Omgaan met een winter dip

Omgaan met een winter dip

Het wordt vroeger donker en buiten is het koud. Even naar buiten om te bewegen is een stuk minder verleidelijk dan middenin de zomer. Herkenbaar? Dan zou het zomaar kunnen dat je te maken hebt met een winter dip.

Waar komt de winter dip vandaan? Geleerden zijn het er niet helemaal over eens. Het kan voor een deel in je genen zitten. Bij bepaalde families komt het vaker voor dan bij andere. Maar als je het zo bekijkt, kan het ook door je opvoeding komen.

Als je het fysiologisch bekijkt, is er één belangrijk hormoon: serotonine. Een gelukshormoon waarvan er minder wordt geproduceerd bij afnemend daglicht. Hierdoor ben je gevoeliger voor negatieve stemmingen of een dip. Als je merkt dat je je elke winter met het vallen van het blad somberder gaat voelen, kan dat komen door een daling van je serotonine. Het kan best lastig zijn om dat weer op te krikken.

Wat is een winter dip?

Je kunt een winter dip op twee manieren interpreteren. Je kunt het zien als wat minder vrolijk zijn, maar ook als je wat vermoeider voelen dan normaal. In de winter zijn veel mensen vermoeider gedurende dag. Ze komen minder makkelijk hun bed uit en hebben overdag vaker zin om te gaan slapen.

Als je merkt dat je sneller vermoeid bent in de winter, kan dat komen door melatonine. In de winter kan het om 4 uur ‘s middags al een beetje donker worden. Terwijl het in de zomer om 11 uur ‘s avonds pas echt donker wordt. Dat is een enorm verschil in de hoeveelheid daglicht die je hebt.

In de zomer word je wakker en dan is het al licht. Nu is het nog donker als je wakker wordt. Als het donker is, produceert je lichaam automatisch melatonine. Daardoor krijg je zin om te slapen en word je vermoeider.

Wat ook meespeelt is dat je in de winter doorgaans minder buiten bent dan in de zomer. Ook dan speelt die vermoeidheid op. Gelukkig is dat niet zo heel moeilijk om vanaf te komen: je kunt gewoon vaker naar buiten gaan.

Beweeg jezelf uit je winter dip

Een van de oplossingen tegen een winter dip is om vaker naar buiten te gaan. Het wordt ook in de literatuur vaak aangegeven. Zorg dat je beweegt. Door te bewegen maak je neurotransmitters aan die je een beter gevoel te geven.

Je ziet soms dat psychiaters running therapy aanbevelen aan depressieve mensen. Albert heeft daar al hele mooie resultaten van gezien. Met gesprekken en beweging in de natuur zag je binnen een paar weken al verbetering bij mensen, zelfs bij mensen die bijna pathologisch depressief waren.

Het eerste wat je moet doen, is dus naar buiten gaan en bewegen. Ook als je geen zin hebt. Je kunt met iemand afspreken om samen naar buiten te gaan. Het helpt als je een stok achter de deur hebt. Dan moet je wel.

Albert traint het hele jaar buiten. Ook in de winter. Dan staat hij bij een zwemplas met zijn personal trainer. Deze week was het ontzettend koud, maar hij merkte wat een grote kick het gaf om in de buitenlucht te zijn.

Wordt je winter dip veroorzaakt door je mindset?

Als je het over de winter hebt, kun je naar het stuk aan het einde van het jaar kijken, maar ook naar het stuk aan het begin van het jaar. De meeste mensen hebben een winter dip aan het einde van het jaar. Die periode staat altijd een beetje symbool voor gezelligheid, ongezonde dingen eten en jezelf vertroetelen met comfort food. Het voelt een beetje als het laatste restje van het jaar.

In het begin van het jaar is dat heel anders. Je wilt het jaar goed beginnen, hebt goede voornemens en werkt weer naar de zomer toe. De lekkernijen van Sinterklaas en Kerst hebben ruimte gemaakt voor gezonde voeding. Het verschil ligt niet aan het seizoen of de temperatuur, maar aan de mindset die je erbij hebt.

Lichttherapie tegen een winter dip

De vermindering van licht kan een belangrijke oorzaak zijn voor je winter dip. Je kunt het tegengaan door buiten te bewegen, maar je kunt ook kiezen voor lichttherapie. Je kunt tegenwoordig speciale daglichtlampen aanschaffen waar je een uurtje voor kunt gaan zitten.

Als je merkt dat je lusteloos bent, meer zin hebt in comfort food, moe bent, je gestrest voelt, geïrriteerd bent of je gaat terugtrekken en minder sociale contacten opzoekt, is het belangrijk om op tijd in te grijpen. Al helemaal als andere mensen merken dat je wat somberder bent. Begin meteen met lichttherapie of ga bewegen.

