Hoe weet je nu wat je wilt?

Ik weet niet wat ik wil…

Wist jij aan het begin van je carrière al wat je wilde worden in het leven? Grote kans dat je het niet precies zo voor ogen had als dat het gegaan is. Veel mensen rollen ‘per toeval’ in het werk dat ze uiteindelijk gaan doen. Je ziet regelmatig dat mensen iets totaal anders gaan doen dan waar ze in eerste instantie voor hebben gestudeerd. En ook heel veel mensen weten nog steeds niet wat ze nu precies willen.

Ik weet niet wat ik precies wil? Hoe achterhaal ik wat ik leuk vind en waarvoor ik bestemd ben in deze wereld? Dat is natuurlijk een hele grote vraag. Bijna spiritueel. Met deze blog hopen we je een stukje dichter bij het antwoord te brengen.

Veranderende tijden

We zitten in een tijd waarin heel veel onzekerheid is. Laten we het C-woord even achterwege laten. Mensen moeten zich hierdoor opnieuw gaan uitvinden. Misschien zijn er zelfs een paar beroepen die straks door de crisis niet meer bestaan. Of een baanzekerheid die er ineens niet meer is.

Dat alles maakt het een goede tijd om uit te vinden wat het nu is wat je wilt en waar je gelukkig van wordt. Veel mensen stellen zich de vraag:‘Waarom ben ik hier?’ Dat is natuurlijk een hele zware vraag. Wat de meeste mensen niet aan zichzelf durven toe te geven is dat de meeste banen en het meeste werk gewoon niet leuk is.

Het kan heel goed dat je veel plezier hebt in je werk. Maar als je nu plots zoveel geld zou krijgen dat je de rest van je leven niet meer hoeft te werken en alles kan doen wat je maar wilt. Zou je dan nog steeds 40 uur per week deze baan blijven doen? Er zijn maar heel weinig mensen die dat zouden doen.

Je moet uiteindelijk een afweging maken. In hoeverre kun je iets vinden dat zo 100% jouw passie is, iets waar je voor geboren bent en wat je je hele leven lang kunt blijven doen, ook als je er niet voor betaald wordt. Er zijn maar heel weinig mensen die dat vinden. Een roeping als dit vind je alleen maar door het te ervaren, niet door thuis op de bank te gaan zitten denken.

Hoe kom je erachter wat je wilt?

Om te achterhalen wat je wilt en wat er bij je pat, kun je beginnen met het loslaten van proefballonnetjes. Ga gewoon dingen proberen die je interessant lijken. Zo kom je er vanzelf achter of iets wat voor je is of niet.

Albert heeft ook een programma ‘Ontdek je passie’. Daar horen 35 vragen bij om je passie te ontdekken. Dat zijn best pittige vragen. Bijvoorbeeld: waar was je als kind al nieuwsgierig naar? Je kunt ook feedback gaan vragen aan mensen uit je omgeving die jou al heel lang kennen.

Als je al die 35 vragen hebt beantwoord voor jezelf, weet je alsnog niet zeker of je wel je passie te pakken hebt. Je hebt wel een richtingaanwijzer. Je kunt het zien als de coördinaten die je in je navigatiesysteem kunt intikken. Maar nog steeds moet je op pad om je levenspad te gaan ontdekken.

Nadat je de vragen beantwoord hebt, ontdek je een grote gemeenschappelijke deler. Misschien komt eruit dat je graag in de natuur wilt zijn of juist met andere mensen. Of misschien vind je het heel leuk om anderen te inspireren of juist iets uit te zoeken en analyseren.

Door dit alles te weten, heb je misschien drie tot vijf ideeën waar je mee aan de slag kunt. Vervolgens kun je proefballonnetjes gaan oplaten. Begin met dingen uit te proberen en onderneem actie. Je kunt bijvoorbeeld stage gaan lopen of vrijwilligerswerk doen. Andere opties zijn om ergens als uitzendkracht aan de slag te gaan of een aantal mensen te interviewen die een beroep hebben in de richting die jij wellicht ook op wilt gaan. Kortom: je moet je ideeën ook echt in uitvoering brengen.

