Tijd voor jezelf voorkomt stress; 6 tips
Tijd voor jezelf voorkomt stress; 6 tips
Je werkt om te leven en je leeft niet om te werken. Althans, dat hoor je mensen weleens zeggen. De vraag is alleen of dit voor de meeste mensen wel écht zo is. Werken is belangrijk. Het kan een mooie invulling van je leven zijn, zeker als je werk doet waar je plezier aan beleeft. Maar wat als werken het enige is wat je doet en er geen ruimte meer overblijft voor andere dingen. Is er dan nog wel voldoende balans? Vrije tijd hebben is essentieel voor je emotionele en fysieke gezondheid. Dat geldt voor iedereen. In deze blog lees je alles over tijd voor jezelf, het plannen van speeltijd, het belang van bezinning en hoe je optimaal van je vrije tijd kunt genieten door in te tappen op je creatieve brein.
Wat is vrije tijd?
Waar hebben we het over wanneer we spreken van ‘vrije tijd’? Het is haast onmogelijk om op die vraag een concreet antwoord te formuleren, want vrije tijd betekent voor iedereen weer iets anders. Het is dus een subjectief begrip. Waar we het allemaal wél over eens zijn is dat we in de tijd die we als ‘vrij’ aanduiden niet werken, maar spelen. In je vrije tijd doe je per definitie iets wat jij leuk vindt. Dat brengt me direct bij het veel betwiste punt; wat als jij je droombaan hebt, is jouw hele leven dan niet één grote speeltuin?
Vrije tijd als zuurstof voor de geest
Een select groepje geluksvogels heeft en leeft zijn droombaan, maar ook deze zondagskinderen zullen af en toe een stap terug moeten zetten. Vrije tijd is er om op te laden en te ontspannen. Bovenal is het een geesteshouding waarin je ruimte maakt voor ontspanning en bezinning. Aristoteles noemde vrije tijd een vorm van meditatie en zelfverbetering. De filosoof benadrukte al de noodzaak van vrije tijd omdat dit volgens hem de tijd is waarin de mens zich ontwikkelt. Alleen door stil te staan en een stap terug te zetten – weg uit de dagelijkse beslommeringen, de e-mails en de vergaderingen – kun je werkelijk voelen waar je behoefte aan hebt, aldus de filosoof. Vrije tijd als zuurstof voor de geest, zo je wilt.
Omgaan met vrije tijd
Vrije tijd vul je dus naar eigen behoeften in en die behoeften zijn voor iedereen weer anders. Het mooie is dat er geen regels zijn. Jouw wensen staan centraal. Fijn toch? Niet voor iedereen. Veel mensen weten namelijk niet wat ze met zichzelf aan moeten als ze meer tijd om handen hebben dan de to do lijstjes die afgevinkt moeten worden vereisen. Hoewel je tijdens het werk niet zelden hunkert naar jouw welverdiende rust en vrije tijd, weet je in de praktijk helemaal niet wat je met jezelf aan moet als het moment van bezinning eenmaal aanbreekt. Hoe zit dat precies?
“Nooit heb ik het drukker dan wanneer ik vrije tijd heb.” – Marcus Tullius Cicero
Als je een vaste baan hebt, full time of part time, dan zul je wellicht een paar keer per jaar op vakantie gaan. Misschien met je gezin, misschien met je vriend of vriendin, misschien alleen. Heb je weleens gemerkt dat je de eerste dagen moeite hebt met het loslaten van de dagelijkse beslommeringen? Waarschijnlijk wel, want het duurt altijd een week of twee voor je jouw werk helemaal hebt losgelaten. Dat is natuurlijk een schatting. De een laat het werk makkelijker los dan de ander. Maar herkenbaar is het voor de meeste mensen wel.
Weerstand tegen de vrije val
Vlak voor je de dingen loslaat die jouw dagelijks leven al een tijdje regeren, ervaar je enige weerstand; weerstand tegen de milde vrije val die het loslaten behelst. Je voelt je wat oncomfortabel in deze shift naar die andere geesteshouding, naar het creatieve brein. Hoe meer je werkt, hoe meer weerstand je doorgaans ervaart om je werk los te laten.
Als kind leef je constant in het gebied van de zintuigen; het creatieve brein waar het allemaal draait om voelen, proeven, ruiken en kijken. En dus niet om het denken, de logica en de ratio. Niet voor niets wordt er vaak gesproken van de onbezorgde kindertijd. Hoe dichter je dat gevoel van onbezorgd spelen benadert, hoe groter de ontlading. Vrije tijd ook als vrije tijd beleven is supergezond. Dat vraagt om aandacht!
