Vrienden ontgroeien, hoe neem je afscheid?

Mensen loslaten die niet meer bij je passen

Hoe laat je vrienden los die je ontgroeid bent? Je wilt de vrienden die bij je passen om je heen verzamelen en afscheid nemen van de mensen die niet bij je horen. Maar hoe doe je dat nu, zo’n vriendschap verbreken?

Een relatie uitmaken is al iets heel moeilijks. De meeste mensen worden liever gedumpt dan dat ze het zelf moeten uitmaken. Dat vinden ze makkelijker dan zelf de bad guy zijn. Je kunt een relatie nog heel lang in stand houden, terwijl je er eigenlijk niet meer uit haalt wat je wilt. Als je er dan op een gegeven moment toch mee stopt, is het heel logisch om tegen je partner te zeggen: Ik maak het uit.

Bij vriendschappen is het nog net een stukje moeilijker. Je gaat minder snel tegen een vriend of vriendin zeggen: Ik beëindig onze vriendschap. Dat is minder acceptabel, minder normaal. Bijna iedereen heeft er dan ook moeite mee om een vriendschap zomaar te verbreken.

Je vrienden ontgroeien

Je hoort het vaak bij ondernemers die bijvoorbeeld net een jaar of twee jaar ondernemer zijn. Ze hebben een vaste vriendengroep van de middelbare school en hadden hun collega’s op het werk. Hun leven was altijd hetzelfde. De laatste jaren zijn ze zich gaan ontwikkelen en hebben ze andere interesses gekregen.

De vriendengroep ontwikkelt niet mee. Op een gegeven moment wordt elk feestje en elke keer afspreken iets minder leuk. Je wilt verder met je leven. Maar als je niet op komt dagen of heel vaak afzegt, dan gaan mensen vragen wat er aan de hand is. Dan word je ermee geconfronteerd en dat is ook moeilijk.

Het eerste wat je kunt doen is realiseren wat maakt dat je ze ontgroeit bent. Je kunt verder ontwikkeld zijn, een ander pad ingeslagen zijn. Maar dat is te vaag en niet voldoende. Om je af te vragen wat je ontgroeid bent, moet je jezelf eerst afvragen wat je in eerste instantie verbond met die ander.

Vriendschappen en de six human needs

Op vriendschappen zijn net als in de rest van je leven de six human needs van toepassingen. Vriendschappen kunnen je een bepaalde vorm van zekerheid geven. Het is heel vertrouwd, je kunt er altijd op terugvallen. De verhalen van vroeger geven ook altijd een bepaalde zekerheid. Dat is iets wat je gemeenschappelijk gedeeld hebt.

Aan de andere kant kun je ook vriendschappen hebben die een bepaalde vorm van uitdaging geven. Zeker in de pubertijd. Dan is er altijd iets nieuws te beleven. Je gaat naar festivals, je gaat op vakantie. Er is heel veel uitdaging.

Vriendschappen geven je een wij-gevoel. Je kunt je samen bijvoorbeeld identificeren met een bepaalde popgroep, een bepaalde artiest of een voetbalclub waar je bij wilt horen. Je hebt gemeenschappelijke interesses en dat geeft een wij-gevoel.

Vroeger had je bijvoorbeeld de Tomos en de Puch groepen en de Zundapp en de Kreitlers. Je had ook Drum en de Samson rokers. Je identificeerde je dan ergens mee. Vrienden kunnen je het ook het gevoel geven van waardering en erkenning. Je wordt gezien als een uniek persoon binnen die groep. Je kunt er altijd van leren en binnen een vriendengroep kun je ook nog bijdragen.

Waarom houd je de vriendschap in stand?

Als je dreigt je vriendengroep te ontgroeien, dan kun je kijken welke van de six human needs niet meer aanwezig is. Misschien is er wel te veel zekerheid. Je zit altijd weer op hetzelfde feestje met dezelfde mensen. Of bij diezelfde netwerkborrel waar je niets meer leert en geen nieuwe prikkels meer krijgt. Je weet vooraf al wat je de rest van de avond te horen krijgt. Daar haal je geen groei meer uit.

Als je voor jezelf duidelijk hebt gedefinieerd wat je mist, dan kun je je ook afvragen of je dat nog verwacht terug te krijgen binnen de vriendengroep. Is dat niet het geval? Dan wordt het wellicht tijd om de vriendschap te gaan verbreken.

Zodra je weet wat je verbindt of wat je juist niet meer verbindt, is het de vraag: waarom houd je de vriendschap in stand? Doe je dat vanuit een bepaald verlangen of vanuit een bepaalde angst? Misschien ben je bang dat iemand heel boos wordt als je de relatie verbreekt. Of dat je een maand later spijt krijgt. Je breekt immers een jarenlange vriendschap af. Misschien ben je bang dat je er iemand mee kwetst. Of je bent bang dat je jezelf ermee kwetst.