Ervaar zelf wat bij jou past

Wijsheid ontstaat pas als je kennis koppelt aan ervaring. Iets ervaren is de enige manier om te ontdekken waar jouw hart sneller van gaat kloppen. Zo kom je erachter dat iets niet alleen in je hoofd, maar ook in je hart zit.

Waar word je blij van? Dat is een van de eerste dingen waaraan je merkt dat je op het goede spoor bent. Je hart voelt zo licht als een veertje. Je bent blij, je bent enthousiast, je voelt je gepassioneerd. Er is een soort vonk die je hebt. Een ervaring van ‘wauw, dit is leuk’.

Als je nu zo’n proefballonnetje hebt opgelaten, bijvoorbeeld als je thuiskomt van een bezoek aan een organisatie of je hebt thuis iets nieuws geprobeerd, en je hebt het gevoel: ‘wow, ik ben ineens drie of vier uur verder en ik had niet eens de tijd in de gaten’, dan weet je dat je goed zit. Als je een nieuwsgierigheid hebt die niet is te stoppen, zit je al aardig in de richting van iets wat bij jou past. Dat is de eerste stap.

Wat als je meerdere dingen leuk vindt?

Laten we eens uitzoomen op hoe de mensheid is geëvolueerd over de afgelopen miljoenen jaren. Stel, we gaan een miljoen jaar terug in de tijd. Denk je dat die mensen voorbestemd waren om een beroep te kiezen wat ze hun hele leven zouden doen? Dat de natuur dat heeft ingebouwd in onze cellen dat we een beroep hebben dat zo bij ons past dat we voorbestemd zijn om dat beroep uit te oefenen? Hoewel veel mensen ervan dromen, werkt het net niet helemaal zo.

Het beroep dat je hebt is een middel dat je gebruikt voor andere dingen. Je gebruikt het om aan je inkomen te komen, om jezelf te wikkelen, sociale contacten aan te gaan en andere mensen te helpen. Er zitten heel veel (positieve) eindresultaten aan. Het gaat dus zeker niet alleen om het werk zelf.

Wat jij leuk vindt en waar jij enthousiast van wordt kan in de loop der jaren veranderen. De kans is groot dat je aan het begin van je carrière hele andere doelen en plannen had dan je nu hebt. Er komen steeds meer nieuwe dingen op je pad die geleid worden door nieuwsgierigheid.

Resultaat en systeem mindset

Volgens Kasparov, misschien wel de meest briljante schaker aller tijden, is er onderscheid tussen een systeem mindset en een resultaat mindset. Als je een potje schaken hebt gewonnen, kun je kijken naar het eindresultaat en zeggen dat het een positief potje was waarin alles goed was. Of je hebt het potje verloren en daarom was het een slecht potje. Maar dan kijk je alleen naar het eindresultaat.

In plaats van kijken naar het resultaat, kun je beter kijken naar het systeem. Je gaat dan kijken naar welke gedachtegangen bij jou en je tegenstander tot de einduitslag hebben geleid. Je kunt een potje gewonnen hebben, omdat de tegenstander een domme fout heeft gemaakt. Dat betekent niet dat je per se een slimme keuze hebt gemaakt. Je kunt ook een potje verloren hebben, ondanks dat je strategie wel klopte, maar omdat je de strategie van de tegenstander niet had voorzien.

De resultaat en systeem mindset zijn ook van toepassing op je zoektocht naar wat je nu leuk vindt. Je hoeft niet meteen op zoek naar een exacte baan of het exacte eindresultaat. Je moet juist gaan kijken naar wat er precies in dat werk zit waardoor jij constant weer ‘aan’ wordt gezet. Op welke momenten wordt jouw nieuwsgierigheid het meest geprikkeld? Door hier naar te kijken, zorg je dat je op de goede weg komt.

Wanneer ben jij in de flow?

Als jij iets doet wat je echt leuk vindt, dan kom je in een flow terecht. Je komt in een staat waarin je plezier, gemak en liefde ervaart. Je besef van tijd verdwijnt. Dit is iets waar veel topsporters, musici en succesvolle mensen mee te maken hebben. Mihaly Csikszentmihalyi beschreef het hele proces in zijn boek ‘Flow’.

