Mijn partner heeft een burn-out, wat kan ik doen?
Partner met een burn-out, wat kun je doen?
Wat doe je als je partner een burn-out heeft? Dat is een vraag die we vaak krijgen.
Albert schreef er eerder al een artikel over voor een landelijk dagblad. Daar kreeg hij destijds heel veel reacties op. Als partner van iemand die een burn-out heeft, hang je er altijd maar een beetje bij. Alle aandacht gaat naar degene die te maken heeft met een burn-out. Maar ook als partner heeft het een hele impact op je leven.
We kregen veel vragen over dit onderwerp. Onder andere van Peter:
“Mijn vriendin kampt al dik een jaar met een burn-out. Ze huilt meerdere keren per week, heeft grote energieschommelingen en alles is haar te veel. Bij het minste of geringste kan ze in tranen uitbarsten. Ik loop continu op mijn tenen omdat ik bang ben iets verkeerd te doen. Wat kan ik als partner doen om haar te helpen?”
Als partner van iemand met een burn-out voel je je machteloos. Misschien zelfs wel een beetje schuldig. Je bent bang dat je er ook invloed op hebt gehad. Dat je iets verkeerd hebt gedaan. Dat je het niet goed gezien hebt. Er komen allerlei vragen in je op. Tegelijkertijd wil je de liefdevolle partner zijn. Als partner van iemand met een burn-out word je enorm op de proef gesteld.
Wat is een burn-out precies?
Om je beter te kunnen verplaatsen in iemand die een burn-out heeft, is het belangrijk om je te verdiepen in wat een burn-out precies is. Het helpt je om de klachten beter te herkennen en de ander zo beter te begrijpen. Ook helpt het om te zien dat jouw partner niet de enige is, maar dat er heel veel mensen zijn die met vergelijkbare klachten worstelen.
Er zijn verschillende manieren waarop je meer over burn-outs kunt leren. Onze podcast helpt erbij, maar er zijn ook veel artikelen, boeken, video’s en tv-uitzendingen waarin je meer over de klachten te weten kunt komen.
Hoe weet je of er misbruik van je wordt gemaakt?
Vooral wanneer je partner langere tijd in een burn-out zit, kun je het gevoel krijgen dat er misbruik van je wordt gemaakt. De ander ligt op de bank, terwijl jij stofzuigt, boodschappen gaat doen en het huis opruimt.
Het kan heel fijn zijn als iedereen rekening met je houdt en dat je even niets hoeft. Je hoeft even niet leuk te doen, geïnteresseerd te zijn, te presteren of je angsten onder ogen te komen. Er wordt voor je gezorgd. Dat is heel fijn. Maar het kan ook zorgen dat mensen onnodig lang in een ziektepatroon blijven hangen. Hoe weet je of het probleem wel echt is?
Het begint ermee dat iemand daadwerkelijk de diagnose burn-out heeft gekregen en niet zelf heeft bepaald een burn-out te hebben. Het is heel lastig om zelf het verschil te zien. Is het een burn-out of ben je overspannen? Of ben je misschien gewoon even je zingeving kwijt? Misschien zit iemand wel in een slachtofferrol zit?" data-excerpt="Hoe ga je om met iemand die in de slachtofferrol zit? Hoe ga je om met mensen die alsmaar in de slachtofferrol blijven hangen? Als iemand in de slachtofferrol zit, heeft diegene er vaak een belang bij om dat zo te.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/7543/slachtoffer-1170x500.jpg?t=1608160983" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/hoe-ga-je-om-met-iemand-die-in-de-slachtoffer-rol-zit/">slachtofferrol.
Als partner heb je wellicht snel de aanname dat de ander gewoon moe is en dat het met een weekje vakantie of weekendje rust wel goed komt. Maar het heeft helemaal niets te maken met slaap of Duizeligheid bij vermoeidheid, zo voorkom je het!" data-excerpt="Duizeligheid bij vermoeidheid zijn vaak klachten die samenhangen. Lees de tips hieronder om duizeligheid bij vermoeidheid tegen te gaan. Let op je houding Duizeligheid wordt vaak veroorzaakt door een slechte.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/duizeligheid-bij-vermoeidheid-zo-voorkom-je-het-1170x500.jpg?t=1610721088" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/zo-voorkom-je-duizeligheid-bij-vermoeidheid/">vermoeidheid. Het is zelfs mogelijk dat je een burn-out hebt waarbij je geen werk kunt verrichten, maar dat je bij andere activiteiten wel overstroomt van de energie. Het is belangrijk dat je als partner goed begrijpt wat de burn-out precies is.
