Troost geeft kracht in 7 vormen

Wanneer werd jij voor het laatst getroost? Kan je nog voelen wat dat met je deed?

Troost kun je op allerlei manieren vinden. Je vindt troost in het contact met anderen, in vriendschappen en gesprekken, in fysiek contact en je kan troost vinden in geloof, welke vorm van spiritualiteit dat voor jou ook mag zijn. In deze blog lees je alles over troost, troosten en getroost worden.

Troost; wat is dat?

In eerste instantie denk je bij troost aan een hand op de schouder. Troost is een vorm van steun die je een ander mens kan bieden door te luisteren. Door er voor een ander te zijn kun je het leed van een ander wat verzachten. Je kunt troost bieden door iemand bemoedigend toe te spreken, door medeleven te betuigen of gewoon door er te zijn. De kracht van troost is groot. Het geeft de ander het gevoel dat hij of zij er niet helemaal alleen voor staat.

Valse troost

Troost is een cadeau dat je een ander kan geven. Het mooie van de troost is dat dit helemaal gratis is! Maar opgelet. Er bestaat wel zoiets als valse troost. Valse troost is het soort troost dat een ander niet dient. Iemand die verdriet heeft of met het leven worstelt bemoedigend toespreken met dooddoeners als: ‘Tijd heelt alle wonden.’ of ‘Het leven gaat door.’ Dat heeft niet zo veel zin. Deze algemene uitspraken getuigen niet van juiste betrokkenheid. Iemand die verdriet heeft, wil niet beoordeelt worden of de les gelezen. Hij of zij wil gewoon dat de emoties er mogen zijn.

Laat bij de ander wat van de ander is

In mijn blog over compassie schrijf ik over de neiging van mensen om emoties over te nemen en het gevaar van te veel compassie. Dat gevaar kan ook bestaan in het troosten. Wanneer je al te betrokken raakt met het leed van de ander kan je het verdriet overnemen. Dat is niet de bedoeling. De gevoelens van verdriet bij een ander laten is cruciaal voor het bieden van troost. Je bent niet verantwoordelijk voor het verdriet van de ander. Je hoeft niet zelf te lijden om troost te kunnen bieden. Laat dus bij de ander wat van de ander is.

De troost van de traan

Denk je aan troosten en getroost worden, dan denken je ook aan tranen. Tranen plengen is goed voor lichaam en geest. Hoewel vooral mannen in onze westerse maatschappij worden opgevoed met de idee dat huilen voor watjes is, spreekt wetenschappelijk onderzoek en de menselijke ervaring deze overtuiging sterk tegen. Huilen is de meest constructieve manier van rouwen.

Niet iedereen laat even makkelijk tranen vloeien. Huilen is een manier van loslaten en dat loslaten is soms lastig. Wie getroost wordt, zal eerder huilen omdat de juiste troost een omgeving creëert waarin het verdriet er mag zijn. Misschien heb je het zelf weleens meegemaakt. Je slikt je tranen weg maar een goede vriend legt toch een arm op je schouder. Zo’n handeling kan je dan ineens toch in huilen doen uitbarsten.

Huilen zorgt dat je minder stress ervaart. Voor het huilen is je hartslag altijd hoger dan erna omdat het parasympathisch systeem actief wordt in je lichaam wanneer je huilt. Dat zorgt er dan weer voor dat de adrenaline die aangemaakt werd door stress wordt afgebroken. Geweldig hoe vernuftig ons lichaam werkt, vind je niet? ^[1]

Uithuilen

Een prachtig fenomeen bij baby’s is ‘uithuilen’. Weleens van gehoord? Pas geboren babies plengen vaak aan het einde van de dag wat tranen om de prikkels van de dag te verwerken. Deze zogenaamde ‘uithuiltranen’ klinken heel anders dan de tranen die worden geplengd omdat er gegeten of gedronken moet worden. Een prachtig verschijnsel. Ik ben groot voorstander van uithuilen, zeker onder volwassenen. Als we allemaal de tijd zouden nemen om aan het einde van de dag alle indrukken die we hebben opgedaan te verwerken, dan zouden we met z’n allen een stuk minder stress ervaren.

