Hoe vertoon je beter leiderschap?

Hoe vertoon je beter leiderschap?

Over het algemeen kunnen we twee soorten leiderschap onderscheiden: traditioneel leiderschap en natuurlijk leiderschap. De traditionele vorm van leiderschap had zo’n dertig jaar geleden de overhand in het bedrijfsleven. In deze tijd wilde een leider overal controle over hebben en de touwtjes strak in handen houden. Deze manier van leiderschap werkt al jaren niet meer, maar sommige bedrijven proberen er nog steeds aan vast te houden.

Sinds 2008 kwam er een verschuiving naar wat we natuurlijk leiderschap noemen. Een natuurlijke leider heeft een natuurlijke eigenschap om in contact te zijn met zichzelf en zijn directe omgeving. Het gaat niet zozeer om macht, maar juist om verbinding. Wij zijn sterk voorstander van deze vorm van leiderschap.

De manier van leiderschap die tegenwoordig wordt toegepast is afhankelijk van het type mensen en het soort bedrijf. Bij zorginstellingen gaat het bijvoorbeeld heel erg om verbinding en zorg. Dat is de ideale situatie voor natuurlijk leiderschap. Als je kijkt naar een ICT-bedrijf of een bank, dan is er wat meer afstand en sturen leiders meer op structuur. Je moet je altijd afvragen in hoeverre je verbinding bij leiderschap op nummer één moet zetten.

Waaraan herken je goed leiderschap?

Je kunt als leider op verschillende manieren aan je autoriteit komen. Veel managers kiezen ervoor om een soort gecreëerde afstand te bewaren. Dit soort managers zul je niet snel op borrels zien, omdat ze niet te close willen worden met hun team. Ze willen een bepaalde autoriteit uitstralen en gezag hebben. Dit is een hele gecreëerde vorm van autoriteit. Je zegt als het ware: “Je moet respect voor mij hebben, omdat ik nu eenmaal de baas ben.”

Tijdens zijn studie leerde Albert over  het begrip ‘afstandelijke betrokkenheid’. Hij leerde om afstandelijk betrokken te zijn als je met een cliënt of patiënt praat. Daar heeft hij nooit aan meegedaan, omdat het zo gekunsteld is. Sommige mensen zullen zich er vast goed bij voelen, maar het is enorm onnatuurlijk. Met de ene persoon heb je nu eenmaal meer dan de ander. Je voelt zelf wel aan met wie je wat meer contact wilt maken en van wie je wat meer afstand wilt houden.

Waar een traditioneel leider respect vereist van zijn ondergeschikte, gaat een natuurlijk leider anders te werk. Met natuurlijk leiderschap hebben mensen juist respect voor jou, omdat jij dat respect hebt verdiend. Bijvoorbeeld omdat je een voorbeeldfunctie geeft, de toon zet of een bepaalde verantwoordelijkheid op je neemt. Je neemt de moeilijkere beslissingen voor de rest. Dan ben je een leider.

Met natuurlijk leiderschap hebben mensen juist respect voor jou, omdat jij dat respect hebt verdiend.

Je kunt leiden zien als duwen of trekken. Een leider kan aan mensen trekken door te vertellen wat ze moeten doen. Maar dat is niet waar leiderschap om gaat. Je haalt zo niet het beste uit mensen. Mensen zullen in zo’n modus nooit boven zichzelf uitstijgen. Het is beter om leiderschap te zien als duwen. Je geeft mensen het goede voordeel, zet ze in hun kracht en inspireert ze om het beste uit zichzelf te halen. Je schept zo een situatie waarin je medewerkers kunnen excelleren.

Hoe je een goede leider wordt

Stel, je hebt een goede werknemer die boven alle andere werknemers uitstelt. Op basis van zijn ontwikkeling en prestaties krijgt hij promotie en wordt manager. Je ziet dan vaak dat er een soort klaar-over effect komt. Iemand gaat controle uitoefenen op andere mensen, terwijl hij dat daarvoor niet deed. Hij gaat ineens anderen corrigeren en met een vingertje wijzen. Ondertussen zou hij er zelf helemaal niet gecharmeerd van zijn als iemand dat bij hem zou doen.

Zodra mensen benoemd worden tot leider, krijgen ze ineens de neiging om aan anderen te gaan trekken en leiding te gaan geven. Dat heeft met het gevoel van macht te maken. Dat is iets heel wonderlijks wat er bij iedereen zit ingebakken. Je hebt ineens een plek en die wil je groter maken dan dat hij is. Dat geeft een gevoel van eigenwaarde. Uit deze neiging is al menig oorlog ontstaan.

Uiteindelijk zit overal een grens aan. Het is heel mooi als je vanuit natuurlijk leiderschap van jezelf weet dat je genoeg zelfvertrouwen hebt en dat je niet afhankelijk bent van meer macht. Die moet het niet hebben van meer territorium, maar van het verlangen van mensen om hem als leider te volgen. Managers controleren en leiders inspireren.

Tonny is altijd fan geweest van het dienend leiderschap. Hij vindt zichzelf niet een geboren leider. Als hij met een groep op pad gaat, is hij van nature niet degene die voorop loopt. Hij is niet degene die alles regelt en alle verantwoordelijkheid pakt. Sommige mensen nemen in hun privéleven juist wel snel de leiding. Als natuurlijk leider nemen ze makkelijk de verantwoordelijkheid.

