Keuzestress, hoe ga je ermee om?
Keuzestress, hoe ga je ermee om?
Hoe maak je goede beslissingen? En hoe weet je in hemelsnaam wat de beste keuze is?
Gemiddeld maken we zo’n 40.000 keuzes per dag en hebben we 50 gedachtes per minuut. Al die gedachtes beginnen met een vraag. Misschien stel je nu jezelf de vraag: ‘Is dat zo?’ Dat is alweer een vraag. Je kunt het antwoord aannemen of niet. Dat is een keuze die je maakt.
Hoe maak je goede beslissingen? En hoe weet je dat de beste keuze is? Keuzestress is iets waar veel mensen last van hebben. Albert heeft er een boek over geschreven: ‘Kiezen vanuit je Hart’. We hebben er ook een e-learning van in Brein TV.
Tijdens het schrijven van zijn boek heeft Albert zich verdiept in het onderwerp van keuzes maken. Hij verbaasde zich erover dat de dingen die hij tijdens deze zoektocht leerde geen onderdeel zijn van de dingen die kinderen op school leren. Je leert over rekenen, taal, aardrijkskunde en geschiedenis, maar niet over het belangrijkste in het leven: de juiste keuzes maken.
Keuzestress voor kleine én hele grote keuzes
Als het gaat om keuzes zijn er verschillende niveaus. Je kunt ‘s morgens bijvoorbeeld twijfelen over welke kleur shirt je aantrekt. Dat is geen existentiële levenskeuze die je maakt. Je hebt ook hele grote keuzes waar je over kunt twijfelen.
Zo is Tonny bezig om zijn bedrijf te verhuizen naar een nieuw kantoor. Het is een best grote stap en het kantoor is veel groter dan het vorige. Het wordt daardoor ook meteen een stuk duurder. Het is een grote keuze die impact heeft op de komende jaren. Tonny merkt dat er heel veel energie verloren gaat aan twijfelen.
Niets geeft meer rust dan een genomen besluit – Albert Sonnevelt
Als mensen niet weten wat ze moeten kiezen, raken ze snel verzeild in de details. Zodra je neigt naar de ene keuze, ga je die keuze vervolgens goed praten met allerlei details. En neig je dan toch naar een andere keuze, dan haal je er weer andere details bij.
Zoals Albert altijd zegt: “Niets geeft meer rust dan een genomen besluit.” En dat is precies wat Tonny zich blijft vertellen in het proces. Als je leert om makkelijker keuzes te maken, gaat alles in het leven een stuk sneller.
Keuzestress? Kies vanuit je hart
Albert is ervan overtuigt dat je de beste keuzes maakt door te luisteren naar je hart. Maar wat betekent dat? Als je een keuze maakt vanuit je intuïtie of onderbuikgevoel, gebruik je daarna je ratio om die keuze te rechtvaardigen. Je geeft jezelf zo altijd gelijk.
Stel, je wilt een andere auto of een ander huis kopen. Je wandelt zo’n ruimte of showroom binnen en dat voelt meteen goed of juist niet goed. Je weet het al in de eerste paar seconden. Je kunt het gevoel niet goed niet definiëren.
Als je eenmaal het gevoel hebt dat iets voor jou klopt, dan ga je er dingen bij halen, zoals: ‘Het is wel ideaal want het ligt dicht bij de snelweg’. Of ‘die andere auto komt toch niet door de apk’. En als het niet goed voelt, bedenk je weer andere redenen om je keuze te rechtvaardigen. Bijvoorbeeld dat het toch te duur is of dat je het helemaal niet nodig hebt.
Het is de kunst om in eerste instantie te beginnen bij de sensor die in je lichaam zit: om beter naar je hart te gaan luisteren.
Keuzestress en neuromarketing
Tonny is meer thuis in de neuromarketing en gebruikt juist de andere kant van keuzestress. Als hij producten wil verkopen, weet hij dat hij keuzestress zo snel mogelijk moet elimineren. Zolang er keuzestress is, doet het pijn om te kiezen. Mensen zijn bang om de verkeerde keuze te maken. De angst voor verlies neemt het over.
Mensen hebben van nature een grotere angst om iets te verliezen dan dat ze de ambitie hebben om iets te winnen. Als je drie keuzes hebt om een auto te kopen en je weet niet welke de beste keuze is, dan maak je meestal geen keuze. Je bent bang dat je iets verliest als je de verkeerde keuze maakt en dat je achteraf spijt krijgt.
De stelregel in neuromarketing is: emotie gaat boven ratio. Mensen nemen een beslissing op basis van emotie en parten hem achteraf rationeel goed. Tonny maakt op het gebied van marketing veel gebruik van door op een verkooppagina twee opties te bieden en dan contrast aan te brengen tussen de ene en de ander.
Al je bijvoorbeeld de cursus ‘Kiezen vanuit je Hart’ koopt via deze website, krijg je onderaan twee keuzes te zien. Je kunt ofwel alleen de cursus kopen ofwel lid worden van Brein TV. De tweede optie is weergegeven als de betere keuze. Er staat zelfs een tekstje bij met ‘Beste keuze’. Daarmee activeer je de ratio en help je mensen goed te praten dat het inderdaad de beste keuze is.
