Controledrang geeft stress: 6 tips om te leren loslaten
Controledrang geeft stress: 6 tips om te leren loslaten
Alles onder controle? Dat gaat helaas maar ten dele op in je leven. Dat is nu voelbaarder dan ooit. Je wilt graag weten wat je te wachten staat. Je checkt Buienradar om te zien of het gaat regenen. Je plant wanneer je boodschappen moet doen. Soms wil je zelfs controleren wat jouw partner doet of denkt. Je doet er alles aan om niet ziek te worden. Met andere woorden: Je houdt ervan om het leven onder controle te houden. Hiermee hoop je te voorkomen dat je voor pijnlijke verrassingen komt te staan. Helaas leidt al deze controledrang tot een hoop stress. Maar….. Je hebt pas controle, wanneer je hem niet meer nodig hebt…In dit blog alles over controledrang en de beste manieren om te leren loslaten.
Controledrang: Een bron van stress
De zucht naar controle – helaas een zeer menselijke eigenschap – is een grote bron van stress. Hoe meer je vasthoudt aan bepaalde verwachtingen of je best doet om ongewenste situaties te voorkomen, hoe groter de kans dat je wordt teleurgesteld. Wanneer je alles en iedereen onder controle probeert te houden, geniet je nergens van en ervaar je veel stress. Het werkt dus op z’n zachtst gezegd averechts.
Wat veroorzaakt controledrang?
Controledrang ontstaat niet zomaar. Meestal ligt er een grote onzekerheid aan ten grondslag. Heb jij last van controledrang? Dan ben je waarschijnlijk ook faalangstig, heb je een laag zelfbeeld, ben je bang om verlaten te worden en mag je jezelf graag omschrijven als een ras perfectionist. Je geeft te veel om wat anderen van je denken en je bent continue opzoek naar goedkeuring; iets wat je in je vroege jeugd misschien hebt moeten missen. Hoewel controledrang niet altijd wordt gezien als angst, is dat wel de kern van deze eigenschap.
Als je last hebt van controledrang, dan ben je extreem bang dat dingen niet gaan zoals ze volgens jou zouden moeten gaan. Het streven naar controle geeft een (vals) gevoel van veiligheid. Maar iedereen die zich vertrouwt voelt met deze behoefte zal hebben ervaren: Hoe meer je wilt controleren wat er gebeurt, hoe groter de angst.
Chronische stress door controledrang leidt tot ziektes
Als jij je niet alleen nu, maar altijd over veel dingen zorgen maakt en daardoor chronisch veel stress ervaart, komt je lichaam op den duur in een overlevingsmodus. Bij stress maak je namelijk het stresshormoon cortisol aan, in de eerste plaats zodat je sneller kunt reageren. Dat was erg effectief in de oertijd toen we moesten vluchten voor wilde dieren, maar erg onhandig in een tijd waarin je naar werkelijk fysiek gevaar zelf op zoek moet gaan door bijvoorbeeld een hele steile berg te beklimmen of uit een vliegtuig te springen.
Cortisol heeft natuurlijk ook positieve eigenschappen. Het is essentieel voor je eetlust, jouw energieniveau en motivatie, maar wanneer je lichaam teveel produceert, raakt het uitgeput. Je weerstand verzwakt, je wordt ziek of je krijgt psychische problemen. Chronische stress heeft daarnaast een sterke samenhang met hartproblemen, obesitas, darmproblemen, insomnia, angststoornissen en depressie.[1] Daarom is het zo belangrijk om te leren loslaten en regelmatig te ontspannen.
Wanneer je leert loslaten, zul je meer ontspannen in het leven staan en meer geluk ervaren. Maar hoe doe je dat dan precies, dat leren loslaten? De belangrijkste manieren heb ik hieronder voor je op een rijtje gezet:
Signalen van controledrang
De eerste stap in het oplossen van een probleem is te (h)erkennen dat je een probleem hebt. Hier volgen enkele tekenen van controledrang. Herken je jezelf hierin?
Je bent bepaald geen teamspeler
Deelnemen aan een team betekent dat je afhankelijk bent van anderen voor een goed resultaat. Dit is precies waar mensen met controledrang moeite mee hebben. Je werkt liever zelfstandig en houdt de touwtjes graag in eigen handen. Teamsport? Jou niet gezien.
Je weet het altijd beter
Zowel in privé-relaties als op de werkvloer weet je het altijd beter. Als je moeder, partner of collega niet doet wat jij zegt, wilt of vraagt, dan raak je gefrustreerd. Dit is niet alleen voor jou zwaar, maar ook voor de omgeving. “Je moet geen vlees eten mam, daar raken je aderen van verstopt”. Ook al bedoel je het goed, mensen horen niet graag wat ze moeten doen, zeker niet als het om hun dieet gaat.