Niet iedereen ambieert het om altijd de leiding te hebben. De meeste mensen vinden het juist heel fijn om geleid te worden. Het is makkelijk als iemand anders vooroploopt en de moeilijke beslissingen neemt. Dat iemand anders vooroploopt, de moeilijke beslissingen neemt. Als je gemiddelde mensen volledige vrije keuze geeft in wat ze kunnen doen, dan kiezen de meeste mensen voor de dingen die de meeste anderen ook doen. Dat laten veel sociale experimenten zien.

Het enige wat je moet doen is proberen om mensen niet te controleren, maar meer te inspireren.

Ook wanneer je van nature misschien geen leider bent, kun je het wel zijn in je bedrijf. Het enige wat je moet doen is proberen om mensen niet te controleren, maar meer te inspireren. Je geeft het goede voorbeeld en doet aan dienend leiderschap. Dat betekent simpelweg dat je er bent als iemand jou nodig heeft. Jij faciliteert, zorgt voor de resources, zorgt voor de financiën, ontwikkelingspaden en vrijheid. Vervolgens moeten mensen het zelf gaan doen. Je moet ze alleen een richtpunt geven om naartoe te gaan. Dat is het inspirerende. Je loopt zelf altijd een stap voorop en daardoor hebben mensen respect voor je.

Leiderschap in opvoeden

Aan de ene kant heb je de wet van Pareto: we hebben 20% leiders en 80% volgers. Je moet van die volgers ook geen leiders proberen te maken. Die mensen voelen zich helemaal niet op hun gemak als leider. Maar als je kijkt naar de gezinssituatie, dan moet je als ouder toch wel de leiding nemen.

‘Opvoeden is voorleven’ 

Wat is nu als ouder de beste manier om je kinderen op te voeden? Als ouder ben je de leider van het gezin en zo word je ook gezien. Albert zijn gouden stelregel voor opvoeden is: ‘Opvoeden is voorleven’. Meer is er niet nodig. Een andere uitspraak die hij vaak gebruikt is: ‘Begin met het geven van wat je graag wilt hebben.’

Goed leiderschap begint bij jezelf

Wil je als leider respect hebben? Begin dan met respect geven aan anderen. Het is echt niet ingewikkelder dan dat. Je hebt natuurlijk fantastische theorieën en dikke managementboeken, maar diep van binnen weet je echt wel wat bij je past. Je merkt het meteen. Als mensen jou niet volgen, dan ontstaat er direct stress in de organisatie. Er is onrust, er worden fouten gemaakt en er ontstaan concentratieproblemen.

‘Begin met het geven van wat je graag wilt hebben.’ 

Begin altijd bij jezelf. Ben je de laatste tijd wel op de juiste manier aanwezig geweest? Heb je je gedragen als een dienend leider? Als je dan heel eerlijk bent, blijkt misschien dat je het even niet zo gezellig meer vond op het bedrijf of je was weer met een volgend product bezig. Misschien merkte je dat je zelf je motivatie even miste. Je ziet dan dat heel snel de boel begint te glijden bij je medewerkers.

Gebeurt er in je buitenwereld iets wat je niet bevalt, ga dan altijd terug naar jezelf. Als je het in jezelf omgedraaid krijgt, dan gaat je organisatie ook weer mee. Dat kan best vermoeiend zijn. Er wordt altijd naar jou gekeken. Je kunt niet zomaar even achterover leunen.

Je wilt niet dat mensen iets voor jou doen omdat ze dat verplicht zijn te doen, maar omdat ze weten dat jij voor hen hetzelfde zou doen.

Het ego van een leider

Wanneer je echt een baas bent, dan draagt dat heel veel ego met zich mee. Je wilt (h)erkenning hebben. Iedereen moet weten dat jij verantwoordelijk bent. Je wilt het beste kantoor en het hoogste salaris hebben. Je wilt de regie hebben. Dat heeft allemaal te maken met ego.

Een leider stelt zichzelf juist minder zelfzuchtig op en geeft zijn team voorrang. Hij loopt er meer achteraan. Je wilt niet dat mensen iets voor jou doen omdat ze dat verplicht zijn te doen, maar omdat ze weten dat jij voor hen hetzelfde zou doen.

Blijf herhalen wat belangrijk is

Als natuurlijk leider is het belangrijk dat je iedere keer weer opnieuw je gezamenlijke doelen uitlegt aan de mensen om je heen. Vaak is de boodschap heel kort en krachtig. Waar doe je het voor? Wat is de visie. Blijf dat keer op keer herhalen. Het fijne van natuurlijk leiderschap is dat je het niet zo ingewikkeld hoeft te maken. Het is uiteindelijk heel simpel. Het enige wat je hoeft te doen is steeds dezelfde boodschap blijven herhalen met eindeloos veel geduld en liefde. Gedrag verandert nu eenmaal moeilijk.

Als natuurlijk leider is het belangrijk dat je iedere keer weer opnieuw je gezamenlijke doelen uitlegt aan de mensen om je heen.

Wat je in traditioneel leiderschap zag, was dat het ene plan nog niet was uitgerold of het andere kwam weer. Leiders wilden met hun eigen ego scoren en dat gaf ontzettend veel wantrouwen naar degenen die moesten volgen. Het geeft veel meer rust, wanneer een leider steeds weer dezelfde boodschap blijft verkondigen. Je ziet dat mensen dat gedrag dan wel gaan overnemen.

Zodra je gaat controleren en iemand anders iets probeert op te leggen, dan ben je eigenlijk niet aan het leiden. Dan ben je aan iemand aan het trekken. Leiden betekent simpelweg dat jij voorop loopt. Mensen nemen het niet van je aan, maar nemen het van je over. Ga het daarom gewoon voordoen.