Een gestrest leven vraagt om re-creatie

Voel je je gestrest? Dan ben je waarschijnlijk vastgelopen in je denkpatronen. Je hebt op dit moment, voor jouw gevoel, onvoldoende keuzemogelijkheden. Is het lastig om om te gaan met de huidige situatie? Dan wordt het tijd om jezelf weer opnieuw uit te vinden.

Recreatie of re-creatie als middel om tot ontspanning te komen. In dit artikel leg ik uit dat jouw creativiteit toestaan makkelijker is dan je denkt.

Stress versus creatie

Leef jij ook op van mooie uitvindingen of creatieve ideeën? Het geeft jou het besef dat je leven grootser en weidser is dan jouw eigen alledaagse werkelijkheid. Op momenten van creativiteit voel je het leven stromen van binnen. Langdurige stress doet helaas precies het tegenovergestelde. Deze chronische spanning laat je verkrampen en verhindert je om jouw mentale horizon te verbreden.

De kracht van creativiteit

Creativiteit is een prachtig fenomeen en het positieve is: het ligt binnen handbereik!

Creativiteit komt van het woord ‘creatie’, dat ‘schepping’ betekent.[1] Het wordt ook wel omschreven als het vermogen om nieuwe ideeën te vormen. Maar het gaat niet alleen om het bedenken van iets nieuws. Creativiteit houdt ook in dat je in staat bent om iets te produceren wat betekenisvol is. Bijvoorbeeld iets dat een oplossing biedt voor een probleem of dat de kwaliteit van je leven verbetert.

Het is jouw innerlijke veerkracht die ervoor zorgt dat je makkelijker met de druk van buitenaf kunt omgaan.

Bij ‘creatief’ denk je misschien al snel aan ‘excentriek’: mensen met opvallende kleding, een alternatieve leefstijl en de vaardigheid om de meest exotische kunstwerken te maken. Maar creativiteit is veel meer dan dat, en er huist in jou waarschijnlijk veel meer verbeeldingskracht dan je in eerste instantie doorhebt.

Think out of the box

Om te kunnen ontsnappen aan de alledaagse stress moet je buiten de bestaande paden kunnen denken. Het vinden van praktische oplossingen is net zozeer een vorm van creativiteit als bijvoorbeeld nieuwe dingen uitvinden of mooie kunstwerken maken.

Creativiteit heeft dus niet per sé te maken met ingewikkelde of excentrieke dingen, maar juist ook met oplossingen die betekenisvol zijn in het hier en nu. Denk bijvoorbeeld aan een werkende moeder (of vader) die haar routine moet aanpassen om nu ook thuisonderwijs te geven en de boodschappen te doen voor haar alleenstaande buurvrouw op leeftijd.

Denk aan een leraar die goed is in het verzinnen van voorbeelden waardoor de leerlingen nu ook via onderwijs op afstand snappen hoe het zit. Of iemand die van elke woning een warm thuis weet te maken. Creativiteit zit dus in ieder van ons. De reden dat ik deze voorbeelden noem, is om je een opstapje te bieden. Want als dit in ieder van ons huist, als blijkt dat we allemaal een mate van creativiteit hebben, dan ben je dus ook in staat om anders met stress veroorzakende situaties om te gaan. Zolang je maar het vertrouwen hebt om ‘Out of the box’ te denken.

Durf meer kind te zijn

Misschien ben je tijdens het lezen van dit artikel inmiddels gestrest geworden en zeg je: “Ja, maar ik ben écht niet creatief. Ik kan dat niet.”. Laat me je het volgende uitleggen. Er zijn onderzoeken die aangeven dat bijvoorbeeld school de natuurlijke creativiteit van kinderen doet afnemen. Kinderen zijn van nature onbevangen, laten zich niet leiden door angst maar door vertrouwen en zien overal mogelijkheden. Geef een kind een kartonnen doos of een blik met knopen en hij is de hele middag zoet.