De ene traan is de andere niet

De ene traan is de andere niet. Niet alleen omdat we huilen vanuit verschillende emoties. Je kan huilen omdat je verdriet hebt, maar ook omdat je gelukkig bent. Bij het huilen worden bepaalde hormonen aangemaakt en het soort hormonen dat wordt aangemaakt is afhankelijk van het soort tranen dat geplengd wordt. Tranen die voortkomen uit emoties hebben een andere chemische samenstelling dan tranen die worden veroorzaakt door andere prikkels. ^[2]

Emotionele tranen zorgen voor de aanmaak van hormonen met stoffen als proteïnen, prolactine en leucine. Dat zegt je misschien niet zo veel, maar wat deze stoffen gemeen hebben, is dat ze een pijnstillende werking hebben. Misschien heb je het zelf wel eens ervaren. Wanneer je huilt om emoties te verwerken, dan voelt dat als een ontlading. Je voelt je na het huilen opgelucht alsof er een last van je schouders is gevallen.

Emoties die niet verwerkt en losgelaten worden kunnen je teneerdrukken. Huilen is daartegen de beste remedie. Leren huilen is eigenlijk hetzelfde als leren loslaten. Vrouwen huilen over het algemeen makkelijker dan mannen. Eerder noemde ik al even dat dit voor een deel cultureel bepaald is. Mannen en jongens worden niet aangemoedigd om te veel te huilen. Ze ontwikkelen dan ook in mindere mate een vermogen om te huilen. Hun uitlaatklep is vaak anders.

De troost van relativering

De troost van de traan is krachtig. Zoveel is zeker. Maar er zijn ook andere zaken die troost kunnen bieden, en één daarvan is relativering. Een gezond relativeringsvermogen kan je helpen om niet te veel in bepaalde emoties te blijven hangen. Ook stelt het je in staat hoofd- en bijzaken van elkaar te onderscheiden. In het leven zul je altijd te maken krijgen met tegenslagen. Van een tentamen dat je niet gehaald hebt, tot het verliezen van een dierbare en alles daar tussenin.

Relativeren betekent niet dat je jouw verdriet afdoet als onbelangrijk. Het betekent enkel dat je je bewust bent van de wereld om je heen en dat je binnen je verdriet niet vergeet om dankbaar te zijn voor de dingen die je wél hebt. Wanneer je verdriet hebt of het leven even niet meezit, ben je geneigd om de positieve kanten te vergeten. De relativering zorgt voor realiteitszin en behoedt je voor al te veel zelfmedelijden.

De troost van de filosofie

De hedendaagse filosoof en spreker Alain de Botton schreef een prachtig boek met de titel De troost van de filosofie. De Botton gelooft in de troost van filosofie en filosoferen over het leven. Vele wijze filosofen gingen ons voor. Ze worstelden met dezelfde vraagstukken als wij en kwamen met prachtige theorieën op de proppen. Het beteugelen van woede, omgaan met impopulariteit of tegenslagen in het leven. Je hoeft het wiel niet helemaal zelf uit te vinden. Botton haalt de filosoof Epicur(s)us aan die er nog een schepje bovenop doet door te zeggen dat ieder filosofisch argument dat het lijden niet verlicht per definitie waardeloos is. ^[3]

Kunst schept helderheid

Volgens de Botton biedt alle kunst troost. Muziek kan reflecteren op jouw gemoedstoestand en aanzetten tot loslaten. Maar ook andere vormen van kunst zoals theater en literatuur kunnen je inzicht bieden in jouw situatie en helderheid scheppen. De Botton beweert uit de wijsbegeerte enorm veel troost te hebben geput. Van Socrates nam hij aan dat hij niet afhankelijk is van het oordeel van een ander. Het lezen van dit werk maakte hem een minder onzeker mens. Van Epicurus leerde hij de kracht van relativering, met betrekking tot rijkdom en bezit. ^[4]

De troost van de sterfelijkheid

Voor de meeste mensen is het fenomeen sterfelijkheid een problematische kwestie. Doodgaan doen we niet graag, getuige de populariteit van alle technieken die ons jong kunnen houden en idealiter zelfs onsterfelijk. De obsessie met gezond eten, powerfoods en plastische chirurgie laten allemaal zien hoe graag we willen leven. Het proces van ouder worden en verval gaan we op alle mogelijke manieren tegen.