Waarom het moeilijk is om je gedrag te veranderen

Er zijn hele simpele dingen die je kunt doen om je winter dip tegen te gaan. Maar waarom doen mensen dat dan niet? Je moet er een gewoonte van maken. Anders gebeurt het niet. Je kunt het naast een bestaande gewoonte doen. Bijvoorbeeld door een lunchwandeling te maken. Of ‘s avonds na het avondeten met je partner een rondje te wandelen.

De moeheid die je voelt tijdens de winter dip is iets wat je van tevoren hebt opgestapeld. Misschien was je al moe, maar kon je je in de zomer nog wat oppeppen met het lekkere weer of door wat grote koppen koffie te drinken. Als die omstandigheden weg zijn, kom je erachter dat je basisgedrag nog niet op orde is.

Een winter dip kan ook veroorzaakt worden door je voeding. Iedereen weet wel wat gezonde voeding is. Ook dat moet je langzaam inpassen in je dagelijks leven. Je weet het wel, maar vaak krijgen we in deze periode iets dwarsigs over ons heen. Je moet al zoveel en met eten kun je in ieder geval nog bepalen wat je in je mond stopt. Uiteindelijk is dat niet de gezondste keuze.

Is een winter dip wel zo slecht?

Moet je een winter dip wel willen voorkomen? Het gaat erom hoe je het ervaart en wat je eruit wil halen. Tonny vindt het af en toe ook heerlijk als hij weet dat hij even wat gas terug mag nemen. In het najaar heeft hij vaak een paar drukke maanden en hij weet van zichzelf dat er vanaf januari weer volle focus is.

Als je zoiets weet van jezelf, dan is er niets mis mee om een te omarmen dat je er in die laatste maand even alle gas af haalt. Je eet dingen die lekker zijn, maar misschien wat minder goed voor je. Je laat het sporten even voor wat het is en trekt jezelf terug. Als je dat bewust doet, is daar niets mis mee. Je mag er best even van genieten.

In veel gevallen overkomt een winter dip je per ongeluk. Je verwacht comfort te vinden. Maar in comfort food vind je helemaal geen comfort. En het vermijden van de sportschool klinkt heel comfortabel, maar dat is het alleen op de korte termijn. Zo zijn er veel dingen.

Het is een kwestie van mindset. Je kiest er bewust voor om dat even uit je leven te laten, omdat je even wilt opladen voor straks. Dan is het heel krachtig om een winter dip te hebben. Het is dan niet zozeer een dip, maar meer een aanloop. Je zet even een paar stappen terug, zodat je daarna weer vol gas kunt geven.

Een winter dip is heel natuurlijk

Als je naar de natuur kijkt, is het geen toeval dat veel mensen juist in de winter een dipje krijgt. De natuur trekt zich terug in de winter. De bladeren vallen van de boom, doordat de boom zich terugtrekt in zichzelf.

Op het moment dat je iets heftigs is overkomen, krijg je te maken met een rouwcurve die bestaat uit verschillende fases. Je komt in een fase van ontkenning, leegte, boosheid en gaat zo een hele cyclus door. Er zit ook depressie bij, om uiteindelijk die traumatische ervaring door te werken.

Albert hoorde een keer een hele positieve herformulering van depressie: het is bedoeld om letterlijk en figuurlijk bij jezelf naar binnen te gaan en te kijken wat je leert van deze ervaring. Wat heb je losgelaten? Waar heb je je aan verbonden? Wat ben je bereid om los te laten? Waar ben je bereid om jezelf aan te verbinden? De winter is uitstekend geschikt voor zo’n zelfonderzoek.

Stress rondom de feestdagen

Door de media zijn we getraind om van de laatste maanden van het jaar een tijd van stress te maken. Maar veel mensen vinden het alleen maar gedoe. Bijna elk jaar wordt Albert wel door een magazine, krant of mediakanaal gebeld met de vraag of hij iets wil vertellen over kerststress.

Mensen kunnen zwaar gefrustreerd zijn dat hun schoonmoeder weer op visite komt tijdens kerst. Of dat ze zelf naar het verplichte familiediner moeten. We doen onszelf daarmee ook een hoop aan.

Misschien moeten we in plaats van overvloed juist wel vereenvoudigen. Dat leidt ook minder af. Het wordt dan makkelijker om te onderzoeken wat je nu echt wil in je leven. Wat er werkelijk bij je past en welke keuzes je wilt maken. Die winter dip kan dan wel degelijk iets voor je opleveren.

Eerste hulp bij een winter dip

Als je een winter dip hebt, zijn er wel degelijk hulpmiddelen waar je iets aan kan hebben.