Ook na de keuze maken we gebruik van neuromarketing. Zodra je een spannende keuze hebt gemaakt, komt er altijd twijfel of angst of je het verkeerde hebt gedaan. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je een grote financiële transactie hebt gedaan. Daarom zien mensen na het doen van een aankoop bij ons op de bedankpagina: ‘Gefeliciteerd, je hebt een goede keuze gemaakt’. Het lijkt een nietszeggend klein zinnetje, maar het helpt wel om even de spanning eraf te halen.
Kun je ook rationele keuzes maken?
In ‘Kiezen vanuit je Hart’ begint legt Albert als eerste uit hoe je nu weet dat je de juiste keuze maakt vanuit je hart. Daarna geeft hij allerlei rationele keuzemogelijkheden, zoals het tetralemma. Je kunt keuzes bijvoorbeeld afwegen door verschillende opties naast elkaar te zetten. Je hebt optie A of optie B. Of je gaat voor optie A en B. Of geen A en ook geen B. Of je doet helemaal niets. Je hebt dan vijf verschillende rationele overwegingen die je kunt maken.
Ook als het gaat om een rationele overweging, komt ergens toch dat moment dat je kiest. Waar komt dat vandaan? Albert raakt er steeds meer van overtuigd dat je gedachten altijd later komen. De eerste impuls die je hebt is van groot belang.
Leren kiezen op basis van je intuïtie
Hoe weet je nu wat die eerste impuls is? Dat kun je voor jezelf helder krijgen door te kijken naar hoe jouw leven verloopt rondom dat keuzegebied. Bijvoorbeeld op het gebied van je huis, partner of je baan.
Albert merkt altijd dat zijn leven van een leien dakje lijkt te gaan wanneer hij keuzes maakt die bij hem passen. Hij heeft bijna een verliefd gevoel en heeft onwijs veel zin in de dingen die hij doet. Alles gaat gemakkelijk en hij zit in een flow. Zo weet hij dat hij op het goede spoor zit als het gaat om keuzes.
Het kan ook de andere kant op gaan. Dan is hij voortdurend aan het oordelen over zichzelf en anderen. Hij zit met zijn gedachten in de toekomst of het verleden en heeft veel aan zijn hoofd. Hij zegt weleens: “Je weten zit in je hart en je twijfel zit in je hoofd.” Volg de eerste impuls die je krijgt, want die komt uit je hart. Als je langer wacht dan 5 seconden ga je alweer twijfelen.
Als je constant oordeelt over jezelf of anderen, meer in het verleden of de toekomst zit en merkt dat je steeds meer stress ervaart, dan weet je dat je niet in het juiste keuzeproces zit. Kijk op zo’n moment eens naar de hele situatie binnen in jezelf. Hoe blij ben je met jezelf? Zit je heel erg in je hoofd? Dan weet je dat je de verkeerde kant op kiest.
Uitzoomen voor de grotere keuzes
Wat Tonny altijd goed helpt als hij een grote keuze moet maken, is uitzoomen. Dat deed hij bijvoorbeeld ook bij het kiezen van een nieuw kantoor. Het voelt veilig om voor een klein kantoor te gaan. Dan zou hij er grip op houden. Hij kon er ook voor kiezen een hele grote stap te maken. Daardoor zou het allemaal een stuk spannender worden.
Met alleen nadenken over de stap die hij nú nodig heeft en alle details die erbij komen, komt hij er niet uit. Maar als hij uitzoomt op waar het bedrijf vandaan komt en waar het uiteindelijk naartoe moet, wordt de keuze ineens makkelijker.
Het kan ook dat je twijfelt tussen twee banen. Je kunt ze naast elkaar leggen en ze vergelijken op basis van allerlei factoren, zoals het salaris of een auto van de zaak. Maar dan kom je er niet uit. Je kunt beter kijken naar waar je naartoe wilt in je leven. Dat hoeft niet 100% concreet te zijn. Een richting is voldoende. Zo kom je vanzelf dichter bij je doel.
Wat voor Tonny ook helpt, is om het extern te maken. Er gaat veel om in zijn hoofd en er is niet altijd evenveel helderheid over zijn eigen leven. Maar als hij er met mensen over praat, dan hoort hij zichzelf en weet hij wanneer de rationaliteit klopt of alleen maar onzin is die hij erbij heeft verzonnen.
Houd de keuze bij jezelf
Sommige mensen zoomen nog een stukje verder uit en laten de keuze helemaal aan andere dingen over. Bijvoorbeeld mensen die pendelen of tarotkaarten kiezen. Dan leg je de keuze neer bij de autoriteit buiten jezelf. Je laat een energetische entiteit voor jou de keuze maken.
Albert heeft er ook mee geëxperimenteerd, maar het heeft voor hem niet altijd tot de beste resultaten geleid. Natuurlijk mag je ermee experimenteren, maar laat je er niet teveel toe verleiden. Daarmee geef je een stukje van je eigen autoriteit weg.