Naar mijn mening is dit ook waarom grote restaurants of woonboulevards zo’n aantrekkingskracht hebben op kinderen: een spannende wereld die ontdekt moet worden, kinderen rennen rond, klimmen overal op en onder totdat elke hoekje verkend is. Een ontdekkingstocht door de wereld om je heen.

Op traditionele scholen leer je echter om je aan te passen, je leert stil te zitten en te luisteren naar de ideeën van anderen. De wereld om je heen wordt gepresenteerd in hokjes: rekenen, taal, aardrijkskunde. Gelukkig is er langzaamaan iets aan het verschuiven in het reguliere schoolsysteem, maar er is nog een lange weg te gaan. Probeer om de ruimte te geven aan het kind in jou en bekijk de wereld om je heen door zijn ogen.

Stress en hokjes denken

Op stressvolle momenten gaat je brein zich vernauwen. Voor de korte termijn is dit prima, want dit geeft je focus. Maar bij chronische stress dreig je het overzicht kwijt te raken. Je verliest de samenhang en verbinding uit het oog. Helaas zie je dat ook vaak gebeuren in de reguliere gezondheidszorg. Doordat iedere specialist zijn expertise heeft, kan daarmee de onderlinge relatie gemist worden.

Dit in tegenstelling tot de Oosterse geneeswijze waar meer op een holistische wijze wordt gekeken. Je kunt nu eenmaal niet een menselijk lichaam uit elkaar halen, alle onderdelen naast elkaar op een plank leggen en zeggen: ‘dit is een lichaam’. Ja, in theorie klopt dat. Maar je hebt er niks meer aan. De onderdelen hebben alleen betekenis als ze verbonden zijn met elkaar. Dat bewustzijn, die open blik, heb je nodig om creatief te kunnen zijn.

Als je nu weet van jezelf dat je per definitie creatief bent, dan is het niet meer de vraag ‘of’, maar ‘hoe’. Dit betekent ook dat je de wereld mag gaan zien door de bril van oplossingen, in plaats vanuit de bestaande hokjes.

Nu nog doen…

Vind je je werk dodelijk saai en zie je er tegenop om tot je pensioen hetzelfde te blijven doen? Is er een terugkerend probleem met stress in je leven? Er is een oplossing. Heb je dromen of verlangens om jezelf te ontwikkelen in een bepaalde richting? Er is een weg. Het begint vaak met kleine stappen; zie het als een gebouw waar je alleen bovenop komt als je trede voor trede omhoogklimt.

“Top,” zul je nu wellicht denken, “vanaf nu ben ik creatief!”. Heel goed, alleen gek genoeg lijkt het zo makkelijk niet altijd te gaan. Soms kan je er zelfs bang voor zijn. Hoe dat zo?

In 2010 verscheen er een onderzoek met als titel ‘Het vooroordeel over creativiteit: waarom mensen verlangen naar creatieve ideeën en deze tegelijkertijd verwerpen’.[2] Dit onderzoek stelde de tegenstelling aan de kaak dat mensen creatieve ideeën vaak afwijzen, zelfs wanneer ze aangeven er een voorstander van te zijn.

De achterliggende gedachte is dat mensen een onbewust vooroordeel hebben over creativiteit, en dat dit vooroordeel getriggerd wordt in situaties van onzekerheid en stress. Daar waar mensen een bepaalde mate van onzekerheid of stress ervoeren, wat bewust werd opgewekt in een experiment, bleken ze negatiever te denken over creativiteit dan mensen die dat niet ervoeren. Daarbij bleek ook nog eens dat mensen in onzekere situaties de creatieve ideeën van anderen minder snel herkennen.