Als jij in een flow komt, gaan dingen in je leven moeitelozer verlopen. Je weet dan dat je op het goede pad bezig bent. Je hebt nieuwsgierigheid, je hart is licht en je voelt ook liefde. Liefde kan een beetje soft klinken, maar tegelijkertijd tovert het een soort glimlach aan de binnenkant van je mond. Wat het dan ook maar is.

Als je flow ervaart doe je iets wat je leuk vindt. Dat kan van alles zijn. Met dieren werken, in de natuur zijn, software ontwikkelen. Het mag heel abstract zijn of het mag super technisch zijn. Als je ergens geen liefde in kunt brengen, dan is dat niet hetgeen wat je wilt.

Die liefde en passie zijn essentieel. Als je iets alleen maar doet om geld te verdienen, je ouders te plezieren of vanwege een titel op je visitekaartje, ben je kansloos. Want dan ben je alleen maar bezig met de buitenwereld. Met een soort bevrediging buiten je. Terwijl het eigenlijk maar om één ding gaat: dat je jezelf kunt vervullen met iets waar je blij van wordt.

Groter dan jezelf

Als je met iets bezig bent dat goed bij je past, merk je ook een soort verlangen. Je bent bezig met iets dat groter is dan jij. Je bent dan niet alleen met jezelf bezig, maar je doet het voor een groter geheel.

Een mens wil van nature graag delen. Als je kijkt naar kinderen die gaan mee op vakantie. Jij bent in Frankrijk op de camping nog je voortent aan het opzetten en de kinderen die vluchten de camping al op. Binnen tien minuten zijn ze met andere kinderen aan het spelen die een andere taal spreken. Qua taal kunnen ze elkaar niet begrijpen, maar ze delen wel elkaars speelgoed. Dat is de manier van verbinden.

Wanneer je niet op het juiste pad zit

Als je alle ingrediënten die je hierboven las hebt, dan weet je in ieder geval dat je op het goede spoor zit. Het kan natuurlijk ook dat je niet op het juiste spoor bent. Dat kan zich uiteindelijk onder andere uiten in een burnout.

Een van de dingen waaraan je merkt dat je niet op het goede spoor zit om werk te vinden dat bij je past, is als je een soort kramp ervaart. Er zit altijd angst bij als je niet bezig bent met de dingen die bij je passen.

Wat je vanuit die angst vaak gaat doen, is oordelen. Over jezelf, over je omgeving. Je bent voortdurend aan het projecteren op andere mensen, of de maatschappij of je baas. Allerlei mensen hebben het gedaan. Maar uiteindelijk zit er gewoon heel veel onvrede in jezelf. Die is vaak gebaseerd op angst dat je iets kwijt gaat raken of dat je iets niet gaat krijgen wat je graag wilt hebben. In allebei de gevallen kom je in die angst terecht.

Vaak heb je de signalen zelf nog niet zo snel in de gaten, maar je merkt dan dat je lichamelijke of psychische klachten gaat krijgen. Dat is een hele reeks. Er zijn meer dan 40 verschillende soorten stress-gerelateerde klachten. Bij de een is dat hoofdpijn, weer een ander heeft maagklachten of rugklachten. Je kunt slechter gaan slapen of je bent juist zo moe dat je je bed niet uit kan. Het kan van alles zijn. Misschien merk je dat je steeds vaker een pijnstiller nodig hebt of steeds meer alcohol om voor jouw gevoel nog op de been te blijven. Dan weet je al dat er iets mis is.

Als je de angst in je lichaam gaat voelen, heb je gegarandeerd een verkeerde afslag genomen. Dat is een moeilijk punt. We zijn vaak te trots om toe te geven dat we de verkeerde afslag genomen hebben. Je hebt er vaak nog geen ander alternatief voor. Diep vanbinnen weet je wel dat je niet goed zit. Maar wat moet je daarvoor in de plaats krijgen?

Wat als je in een burn-out terechtkomt?

Bij een burn-out is de kans groot dat je je werk even helemaal niet meer leuk vindt. Je hebt geen zin meer naar kantoor te gaan en om met de materie bezig te zijn. Je kunt dan overwegen om ermee te stoppen en iets heel anders te gaan doen. Want misschien is het wel helemaal niet je passie.