Je bent bang om fouten te maken
Als je een fout maakt, kun je het wel vergeten. Je kans op die droombaan, die liefde van je leven of dat mooie huis is compleet verpest. Daarom is het cruciaal dat alles perfect is voordat je ook maar aan iets begint. Is dit zo ongeveer jouw mindset? Dan lijd je waarschijnlijk aan perfectionisme. Perfectionisme wordt nog wel eens gezien als iets positiefs; iets om trots op te zijn. Maar perfectionisme houdt ons juist vaak tegen om de dingen te doen die we willen doen.
Je hebt moeite om goede relaties te onderhouden
Of je nu een perfectionist bent die controle over zichzelf wil houden of iemand die anderen onder controle probeert te houden, beide karakters zijn niet erg plezierig voor de omgeving. Een band bouw je op door transparant en eerlijk te zijn, en je fouten toe te geven. Mensen identificeren zich makkelijker met iemand die ook ‘gebreken’ heeft. Niet met iemand die altijd perfect is, wil zijn, of dat van anderen verwacht.
Accepteer dat niemand perfect is
Niemand is perfect en jij dus ook niet. Een belangrijke stap om perfectionisme en controledrang te leren loslaten is om te accepteren dat ‘perfect’ niet bestaat. Iedereen maakt fouten, zelfs de mensen waar jij tegenop kijkt. We zijn ten slotte maar mensen en nog altijd geen robots. Juist door fouten te maken, kun je groeien. Geloof me. De meest succesvolle mensen maakten tal van fouten. Gelukkig maar. Vergeef jezelf, omarm je imperfecties en pas dat vooral ook toe op anderen. Laat mensen in hun waarde, oordeel minder snel over anderen, leer delegeren en vertrouw erop dat het leven loopt zoals het hoort te lopen.
Vergroot je vertrouwen
Hoe meer vertrouwen je hebt, hoe meer je gelooft dat het leven hoort te lopen zoals het loopt. Heb je dat niet, dan zie je alleen maar beren op de weg. Vertrouwen is cruciaal voor een goed, gelukkig en gezond leven.
Kijk naar het grotere plaatje
Volwassenen met controledrang verkijken zich te veel op details en kleine dingen die er niet echt toe doen. Word je boos als je partner je berichtjes te lang niet beantwoordt? Denk je dat een slecht rapport de rest van je carrière beïnvloedt? Een goede manier om controledrang los te laten is door uit te zoomen en het grotere plaatje te zien. Dit doe je door jezelf de volgende vragen te stellen.
- Is het echt belangrijk?
- Wat is het ergste dat er kan gebeuren?
- Stel dat dat gebeurt, overleef ik het dan?
- Is het morgen nog een probleem? Of volgende week? Of over een jaar?
Realiseer je dat controle een illusie is
“Het leven is 10% wat je overkomt en 90% hoe je hier op reageert.” Een mooie uitdrukking. Controle heb je bijna nooit. Je zou zelfs kunnen verdedigen dat controle een illusie is. Misschien dat we een tijdje kunnen dénken dat we controle hebben. Maar dan gebeurt er iets. Je hond wordt aangereden. De bliksem slaat in tijdens een belangrijke presentatie. Je wordt ziek. Elke keer bewijst het leven dat we eigenlijk helemaal geen controle hebben en dat is niet erg. Dat is het leven.
Mediteer om te leren loslaten
Mediteren is een uitstekende manier om te leren loslaten. De gedachten die je hebt, zijn niet wie je bent. Door middel van meditatie word je je hiervan bewust. Je hoeft niet elke keer meegenomen te worden door een gedachte. Op zo’n manier kun je controledrang ook leren loslaten. Een simpele oefening die je thuis kunt doen deel ik graag met je:
- Ga ergens rustig zitten. Mag op een stoel of op een kussen, als je maar met je rug rechtop zit, zodat je lichaamshouding actief blijft en je niet in slaap valt.
- Sluit je ogen en voel hoe je lichaam contact maakt met de vloer of de stoel.
- Ontspan zoveel mogelijk. Ontspan je gezicht, je nek, schouders, etc. tot aan je tenen. Doe een lichaamsscan van boven naar beneden.
- Elke keer als je spanning opmerkt, probeer je dat los te laten / te ontspannen.
- Richt je nu op je ademhaling in je buik. Merk op hoe je buik beweegt op het ritme van je ademhaling.
- Probeer je aandacht bij je ademhaling te houden. Het is heel normaal als je toch wordt meegenomen door een gedachte, met name in het begin. Maar elke keer als je je daar bewust van wordt, breng je je aandacht weer terug bij je ademhaling. Zonder te oordelen of te denken “Ik kan niet mediteren”.
Als je regelmatig (liefst elke dag) mediteert, ook al is het maar voor vijf minuten, dan wordt loslaten steeds makkelijker. Door te leren loslaten, schenk je jezelf en je omgeving een hoop vrijheid. Minder controledrang zorgt voor minder stress en uiteindelijk voor een gelukkiger leven.