Zo bewaak je je eigen grenzen
Als je partner een burn-out heeft, heb je misschien de neiging om constant voor die ander te gaan zorgen en alle problemen weg te nemen. Dat is echter vaak precies hoe je in een situatie komt waarin het doorslaat en de balans binnen de relatie verstoord raakt.
Als je de ander te veel wilt helpen, kom je voor je het weet in een drama driehoek van slachtoffer, dader en hulpverlener. Als je lang genoeg hulp verleent, voel je je zelf het slachtoffer. En voor je het weet raak je het beu en word je de dader. Dat wil je voorkomen.
Wat moet je dan wel doen? Begin met veel gesprekken voeren. Stel vragen en doe geen aannames. Oordeel niet en veroordeel de ander al helemaal niet. Leer communiceren door iedere dag opnieuw te vragen: “Hoe kan ik jou het beste ondersteunen?”
Vergeet ook niet te zeggen wat jij zelf nodig hebt. Misschien kun je het ook afbakenen voor je partner. Je kunt bijvoorbeeld aangeven: “Ik kan tot 12 uur ‘s middags voor je zorgen, daarna ga ik zelf even het park in.” Of je geeft aan dat je even wilt gamen, Netflixen of iets anders wilt gaan doen. Want je moet ook zélf opladen.
Een eerste stap uit de burn-out
In 2015 kampte Tonny zelf met een burn-out. Op dat moment had hij nog een vriendin die bij hem woonde. Op dat moment wist hij nog niet dat het een burn-out was, maar had al wel allerlei klachten. Zijn vriendin had er destijds veel moeite mee om ermee om te gaan.
Zij zag ook wel dat er iets aan de hand was en opperde verschillende oplossingen. Ze vroeg of hij werkverslaafd was of misschien ADD had. Zo kwamen er nog meer labels voorbij. Tonny ging daar niet zo goed op.
In de periode voor zijn burn-out lag Tonny soms nachtenlang te piekeren. Hij bedacht zich hoe hij failliet zou kunnen gaan. Middenin de nacht ging hij uit bed om met fictieve cijfers in een Excel Sheet te gaan schuiven. Net zolang tot hij niet failliet zou gaan. Als hij dan weer terug in bed lag, bedacht hij nog een andere tegenvaller die mogelijk zou kunnen gebeuren. Dan ging hij weer uit bed en bedacht er een nieuwe inkomstenbron bij. Het zal je niet verbazen dat zijn vriendin daar helemaal gek van werd.
Tonny merkte dat zijn vriendin er vooral moeite mee had om in te zien dat het niet zomaar opgelost is na een weekend goed slapen en even niets doen. En dat de burn-out ook niet zomaar over is als de business weer goed draait.
De broer van Tonny kon er een stuk beter mee omgaan. Hij kwam langs op een moment dat Tonny heel diep in de burn-out zag en voelde precies aan hoe hij op dat moment het beste kon helpen. Hij besefte dat Tonny even in beweging moest komen en uitzicht nodig had op iets fris. Daarom opperde hij: “Zullen we het huis even gaan schoonmaken?”
Natuurlijk had de broer van Tonny ook in zijn eentje het huis kunnen schoonmaken. Maar dat had niet geholpen. Nu deden ze samen iets opbouwends. Dat zorgde voor een frisse start. Even je huis schoonmaken is iets heel kleins, maar het maakte een enorme impact.
Als partner van iemand in een burn-out is het belangrijk dat je leert aanvoelen wat de ander nodig heeft. Het kan zijn dat je dat een paar keer moet testen. Je kunt verschillende activiteiten samen gaan doen. Zoals het huis schoonmaken of een dagje naar de wellness. Zorg dat er weer iets opbouwends in komt. Met positiviteit en progressie help je de ander uit de negatieve spiraal.
Als je last hebt van een burn-out heb je kleine succesjes nodig. Het gevoel dat je weer aan het groeien bent. Dan wordt er dopamine aangemaakt in je brein en krijg je weer een goed gevoel.
De burn-out is niet het probleem
Uiteindelijk gaat het helemaal niet om de burn-out zelf. De burn-out zelf is niet het probleem, het is het gevolg van iets wat eronder zit. Vaak is het iets wat je lang hebt uitgesteld voor jezelf. Je hebt te lang niet meer je passie en bezieling kunnen leven. Of je mist zingeving op bepaalde gebieden van je leven.
Het kan zijn dat je werk niet meer bij je past of dat je je niet langer goed voelt in je relatie. Of misschien zit je al te lang in een mantelzorgtraject dat je niet durft te begrenzen. Daar zitten de echte problemen. Het is belangrijk om vooral veel met elkaar te praten. Maar zorg dat je partner blijft, niet de therapeut. Blijf vooral ook weg van goedbedoelde tips en adviezen. Mensen haten dat.