Met het feit dat wij kunnen kiezen onderscheiden we ons van alle andere levende wezens op deze planeet. Het brengt heel veel problemen met zich mee, maar tegelijkertijd is het ook een enorm groot goed. Juist in dat keuzeproces zit het leven zelf.
Het mooie van kunnen kiezen is dat je alle opties gaat onderzoeken. Het mooiste wat we kunnen doen is onderzoeken en creëren. Je hoeft je keuzes niet direct met heel veel mensen gaan bespreken, want die mensen moeten dan weer voor jou gaan kiezen. Dat maakt het vaak alleen maar verwarrend.
Een vision quest
Sommige stammen in de wereld doen een vision quest als ze voor grote keuzes staan. Ze moeten bijvoorbeeld beslissen of ze ergens moeten blijven of juist de bergen in trekken omdat daar meer eten is. Dat is letterlijk een keuze van leven en dood.
De stamhoofden die de beslissing nemen, gaan eerst een periode vasten, zodat ze geen enkele vorm van ballast meer bij zich dragen. Vervolgens gaan ze dagen de natuur in en wachten ze op een signaal.
In de hedendaagse maatschappij klinkt dat misschien een beetje gek. Maar het kan ook in het klein. Tonny heeft het ook altijd gedaan in zijn business. Hij neemt alle kleine beslissingen meteen en voor alle grote beslissingen plant hij tijd in om erover na te denken. Zo heeft hij bepaalde denkdagen waarop hij nadenkt over de belangrijke beslissingen voor zijn bedrijf.
Waarom hebben mensen last van keuzestress
Hoe komt het toch dat zoveel mensen last hebben van keuzestress? Een oorzaak kan zijn dat mensen niet meer de tijd nemen om dingen te voelen. Ze nemen geen tijd meer om letterlijk en figuurlijk stil te staan bij wat nu de impact is van een keuze.
Als Albert voor een belangrijke keuze staat, denkt hij na over wat het meest in lijn is met zijn intrinsieke drijfveer. Hij overweegt welke optie het dichtst bij zijn waardes ligt. Daar kom je niet achter als je constant maar doorraast in je leven. Daarom is de coronatijd voor veel mensen een geschenk. Ze worden letterlijk en figuurlijk stilgezet. Mensen krijgen de tijd om na te denken over hun leven en wat er nu echt bij ze past.
Het is een groot voorrecht om te mogen kiezen. Tegelijkertijd is het voor sommige mensen ook een probleem, omdat het veel stress oplevert. We hopen je een stukje op weg te hebben geholpen met hoe wij met keuzes omgaan.
En wil je een stapje verder gaan en echt makkelijker keuzes willen maken, en met name kiezen vanuit je hart, dan kunnen we het e-learning programma ‘Kiezen vanuit je Hart’ zeker aanraden om daarmee aan de slag te gaan.
Zo maak je wél de juiste beslissing.
Keuzestress komt iedere dag voor. Want kiezen en beslissingen nemen is tegenwoordig lastiger dan ooit. Er wordt van je verwacht dat je op ieder gegeven moment knopen doorhakt. Zowel voor je werk, thuis, met betrekking tot je kinderen enzovoort. Welke taken doe je eerst? Wat ga je eten? Welke kleding draag je? Is het wijs om van energieleverancier te wisselen? Moet je je gsm-abonnement verlengen? Een andere baan zoeken? Verhuizen? Yoghurt van merk A, B, C, D of E kopen? Wel of geen iPad? Al die keuzes kunnen de nodige onrust en stress met zich meebrengen.
Het afwegen van kleine en grote beslissingen vraagt veel brandstof van je brein. Onze hersenen gebruiken namelijk 20% van de totale energie in het lichaam. Zodra je worstelt met bepaalde keuzes, is het lastig om gefocust te blijven. Je wordt snel afgeleid om zelfs de meest basale taken uit te kunnen voeren. Volgens prof. Michael Useem van de University of Pennsylvania, is keuzes maken te vergelijken met het lopen van een marathon;
‘Je hebt er ook uithoudingsvermogen voor nodig.’
‘Je moet jouw keuze-techniek trainen.’
‘Het is nodig om vertrouwen in een ander, hoe ga je ermee om?"
Te veel keuzes
Keuzestress is een gevolg van de meerkeuzemaatschappij waarin je leeft. Best een luxe eigenlijk, maar soms ook lastig. Of niet? Zeker als je kijkt naar vroeger. Toen stond alles veel meer vast. Je werd bakker, dokter, huisvrouw of meester. Trouwde vervolgens, kreeg kinderen en werkte je leven lang bij dezelfde baas. Vandaag de dag ligt dat heel anders. Wat je kiest, dat ben je; bepaalt je identiteit. Je dromen realiseer jij. Dus jij beslist, bepaalt en maakt de keuzes. En dat is soms best moeilijk en lastig in een maatschappij waarin zeer veel valt te kiezen. Want, hoe weet je of je een goede keuze uit dat enorme aanbod aan mogelijkheden maakt? Dat kost tijd en energie en kan gepaard gaan met de nodige angst, twijfel en keuzestress, want wanneer hak je