Er kan ook nog een bepaald verlangen zijn. Misschien ziet er dan toch nog wel wat in de vriendschap. De relatie loopt misschien niet meer helemaal goed, maar er is wel hoop. Misschien gaat de ander nog wel wat veranderen. Of misschien groeit de vriendengroep met je mee.

Angst voor eenzaamheid

Eenzaamheid is een veelvoorkomende reden voor mensen om een vriendschap toch maar niet te verbreken. Je mag eenzaamheid niet onderschatten. We zijn sociale dieren. Een Duitse professor schreef in een boek over eenzaamheid dat het even schadelijk is als het roken van een pakje sigaretten per dag.

Als je je eenzaam voelt, heeft dat een groot effect op je immuunsysteem. Het geeft ook een emotionele lading over je leven. Daarom zijn we bang voor eenzaamheid. Deze angst zorgt ervoor dat we vaak onnodig lang een relatie in stand houden. We zijn bang er niet meer bij te horen. Dat is een van de lastigste dingen om als mens te voelen.

Vanuit eenzaamheid komt vaak een stukje tekort aan zelfvertrouwen. Dat gebrek aan zelfvertrouwen brengt vervolgens je standaarden weer omlaag. Als je een relatie uitmaakt of breekt met een vriendengroep, dan is daar vaak niet meteen iets anders voor in de plaats. Je komt dan in een angstige fase.

Als je jezelf na het verbreken van een vriendschap eenzaam voelt, kun je aan jezelf gaan twijfelen en vervolgens weer teruggrijpen naar het oude. En misschien zie je dit van tevoren ook al wel aankomen en besluit daarom om de relatie dan maar niet te beëindigen. Dit zou echter geen reden moeten zijn om een relatie in stand te houden.

De vier lagen van vriendschappen

Het is belangrijk om je heel bewust te zijn van wat een bepaalde vriendschap voor je vervult of toevoegt. Veel mensen vergissen zich in het fenomeen kwantiteit en kwaliteit. Die denken dat veel vrienden een garantie is voor een lang en gelukkig leven. Het tegendeel blijkt waar te zijn.

Een oefening die je kunt doen om te achterhalen welke mensen écht belangrijk voor je zijn is een groot vel papier pakken en hier vier cirkels op tekenen. Hierin ga je vervolgens al je vriendschappen in zetten. In de buitenste laag zie je bijvoorbeeld je betaalde vrienden.  Daar heb je wel een bepaalde relatie, maar die betaal je. Dat zijn bijvoorbeeld de coach, de kapper, de arts, de tandarts en de glazenwasser.

Je relatie met deze mensen kan best persoonlijk zijn. Er worden immers heel wat persoonlijke verhalen verteld bij de schoonheidsspecialiste en de kapper. Van deze betaalde vrienden kun je redelijk makkelijk afscheid nemen. Als je ze niet meer inhuurt, zie je ze ook niet.

In de derde cirkel vind je de mensen die niet echt je vrienden zijn, maar die je tegenkomt bij verenigingen, binnen bepaalde netwerken of omdat je een gemeenschappelijke interesse hebt. Deze mensen zijn nog niet echt aan je gebonden, maar als je er energie en tijd in steekt, kunnen het wel goede vrienden worden.

De tweede cirkel bestaat uit de mensen waar je niet echt omheen kunt. Dat zijn vaak je familieleden en collega’s. Door de familieband of doordat je ze op het werk blijft tegenkomen, kun je er niet echt onderuit. Ze horen tot de groepen mensen die je het meest ziet.

Helemaal in het midden vind je de eerste cirkel. Dat zijn de mensen waar je zelf voor gekozen hebt. Het zijn je partner, je kinderen en een paar echte vrienden. Als je deze vrienden uiteindelijk gaat inventariseren, dan blijken dat er niet zoveel te zijn.

Als je een lijst zou maken van mensen waarvan je echt overstuur zou zijn als ze uit je leven zouden verdwijnen, dan zijn het er meestal niet heel veel. Deze mensen zijn je inner circle. Het zijn er vaak niet meer dan twaalf.

Concentreer je op de juiste mensen

Je inner circle zijn de mensen die het belangrijkst voor je zijn en verdienden daarom ook de meeste aandacht. Alle mensen daarbuiten kun je langzaam manouvreren naar de tweede en derde cirkel. Een kleine hechte groep vrienden is voldoende. Je hoeft er dan ook niet zo rouwig over te zijn als er een paar vrienden uit de andere cirkels afvallen. Concentreer je vooral op degenen die het dichtst bij zijn en koester die dan ook. Geef die personen dan ook energie.

Een tijdje geleden had Rico Verhoeven voor dit alles een mooie metafoor. Hij kreeg toen de vraag of het leven van een topsporter egoïstisch is. “Ja, dat is zo”, zei hij. En dat is iets wat alle topsporters zeggen. Je wordt niet echt een leuker mens, want je moet heel erg voor jezelf kiezen. Je kunt je energie maar één keer uitgeven. Je kunt niet aan iedereen die iets van jou wil energie geven. Dan zou het ten koste van jezelf gaan.