Iedere creatie vraagt om verandering

Creëren vraagt om verandering. En iedere wijziging kost energie. Dit kan verklaren waarom het soms stressvol is om creatief te zijn, zeker wanneer dit met risico’s -zoals een investering gepaard- gaat, maar zeker ook waarom je erop bedacht moet zijn dat jouw omgeving wel eens negatief kan reageren op je creatieve ideeën. Want het bekende voelt vaak veiliger dan het nieuwe.

Daarbij speelt er ook nog iets anders mee. In een Zwitserse studie onder marketingmedewerkers van een groot bedrijf, werd onderzocht wat het effect was van feedback via sociale media op de creatieve ideeën van deze ontwerpers.[3] Hieruit bleek dat de uiteindelijke ontwerpen minder uniek waren, dat de ontwerpers er zelf minder tevreden over waren, dat de uiteindelijke klanten ze minder vaak gebruikten en dat de producten als minder waardevol werden gezien. Dit is interessant! Om creatief te zijn, moet je dus los van de mening van de massa kunnen bewegen, ja zelfs los van de mening van je directe omgeving en volledig je eigen idee volgen. Dat betekent niet raar of koppig zijn, maar oorspronkelijk durven zijn in het uitleven van je eigen originaliteit.

Stressvrij leven begint met creatieve autonomie

Hoe ziet zo’n creatieveling er nu uit? Dus niet met een bontgekleurde outfit of exotische haardracht? Nou, ook dat kan, maar creativiteit zit hem vooral in jezelf zijn en een open houding hebben, vol verwachting dat de oplossing zich ‘just around the corner’ bevindt.

In een Nederlandse blog[4] worden creatieve mensen als volgt omschreven:

• Ze hebben brede interesse.
• Staan open voor nieuwe dingen.
• Kunnen autonoom denken: Hun creatieve proces wordt niet beïnvloed door groepsdruk of de mening van anderen.
• Zijn vaak flexibel.
• Werken graag samen.
• Hebben humor.
• Nemen vooral niet alles zomaar aan, maar kijken met een kritische blik: Je moet immers ook je eigen ideeën kunnen toetsen. Creativiteit is, misschien nog wel meer dan met excentriciteit, verbonden met effectiviteit. Kritisch denken is nodig om daar te komen.

Het gebeurt voor 72% onder de douche

Hoe kun je nu ten slotte jouw creatieve gaven ontsluiten? Nou, door simpelweg te geloven dat je ze hebt. En vervolgens door ze te gaan gebruiken. Verruim bewust eens je blik en denk na over de mogelijkheden. Misschien krijg je wel een heel mooi idee. Probeer het eens uit. De grootste ideeën worden zo geboren.

Verder is het belangrijk om dicht bij jezelf te blijven. Het is niet voor niets dat veel creatieve ideeën onder de douche worden geboren. Uit onderzoek blijkt dat 72% van de mensen wel eens een nieuw idee krijgt terwijl ze aan het douchen zijn. Gewoon jezelf, onder een warme straal water, zonder strakke stropdas, volle agenda of ogen die op je zijn gericht. Geloven en ontspannen. En van daaruit durven doen. Dit lijkt me een mooi open eind om mee te stoppen. Ik wens je veel creativiteit toe!

PS: Hoe zet jij jouw creativiteit in om stress te voorkomen? Laat het me weten in de reacties hieronder en inspireer zo ook weer anderen.

[1] www.etymologiebank.nl/trefwoord/creatief

[2] https://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://scholar.google.nl/scholar?hl=nl&as_sdt=0%2C5&q=school+bad+creativity&btnG=&httpsredir=1&article=1457&context=articles

[3] https://www.researchgate.net/profile/Jan_Landwehr/publication/256048477_When_Social_Media_Can_Be_Bad_for_You_Community_Feedback_Stifles_Consumer_Creativity_and_Reduces_Satisfaction_with_Self-Designed_Products/links/577b7d4708ae213761ca7a79.pdf

[4] https://www.frankwatching.com/archive/2017/10/12/sneller-creatief-denken-iedereen-kan-het/