Onnodig om te zeggen dat al deze pogingen tot onsterfelijkheid gedoemd zijn om te mislukken. Sterven zullen we allemaal en de grootste troost huist dan ook in het vermogen tot acceptatie van jouw eigen sterfelijkheid. Filosoof des vaderlands Rene Gude die aan een terminale ziekte leed dacht over het onderwerp sterfelijkheid in de laatste jaren van zijn leven veel na. Een prachtige quote van hem over de troost is als volgt:

“Cruciaal is dat je jezelf overhaalt om van de wereld te houden. Als je de schoonheid ziet van de breekbare menselijke soort, van bouwkunst, sport, staatsrecht, gastronomie en al die andere manieren die we verzonnen hebben om ons biologische repertoire te verfijnen, dan pas kun je jouw eigen bijdrage, hoe klein ook, naar waarde schatten. Dat is een grote troost als je weet dat alles doorgaat als jij er niet meer bent.” ^[5]

De troost van de lach

Waar je als mens ook troost uit kunt putten is humor. Humor is een vorm van relativering die je veel op kan leveren. Lachen is net zoals huilen erg gezond en werkt net als huilen pijnstillend. Lachen vermindert stress en gaat depressie en slapeloosheid tegen. Lachen stimuleert het immuunsysteem waardoor je minder snel ziek wordt als je vaak lacht. Ook verlaagt lachen de bloeddruk en bevordert het de bloedsomloop. ^[6]

Het voordeel van de lach is dat, in tegenstelling tot het huilen, het niet uitmaakt of hij echt of nep is. Doen alsof je lacht heeft namelijk dezelfde fysieke effecten. Als je minstens een half uur per dag lacht, dan levert je dat een scala aan fysieke en emotionele voordelen op. Je hebt bijvoorbeeld minder kans op een hartaanval. ^[7] Lachen vermindert vervolgens de aanmaak van het stresshormoon cortisol. Onderschat dus nooit de troost van de lach!

De troost van de natuur

Een hele goede manier om je verbonden te voelen is het opzoeken van de natuur. De natuur opzoeken door een lange wandeling te maken in het bos, een duik in de zee te nemen of misschien een bezoekje aan de plaatselijke kinderboerderij te brengen; het kan je helpen om de aandacht even bij jezelf weg te halen. De natuur troost je.

Je bent een natuurlijk wezen, hoewel dat soms misschien anders aanvoelt met alle technologie waar je jezelf mee omringt. Toch ben je net zo goed onderdeel van de natuur als de dieren en de planten om je heen. Even weg uit de stad of uit de bewoonde wereld kan je herinneren aan die natuurlijke staat van zijn en dat biedt troost.

De troost van de liefde

Ik kan niet vaak genoeg het belang van menselijk contact benadrukken dus ook in deze blog maak ik graag weer van de gelegenheid gebruik om dit te benoemen. De mens is niet gemaakt om alleen te zijn en een belangrijke vorm van troost bestaat dan ook uit het samen zijn in verbondenheid; oftewel LIEFDE. Troost vind je wanneer je jezelf verbonden voelt met de ander. De belangrijkste troost is dan ook de troost van de liefde.

Waardoor voel jij je getroost? Zijn er nog andere vormen die ik niet heb genoemd in deze blog? Deel via het onderstaande reactieveld jouw ervaring(en). De andere lezers zullen je er dankbaar voor zijn!

[1] https://www.proud2bme.nl/De_psychologie_van…/Huilen

[2] https://www.proud2bme.nl/De_psychologie_van…/Huilen

[3] https://www.trouw.nl/cultuur/iedereen-begerig-om-wijs-te-worden~aed2f607/

[4] https://www.trouw.nl/cultuur/iedereen-begerig-om-wijs-te-worden~aed2f607/

[5] https://citaten.net/zoeken/citaten-troost.html

[6] https://willemwever.kro-ncrv.nl/vraag_antwoord/het-menselijk-lichaam/waarom-lachen-zo-gezond

[7] https://www.dentalclinics.nl/nieuws/waarom-is-lachen-gezond/