Door meteen maar ergens mee te stoppen, trek je de conclusie op basis van het eindresultaat. En niet op de hele route daarheen. Voor het gemak vergeet je even al het plezier dat je door de jaren heen hebt gehad. Je zoomt in op waar het voor jouw gevoel mis is gegaan. Misschien heb je een verkeerde beslissing genomen. Wat je dan vergeet is na te denken wat je ertoe heeft gebracht om die beslissing te nemen.

Stel het is jouw droom om op een administratiekantoor te zitten. In een gezellige omgeving doe je werk dat je kunt overzien. Bijvoorbeeld facturen of bonnetjes inkloppen. Dat doe je 8 uur per dag en dan ben je als een kind zo blij. Na een paar maanden merk je dat je stressklachten krijgt. Dat je in een burn-out komt. Je zit thuis en je denkt: mijn droombaan is dus niet wat ik dacht dat het was.

Wat je je moet realiseren, is dat het niet om die baan gaat. Het gaat erom dat je gaat analyseren hoe je dat werkt hebt ingedeeld en hoe je daar mentaal mee bent omgegaan. En vooral waar het is misgegaan. Welke beslissingen je hebt genomen waardoor het je zoveel energie heeft gekost. Dat betekent helemaal niet dat je per se naar een andere baan moet, maar dat je datzelfde werk op een andere manier moet gaan doen.

Er is alleen maar nu

Er is nog een kenmerk waardoor je weet dat je niet op het goede spoor bent. Je bent dan met je gedachten dan voortdurend in de toekomst of in het verleden. Je bent overal behalve in het nu. En er is alleen maar nu.

Als je iets doet waar je gepassioneerd over bent of wat echt bij je past, dan lijkt de tijd opgelost te zijn. Je kunt uren met iets bezig zijn zonder dat je het in de gaten hebt. Dan zit je in de flow. Iets is zo geweldig dat er even geen tijd bestond.

We weten dat je op aarde nu eenmaal te maken hebt met tijd en ruimte. Maar dat is gekoppeld aan ervaring. Als je in de flow zit, ben je met al je zintuigen wagenwijd open in het hier en nu. Dan weet je dat je goed zit.

Maar zit je voortdurend te piekeren of ben je angstig voor dingen uit het verleden die misschien opnieuw gaan gebeuren? Je maakt je zorgen om geld of om wat andere mensen van je denken. Dan weet je dat je de verkeerde afslag hebt genomen.

Fail fast forward

Als je bewust of onbewust de verkeerde keuzes hebt gemaakt, komt dat vaak door angst. Je hebt angst om iets niet of juist wel te krijgen. Als je herkent dat je op het verkeerde spoor zit, is het hoog tijd om er iets aan te doen. Neem eens de tijd om terug te kijken op de momenten in je leven waarop je echt plezier had. Waarop alles vanzelf leek te gaan. Daar zit de code die je weer voor jezelf opnieuw kunt kraken. Misschien in een andere vorm. Maar in ieder geval een die beter bij je past.

Nu de wereld even op zijn kop staat, is het een goede tijd om bij jezelf te raden te gaan of het werk wat je doet wel echt is wat je wilt. Misschien is het wel tijd voor iets nieuws. Wat ook kan, is dat je je huidige werk wel houdt, maar er een andere dimensie aan geeft.

En heb je nog geen baan, begin dan zo snel mogelijk ergens mee. Om te beginnen kun je het heel ruim pakken. Kijk eens welke richting je leuk lijkt en ga dingen uitproberen.

Onze goede vriend Huub van Zwieten noemde het altijd je moet positief paranoide zijn. Je moet denken dat de hele wereld een complot is in jouw voordeel. Als je de arbeidsmarkt op gaat is dat het. Ze noemen het ook wel: fail fast forward. Dus faal je weg vooruit. Begin ergens gewoon. En als het niet is wat je zoekt, dan stop je en ga je weer iets anders doen. Met die hele mand aan ervaring kom je uiteindelijk op de ervaring die jou gelukkig maakt.