Een partner die in een burn-out zit is de ultieme relatietest. Soms is de relatie uitgeblust en is dat een van de oorzaken van de burn-out. Je hebt dan te lang geprobeerd om nieuw leven in de relatie te blazen. Misschien is degene die de burn-out heeft wel de persoon het hardst heeft geprobeerd om nog iets van de relatie te maken. Het is heel spannend om het daar over te hebben. Maar je kunt het ook niet blijven labelen als alleen maar een burn-out. De burn-out is het gevolg, niet de oorzaak.
Hoe help je je partner uit een burn-out te stappen?
Je kunt de burn-out van je partner niet oplossen. Dat moet je ook niet willen. Het enige wat je kunt doen, is de ander inspireren door een goed voorbeeld te zijn. Maar je moet niet gaan adviseren en oplossen. Een burn-out kun je alleen maar zelf oplossen.
Het helpt vooral als je er bent voor de ander, een luisterend oor biedt en begrip toont. Maar vergeet ook jezelf niet. Ook jij hebt een leven. Het gaat niet alleen maar om degene met een burn-out.
Je kunt de burn-out niet zomaar oplossen. Dat heeft tijd nodig. Om uiteindelijk uit de burn-out te komen, moet je je energie terugvinden. Iets vinden wat je passioneert. Dat is iets waar je samen met je partner op zoek naar kunt gaan.
Hoe merk je dat je gepassioneerd bent? Het begint ermee dat je ergens heel nieuwsgierig naar bent. Je wilt iemand die in een burn-out zit weer nieuwsgierig maken naar dingen. Zorgen dat diegene weer passie voelt en in een positieve spiraal terechtkomt.
Om je partner te helpen weer gepassioneerd te worden, kun je diegene helpen in situaties te komen waarin hij of zij weer geprikkeld wordt en nieuwsgierig kan zijn. Om dat vuur weer even te voelen. Vaak is er al een waakvlammetje. Als partner wil je daar af en toe wat olie op gooien. Zo gaat het bij diegene vanzelf weer branden en kan diegene langzaam maar zeker weer uit de burn-out stappen.
Zo vind je de passie terug
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om het vlammetje bij iemand weer opnieuw aan te wakkeren. Je kunt bijvoorbeeld eens door oude fotoalbums bladeren. Pak vooral de momenten eruit waar diegene blinkende oogjes had. Vol enthousiasme en helemaal zichzelf. Beschrijf dat gedrag vooral ook. De lichaamshouding, het taalgebruik, de situatie, de muziek. Alles wat diegene hielp om helemaal in zijn of haar element te zijn.
Stel vervolgens voor om samen weer zo’n setting te creëren. Vaak moet je daar wel het huis voor uit. In dezelfde omgeving krijg je steeds dezelfde prikkels. Diezelfde prikkels zorgen voor dezelfde gedachten, gevoelens en uiteindelijk ook hetzelfde gedrag. Dan is het heel moeilijk om uit de negatieve sleur te komen.
Als je een burn-out hebt, ben je geneigd om op de bank te zitten en niet in beweging te komen. Zeker in deze coronatijd is het heel lastig om te bewegen en letterlijk en figuurlijk buiten je grenzen te gaan. Om uit een burn-uit te stappen, zul je je grenzen toch weer moeten gaan verleggen. Daarom is het een goed idee om een partner met een burn-out op een leuke, opbeurende, spontane en creatieve manier te verrassen.
Het kan zijn dat de partner met een burn-out helemaal geen zin heeft om iets te gaan doen. Dat diegene even helemaal niets wil moeten. Maar wat iemand zegt is niet altijd hetzelfde als wat iemand nodig heeft. Dat moet je als partner een beetje aanvoelen. Je wilt het niet meteen te groots aanpakken. Verzin iets waarvan je weet dat diegene er nog wel in meegaat.
Toen Tonny in een burn-out zat, had hij ook helemaal geen zin om het huis schoon te maken. Maar zijn broer wist wel: dan zijn we in beweging en we vinden het allebei fijn als het schoon wordt en we dingen in de prullenbak kunnen gooien. Het kan iets simpels zijn als je huis schoonmaken, maar bijvoorbeeld ook een wandeling in het bos of zelfs een reisje.
Een reis maken werkt voor Tonny altijd heel goed om zichzelf op te beuren als hij zich down en moe voelt. Binnen een paar uur is het negatieve gevoel verdwenen. Je moet zeker niet altijd vluchten van je thuissituatie, maar het kan wél heel goed helpen. Iemand kan zelf vier maanden op de bank willen zitten, maar misschien kun je diegene veel beter een maand mee op reis nemen.