De balans tussen werken en het loslaten van je werk is in onze westerse maatschappij misschien wel de belangrijkste. Iedereen krijgt hiermee te maken en het is iets waar niet altijd genoeg bij wordt stilgestaan. Maar hoe doe je dat dan, genieten van vrije tijd en intappen op jouw creatieve kinderbrein? Jezelf forceren om te genieten klinkt niet bepaald aantrekkelijk en dat zou ook contraproductief zijn. Maar er zijn wel manieren om jezelf in deze speelse staat van zijn te masseren. Laten we er een paar behandelen:
1. De illusie van snel werken
We hebben allemaal een smartphone, althans, de meeste van ons, en die smartphone houdt zich om te beginnen al niet aan de regels. Je collega’s zijn ten slotte ook je vrienden op sociale media, en je kunt het eigenlijk ook niet laten om af en toe even je mail te checken op je telefoon, want dan hoef je dat maandag niet te doen, toch? Fout. Veel mensen denken dat ‘het nog even snel beantwoorden van mailtjes’ in de avond, of in het weekend, zorgt dat ze tijd inhalen of zelfs winnen. Ze denken vaak zelfs dat het hen werk scheelt, want wat gedaan is, is immers gedaan. Het tegenovergestelde is helaas waar.
Het enige wat er gebeurt wanneer je in het weekend nog even dat mailtje beantwoordt, is dat mensen aan de andere kant sneller terugmailen, bellen of appen. Het tempo neemt toe, en je werk ook. Jouw vrije uren bewaken is iets wat aandacht vraagt. Dat is niet altijd makkelijk. Het sluipt er nu eenmaal in, dat overwerken. In een wereld waarin je omringd bent door sociale media en contacten die jou op de hoogte stellen van het laatste nieuws. Verwar je sociale media verslaving niet met de ontspanning van een verkwikkende wandeling in het bos. Ben je ervan bewust dat prikkels waarbij een scherm betrokken is, altijd met mate geconsumeerd moeten worden.
2. Bewaak je vrije tijd
Om je vrije tijd effectief te laten zijn, dus daadwerkelijk ontspannend, zul je goed moeten plannen. Zorg dus dat je de vrije tijd die je hebt niet wordt onderbroken. Sluit je af van alles wat met werk te maken heeft en zaken die een beroep doen op je rationele brein. Dus geen agenda’s, geen afspraken, mailtjes of factuurtjes. Bewaak je ruimte. Hoe beter je dit doet, hoe sneller je tot ontspanning zult komen. Geef en gun jezelf ook de ruimte, want je hebt er recht op.
“Iemands vrije tijd is zoveel waard als hij zelf.” – Schopenhauer
3. Wandel
Een van de beste manieren om tot rust te komen is wandelen. Diverse onderzoeken wijzen uit dat wandelen een positief effect heeft op de hersenen. Mensen die veel wandelen zijn vrolijker en hebben een beter geheugen. Een lange wandeling maken door het bos en je omringen met de natuur kan de dingen in perspectief plaatsen en zorgen dat je jouw werk sneller achter je laat. De frisse lucht opsnuiven, en vooral ook eens stilstaan en om je heen kijken; het zal je goed doen. Je zult merken dat er een hoop te zien valt!
4. Alleen zijn
Enige tijd alleen doorbrengen kan goed zijn om tot rust te komen en sneller te ontspannen. Sommige mensen vinden alleen zijn maar lastig. Toch is angst voor eenzaamheid een slechte raadgever – trouwens, angst in het algemeen is een slechte raadgever – dus probeer het eens. Jouw creatieve brein kan welig tieren in de weelde aan tijd en ruimte die ontstaat wanneer je niet wordt blootgesteld aan andere mensen. Je hoeft natuurlijk geen kluizenaar te worden, maar af en toe alleen zijn is hartstikke gezond.
5. Schrijf
Misschien heb je weleens gehoord dat schrijven gezond is. Dat klopt en dan hebben we het over schrijven in de breedste zin van het woord. Je hoeft dus niet meteen aan een roman te beginnen om het effect te bereiken waar je naar op zoek bent. In de ochtend een minuut of tien je dromen opschrijven, of gewoon wat willekeurige gedachten; het kan je creativiteit een enorme boost geven en dat voelt ontzettend goed. Het kan het begin van je dag bepalen. Een ochtendritueel is sowieso een goed idee, wat me bij het laatste punt brengt, te weten:
6. Mediteer
De beste manier om je brein tot rust te brengen is meditatie. Veel mensen doen er niet aan, ‘want het kost zo veel tijd….’ Leg de drempel dus vooral wat lager voor jezelf. Je hoeft echt geen uur op een yogamatje in je tuin te zitten om resultaat te bereiken. Vijf of tien minuutjes naar je gedachten kijken en je lichaam voelen kan al wonderen doen. Je zult het verschil direct merken. Meditatie gaat veroudering tegen, versterkt je immuunsysteem, gaat ontstekingen en depressies tegen en maakt je simpelweg een gelukkiger mens. Geef jezelf eens een paar minuten de tijd om te ontdekken hoe het voelt om alleen maar te luisteren, te voelen, te ruiken, te ademen en te zijn.
PS: Hoe zorg jij voor voldoende tijd voor jezelf? En hoe vul je die dan vervolgens in? Deel jouw ervaringen hieronder in het reactieveld, zodat andere lezers van jou kunnen leren. Alvast bedankt.
