden met de buitenwereld en tegelijkertijd 100% creatief te zijn. Je brengt jezelf zo in een onmogelijke situatie. Als je ondernemer bent geworden heb je ergens in je een rebel zitten. Je wilt je afzetten tegen de gevestigde orde en je creativiteit uitdrukken.
Begin niet met de focus, maar met de creativiteit. Geef jezelf toestemming om te creëren. Wat er ook maar in je opkomt. Dan kun je daarna altijd nog focus aanbrengen. Begin met creëren, dan is er altijd wel een vorm waar dat in past.
Veel mensen doen het andersom. Die bedenken eerst de vorm en gaan daarna pas creëren. Dat is vaak waarom het proces oneindig lang vertraagd wordt. Mensen komen niet meer toe aan creatie, omdat ze bang zijn of het wel in de vorm past. En als het dan in die vorm past, zijn ze bang dat de buitenwereld er wat van gaat vinden, ook al is dat hun eigen geprojecteerde binnenwereld. Op deze manier komen mensen eindeloos vast te zitten.
Er is altijd ruimte voor creativiteit
Het belangrijkste wat we je willen meegeven is dat we allemaal artiesten zijn. Zelfs al werk je aan een lopende band. Je kunt altijd nog zelf bepalen wat je er leuk en niet leuk aan maakt, ook al is het binnen een hele smalle bandbreedte. Sommige mensen staan zichzelf de creativiteit niet meer toe. Dat is zonde.
Al zit je in de supermarkt achter de kassa. Je kunt de creativiteit hebben om op een bepaalde manier contact te maken met mensen. Je wordt daarvoor meteen beloond met een glimlach. Welk beroep je ook hebt, er is altijd mogelijkheid voor creativiteit. Maar je moet jezelf wel toestaan die creativiteit in te zetten.
Als jij jezelf de ruimte geeft om je creativiteit te gebruiken, maak je je leven stukken leuker. Ga maar eens na, wanneer voel je je het gelukkigst? Dat zijn altijd de dagen waarin je voor jouw gevoel iets gecreëerd, ontdekt of ontwikkeld hebt wat je zelf misschien niet eens mogelijk had geacht.