Niet (ver)oordelen
Zeg niet tegen je partner met burn-out: ‘Het is je eigen schuld. Je hebt te hard en veel gewerkt’. Kom ook niet aan met de uitspraak: ‘Het zit gewoon tussen je oren’. Dat veroordelen en oordelen lost niets op. Het zorgt alleen maar voor meer dat de ander zich nog meer miskend voelt, gefrustreerder raakt en nog verder in z’n schulp kruipt. Houd je kritiek gewoon voor je. Hoe moeilijk dat ook is. Geef de ander de ruimte om z’n verhaal te doen. Trek het je niet persoonlijk aan. Immers, iemand met een burn-out kan ronduit onredelijk en zelf geprikkeld zijn.
Luister naar je partner met burn-out
Lukt het je om geen oordeel te vellen? Je goedbedoelde adviezen en oplossingen voor je te houden? Maar, ben je er gewoon? Om te luisteren naar wat je lief zegt? Dan maak je het voor de ander een stuk gemakkelijker. Want, dan schep je ruimte om te praten. Over gevoelens, obstakels, klachten en dergelijke. Daar is de ander meer bij gebaat. En verwacht niet dat het na een paar gesprekjes weer goed is. Dat is niet zo. Herstellen van een burn-out kost tijd. Dus heb geduld!
Waarmee kan ik je helpen?
Een burn-out hebben betekent dat zelfs de alledaagse dingen enorm veel moeite kosten. Om je partner met burn-out te steunen kun je eenvoudigweg vragen waarmee je kunt helpen. Ligt de oorzaak van de burn-out bijvoorbeeld in het werk? Wellicht dat jij dan tijdelijk het contact met collega’s en de baas kunt onderhouden omdat het te veel stress oplevert voor je dierbare. Probeer in onderling overleg voorwaarden te scheppen en omstandigheden te creëren waarin je partner tot rust kan komen en werken aan zijn of haar herstel.
Onderneem ontspannende activiteiten
Heb je een partner met burn-out? Dan betekent dat niet dat je achter de geraniums moet gaan zitten. Het is juist goed om samen leuke en ontspannende dingen te ondernemen. Ook als de ander er geen zin in heeft. Regelmatig bezig zijn en niet steeds in het hoofd zitten, de buitenlucht opsnuiven en lichamelijk actief zijn blijken effectieve manieren om burn-outklachten tegen te gaan. Dus, stel voor om elke dag een stukje te wandelen, te fietsen enzovoort. Al is het in het begin maar 15 minuten.
Vergeet jezelf niet
Natuurlijk is het belangrijk dat je jezelf niet helemaal wegcijfert en over je grenzen heenstapt. Immers, ook jij hebt Tijd voor jezelf voorkomt stress; 6 tips" data-excerpt="Tijd voor jezelf voorkomt stress; 6 tips Je werkt om te leven en je leeft niet om te werken. Althans, dat hoor je mensen weleens zeggen. De vraag is alleen of dit voor de meeste mensen wel écht zo is. Werken is.." data-featured-image="https://media-01.imu.nl/storage/psychologievansucces.nl/6686/tijd-voor-jezelf-stress-1170x500.jpg?t=1617789828" class="smart-content-link sc-link" href="https://psychologievansucces.nl/tijd-voor-jezelf-voorkomt-stress-6-tips/">tijd voor jezelf
Tijd voor jezelf voorkomt stress; 6 tips Je werkt om te leven en je leeft niet om te werken. Althans, dat hoor je mensen weleens zeggen. De vraag is alleen of dit voor de meeste mensen wel écht zo is. Werken is..
en een uitlaadklep nodig. Enerzijds om stoom af te blazen en anderzijds om nieuwe energie op te doen. Realiseer je dat als je partner ziek thuis komt te zitten. Vraag eventueel of een familielid, goede vriend(in) of buren nu en dan een klusje voor je kunnen doen, de kinderen opvangen, helpen met bepaalde taken enzovoort.
Zoek tijdig professionele hulp
Vermoed je dat je partner opgebrand raakt? Steek je kop niet in het zand en denk: dat waait wel over. Vaak zijn er al een tijdje signalen dat het niet goed gaat, dat je geliefde afstevent op een burn-out. Probeer dat bespreekbaar te maken. Dat zal niet altijd even gemakkelijk zijn. Immers, op het onderwerp rust vaak nog een taboe. Verzamel informatie en laat je partner dat lezen. Probeer samen een afspraak te maken bij de huisarts en zorg voor professionele hulp.
Heb jij een partner met burn-out? Hoe ga jij hiermee om?