Bij de meeste mensen maakt het niet zoveel uit als er wat energie verloren gaat, maar als jij absolute topprestaties moet leveren, dan maakt het wel uit. Voor een schaatser kan die honderdste van een seconde dat hij sneller is zorgen dat hij olympisch goud wint of verliest. Daarom moet hij een heel egoïstisch leven leiden.

Rico vergeleek het met een boom. Aan de boom zitten blaadjes. Dat is hetzelfde als je derde cirkel. Eén zuchtje wind en die blaadjes zijn eraf. Die mensen zijn zo vertrokken bij enige vorm van tegenslag. Als je iets meer tegenslag gaat krijgen en het gaat stormen in je leven, dan breken de kleine takjes waar de blaadjes eerst aanzaten ook redelijk snel af. Dat is de tweede cirkel.

Je hebt ook mensen die onderdeel van je kern zijn. Ze zijn onderdeel van je wortels en hebben je gemaakt tot wie je nu bent. Ze maken je nog steeds tot wie je bent. Deze mensen zijn belangrijk en verdienen je focus.

Als je je vriendengroep ontgroeid bent

Het wordt lastig als er in je inner circle iemand zit die je eigenlijk ontgroeid bent. Dat kan bijvoorbeeld ook iemand in de familie zijn. Je hoort het vaak van mensen, vooral veel van ondernemers. Ze zijn close met hun familie, want het is nu eenmaal familie. Maar als ze de familieband niet hadden gehad, dan hadden ze ook niet bewust voor deze mensen gekozen.

Het feit dat iemand familie is, betekent niet dat je dezelfde interesses hebt of je leven op dezelfde manier leeft. En dan komt er op een gegeven moment ook nog je schoonfamilie bij. Voor deze mensen heb je al helemaal niet gekozen. Als dat tot jouw kern behoort, maar je krijgt er zelf geen energie van en het kost alleen maar energie, dan is het heel moeilijk om aan te geven aan die mensen dat je geen band wilt.

Hoe vertel je dat je de vriendschap wilt verbreken?

Hoe moeilijk het ook is, je ontkomt er niet aan om eerlijk te zijn. Je hebt zes waardes die je graag vervuld wilt hebben in je leven. Dat geldt niet alleen voor jou, maar ook voor de andere partij. Ga in ieder geval voor een open gesprek. Kaart aan dat je merkt dat het contact wat minder soepel verloopt en vraag of de ander dat ook merkt. Je hoopt dan natuurlijk dat hij ja zegt. Geef vervolgens aan wat je mist. Er zijn dan twee mogelijkheden. De ander kan in staat zijn het alsnog aan je te geven of je kunt stoppen met de vriendschap.

Misschien heb je voor jezelf al besloten dat je wilt stoppen met de vriendschap. Dan is de vraag of je er met zijn tweeën nog moeite in wilt gaan stoppen om het te fixen. Misschien merk je dat jij een heel ander leven hebt gekregen en je interesses veel zijn veranderd. Je gaat je daardoor omgeven met andere mensen. Je hebt het recht om voor jezelf te kiezen en je kring aan te passen, ongeacht of de ander dat misschien vervelend vindt.

Het is voor de ander natuurlijk niet leuk als de vriendschap verbroken wordt. Niemand wil afgewezen worden. Het laatste wat je wil is horen van een goede vriend die zegt dat hij jou ontgroeid is. Maar draai het eens om. Zou jij willen dat er iemand op jouw feestje komt die er liever niet zou zijn? Iemand zegt dan gegarandeerd nee.

Waarschijnlijk ken je wel de uitspraak: ‘Als jij niet kiest, dan wordt er voor je gekozen.’ Dit geldt ook voor afwijzen. Als jij de ander niet afwijst, dan wijs je jezelf af. Het voelt misschien comfortabel om de relatie in stand te houden. Maar op de lange termijn levert het alleen maar pijn op als je je steeds in bochten moet wringen voor een relatie die er eigenlijk niet meer is.

Kan de ander meegroeien?

Misschien kun je een manier vinden om je vrienden te motiveren zich net zo te ontwikkelen als jij. In de praktijk is dit vaak lastig. Maar soms kan het ook heel natuurlijk gaan. Misschien inspireer je die anderen wel om ook meer uit hun leven te halen. Mensen willen niet overtuigd worden, maar wel geïnspireerd.

Als jij je vrienden gaat vertellen hoe ze zouden moeten leven, dan wordt het gat alleen maar groter. Dat helpt niet. Wat je wel kunt doen is wat afstand nemen. Het kan zijn dat de mensen die je achterlaat alsnog geïnspireerd worden door wat jij doet met je leven. Vervolgens gaan ze weer proberen bij je in de buurt te komen en groeien ze alsnog met je mee.